Mareşal (Türkiye)
| Karşılaştırmalı askerî rütbeler | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mareşal, Türk Kara Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetlerinde en yüksek olan askerî rütbe. Türk Deniz Kuvvetlerindeki karşılığı büyükamiraldir. Bu rütbe en yüksek askeri rütbe olmakla beraber diğer rütbelerden önemli bir farkı kıdem ve bekleme ile kazanılamamasıdır. Bu rütbe savaşta üstün yararlılıkları görülen ve en az Orgeneral ya da Oramiral rütbesine sahip subaylara TBMM tarafından ilgili kanuna dayanarak verilir.[1]
NATO kodu OF-10'dur.
Köken bilimi
Mareşal sözcüğü Türkçeye Fransızca maréchal kelimesinden geçmiştir. Maréchal (nalbant, komutan) sözcüğü, Latince kökenli mariscalcus sözcüğünden gelir. Latince Mariscalcus kelimesi, Cermence (Eski Almanca) at ve uşak kelimelerinden unsurlar taşır.[2]
Tarihçe
Osmanlı İmparatorluğu
Türkiye Cumhuriyeti
Müşîr, 1923-1934 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti'ndeki en yüksek askerî rütbedir. 26 Kasım 1934 tarihli 2590 sayılı Lâkap ve Unvanların Kaldırılması Hakkındaki Kanun'un üçüncü maddesi gereğince kaldırıldı ve Müşir rütbesinde olanlara Mareşal denmesine karar verildi.[3]
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde savaşta olağanüstü yararlılıkları görülen en az orgeneral (denizci ise oramiral) rütbesine sahip hayattaki ya da ölmüş olan orgenerallere, TBMM tarafından kanunla verilen bir askeri rütbedir. Bu rütbe yukarıda belirtilen şartlar haricinde süre beklemeyle kazanılamamaktadır.[1]
Günümüze kadar iki asker müşir (mareşal) rütbesine terfi ettirildi:
| № | Asker (Doğum-Ölüm) | Savaş | Görevi | Terfi Tarihi | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Mustafa Kemal Atatürk (1881-1938) |
Sakarya Meydan Muharebesi | TBMM Orduları Başkomutanlığı | 19 Eylül 1921[4] |
| 2 | 
|
Fevzi Çakmak (1876-1950) |
Başkomutanlık Meydan Muharebesi | TBMM Genelkurmay Başkanlığı | 31 Ağustos 1922[5] |
Rütbeler
-
Mareşal (Türk Kara Kuvvetleri, Türk Hava Kuvvetleri) -
Büyük Amiral (Türk Deniz Kuvvetleri, kışlık üniforma için rütbe işareti)
Kaynakça
- ^ a b T.S.K. Personel Kanunu'nun 29.maddesi
- ^ "Marshal." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ "Efendi, Bey, Paşa gibi Lakap ve Unvanların Kaldırılmasına dair Kanun" (PDF). 9 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2015.
- ^ "İstanbul Valiliği Atatürk Kronolojisi". 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
- ^ Baycan, Nusret. "Fevzi Çakmak". Atatürk Araştırma Merkezi. 8 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
