Kazakistan'da 1932-1933 yıllarında yaşanan kıtlık
Kazakistan'da 1932-1933 yıllarında yaşanan kıtlık Robert Conquest tarafından Kazakların felaketi olarak tanımlanmıştır.[1] SSCB'de yaşanan kıtlığa paralel olarak, Kazakistan da bu felaketten ağır biçimde etkilendi. Kıtlığın en kötü vurduğu ülke ise Ukrayna idi. Diğer Sovyet Cumhuriyetleri ile birlikte Kazakistan da en ağır biçimde bundan etkilendi.[2] Kazaklar, kıtlıkta ölen nüfus yüzdesi ile mukayese edildiğinde, belki de felaketin en kötü biçimde vurduğu topluluk idi. Kazakistan, nüfusunun yaklaşık %38'ini kıtlıkta kaybetti.[3] Yaşamını yitiren yaklaşık 1.5 milyon insanın (bu rakam 2 ya da 2.3 milyon da olabilir) 1.3 milyonu Kazak kökenliydi.[4]
Bu olay, Kazakistan'da Goloşçiyokin Katliamı (Kazakça: Голощекиндік геноцид) olarak da anılmaktadır.[5] Zira Filip Goloşçiyokin, o dönemlerde, Kazakistan'da yürütülmekte olan Sovyetleştirme işleminin sorumlusuydu.
Kazakistan'da 1919–1922 yıllarında yaşanan kıtlıktan 10-15 yıl sonra, Sovyetleştirme nedeniyle yaşanan bu ikinci felaket, Kazakistan'ın nüfusunun neredeyse yarıdan fazlasının yitirilmesi sonucunu doğurdu.[6]
Sonuçlar
Kıtlıklar yüzünden yitirilen canlar sebebiyle, Kazaklar kendi ülkelerinde azınlık durumuna geldiler. Kazaklar ancak 1990'larda yeniden en büyük etnik grup haline gelebildi. Kıtlıktan evvel Kazaklar toplam nüfusun %60'nı oluştururken, kıtlık sonrası bu oran %38'e gerilemişti.[3][5][7][8]
İleri okumalar
- Damira İbrahim - Vahit Türk. KAZAKİSTAN’DA KIZIL KITLIK 1929-1933 - Stalin’e Mektuplar Anılar Röportajlar- Bilge Yayıncılık Ekim 2016
- Conquest, Robert, «The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization and the Terror — Famine», (Edmonton: The University of Alberta Press in Association with the Canadian Institute of Ukrainian Studies, 1986).
- Sahni, Kalpana. Crucifying the Orient : Russian orientalism and the colonization of Caucasus and Central Asia. Bangkok : White Orchid Press, 1997
- I. Ohayon, La sédentarisation des Kazakhs dans l’URSS de Staline, collectivisation et changement social, Paris, maisonneuve et Larose, 2006
Kaynakça
- ^ Robert Conquest, The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization and the Terror-famine, 1987
- ^ Pannier, Bruce (28 Aralık 2007). "Kazakhstan: The Forgotten Famine". Rferl.org. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2015.
- ^ a b Pianciola, Niccolo (2001). "The Collectivization Famine in Kazakhstan, 1931–1933". Harvard Ukrainian Studies. 25 (3–4). Harvard Ukrainian Research Institute. ss. 237-251. JSTOR 41036834. PMID 20034146.
- ^ Volkava, Elena (26 Mart 2012). "The Kazakh Famine of 1930–33 and the Politics of History in the Post-Soviet Space". Wilson Center. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2015.
- ^ a b Қазақстан тарихы: Аса маңызды кезеңдері мен ғылыми мәселелері. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдык- гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық / М.Қойгелдиев, Ә.Төлеубаев, Ж.Қасымбаев, т.б. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. — 304 бет,суретті. ISBN 9965-36-106-1
- ^ "Во время голода в Казахстане погибло 40 процентов населения". 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017.
- ^ Татимов М. Б. Социальная обусловленность демографических процессов. Алма-Ата,1989. С.124
- ^ http://world.lib.ru/p/professor_l_k/070102_koval_drujba.shtml - "Запомнил и долю казахов в пределах своей республики - 28%. А за тридцать лет до того они составляли у себя дома уверенное большинство"