Kadmiyum

Kadmiyum (Cd)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	48
Element serisi	Geçiş metalleri
Grup, periyot, blok	2, 4, d
Görünüş	Metalik gri
Kütle numarası	112,411(2) g/mol
Elektron dizilimi	Kr 5s2 4d10
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 18, 18, 2
CAS kayıt numarası	{{{CAS_kayıt_numarası}}}
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	katı
Yoğunluk	8,65 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	7,996 g/cm³
Ergime noktası	594.22 °K 321,7 °C
Kaynama noktası	1040 K °K 767 °C
Ergime ısısı	6,21 kJ/mol
Buharlaşma ısısı	99,87 kJ/mol
Isı kapasitesi	26,020 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	Hacim merkezli kübik
Yükseltgenme seviyeleri	2, 3, 4, 6
Elektronegatifliği	1,83 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	762,5 kJ/mol
Atom yarıçapı	140 pm
Atom yarıçapı (hes.)	156 pm
Kovalent yarıçapı	125 pm
Van der Waals yarıçapı	? pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	96,1 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	80,4 W/(m·K)
Isıl genleşme	11,8 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	5120 m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği	4,0
Vickers sertliği	608 MPa
Brinell sertliği	490 MPa

Kadmiyumun periyodik tablodaki yeri

Kadmiyum metali

Kadmiyum, kimyasal simgesi Cd olan, gümüş beyazlığında, elektrik, seramik, pil ve akü sanayisinde kullanılan yumuşakça, kanserojen, toksik bir ağır metal element. Kadmiyum, çinko bileşikleriyle beraber doğada kadmiyum sülfür olarak bulunur. Çinko, kurşun ve bakırın yan ürünü olarak üretilir.

Üretimi

2001 yılında British Geological tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Çin dünya kadmiyum üretimin altıda birini üreterek dünya birincisi konumundadır. Güney Kore ve Japonya diğer önemli üreticilerindendir.

Kadmiyum çinko cevherlerinde yaygın bulunur ve çinko üretimi sırasında çoğunlukla izole edilir. Sülfidik çinko cevherinin % 1,4'ü kadarı kadmiyum içerir. Çinko sülfit cevherleri oksijenin ile eritilir ve çinko sülfür okside dönüştürülür. Çinko metali, oksitin karbonla eritilmesiyle veya sülfürik asitte elektrolizle üretilir. Çinko eritildiğinde kadmiyum, vakumlu damıtma yoluyla çinko metalden izole edilir veya elektroliz çözeltisinden kadmiyum sülfat çökeltilir.

Kullanım Alanları

• Endüstride;
• Elektrolizle kaplama ve galvanizleme proseslerinde,
• Boya pigmenti ve plastiklerde,
• Nikel-kadmiyum pillerinde,
• Seramik ve cam yapımında kullanılır.
• Nükleer santrallerde nötron tutucu olarak
• Eski tüplü televizyonlarda sarı piksel olarak ve yeni Quantum LED TV'lerde kadmiyum sülfit olarak kullanılır.

Biyolojik Rolü

Kadmiyumun gelişmiş organizmalarda bilinen bir işlevi yoktur, fakat bazı deniz diatomlarında kadmiyum bağlı karbonik anhidraz enzimi bulunmuştur. Diatomlar çok düşük çinko konsantrasyonlarına sahip ortamlarda yaşarlar ve kadmiyum, normalde diğer anhidrazlarda çinko ile gerçekleştirilen işlevi yerine getirir. Bu X-ışını absorpsiyonu floresan spektroskopisi (XAFS) ile keşfedilmiştir.

En yüksek kadmiyum konsantrasyonu insan böbreklerinden emilir ve ergenlik çağının sonuna kadar yaklaşık 30 mg kadmiyum solunur. Kadmiyumun insanlarda toksisitesi, potansiyel olarak kanser, kardiyovasküler hastalıklar ve osteoporoz risklerini etkileyebilecek ön araştırmalarla incelenmektedir.

Ayrıca bakınız

• Kadmiyum zehirlenmesi
• Itai itai sendromu