Kadızade Ali Paşa
Kadızade Ali Paşa (? – 1616), sancakbeyi ve beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.
Babası Budin kadısı Habil Efendiden dolayı Kadızade lakabıyla tanınmaktadır.[1] Babası Habil Efendi’nin Bursa’lı olduğu belirtilmektedir.[2]
Ali Paşa'nın hayatının ilk yılları bilinmemektedir. 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı sırasında 1597 yılında kayınpederi Diyarbakır beylerbeyi Kuyucu Murad Paşa'yla birlikte Habsburglarla barış görüşmelerinde bulundu.[3]
Niğbolu sancakbeyliği akabinde 1602 yılında (Temmuz ayı[4] ) Budin beylerbeyi oldu.[1] 1602 yılı Eylül ayında Kanije beylerbeyi olsa da buradaki askerlerin talebiyle 1603 yılı başlarında Tiryaki Hasan Paşa'nın Kanije'de görevlendirilmesi üzerine kendisi de ikinci defa Budin beylerbeyi oldu.[5] 1604 Ağustos sonrası Silistre sancakbeyliği görevine getirildikten kısa süre sonra (1605 yılı Ekim ayı[4]) üçüncü defa Budin beylerbeyliği görevinde bulundu.[1] 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşının sonunda Osmanlı ordusunun serdarı olan Kuyucu Murad Paşa’nın talimatıyla, Budin beylerbeyi görevindeyken 11 Kasım 1606 tarihinde imzalanan Zitvatorok Antlaşması'nı görüşen heyette bulundu. 28 Kasım 1609'da İstanbul'a çağrılmasıyla görevinden ayrılan Ali Paşa, 1610 yılında vezir rütbesi aldı.[4] Temeşvar beylerbeyi Canbolatoğlu Ali, halk ve yeniçeri baskısıyla kaçarak 1611 yılında Belgrad'a sığındığında Ali Paşa buranın muhafızı konumunda olup kayınpederi Sadrazam Kuyucu Murad Paşa'nın talimatıyla Canbolatoğlu'nu idam ettirmiştir.[3] Rumeli, Bağdat; Diyarbakır eyaletlerinde paşalık yaptıktan sonra Vize Sancağı'nın yönetimi kendisine verildi.[4]
1614’de (Ekim ayı[4]) dördüncü defa Budin beylerbeyi oldu. Bu görevi esnasında Kanije, Eğri, Temeşvar ve Bosna beylerbeyliklerini de içine alan genel vali konumunda olan Ali Paşa, teftiş görevinde bulunduğu Belgrad'da hastalanarak 1616 yılında hayatını kaybetti.[1]
Kaynakça
- ^ a b c d Emecen, Feridun (1993). "Review of G. BAYERLE, The Hungarian Letters of Ali Pasha of Buda 1604-1616, Akademiai Kiado, Budapest 1991, XVI+295 s". DergiPark. s. 188. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
- ^ Bayram, Fatih (2020). "Sarı Abdullah'ın Düstûru'l-İnşâ'sındaki Serdarlık Beratları". FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 15. DergiPark. s. 11. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
- ^ a b Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2011). Osmanlı Tarihi 3. Cilt, I. Kısım. Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 80,106. ISBN 978-975-16-0010-3.
- ^ a b c d e Gévay, Antal (1841). A Budai Pasak (Macarca). Viyana: Streuss. s. 22,23,24.
- ^ Altı, Aziz; Başkutlu, Salih (2015). "Kanije Eyaleti İdarecileri". SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50. DergiPark. s. 206. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.