ISU Puanlama Sistemi
ISU Puanlama Sistemi (ayrıca Code of Points (CoP) veya New Judging System (NJS) olarak da bilinir), 2004'ten bu yana artistik buz pateni yarışmalarında (kadınlar, erkekler, çiftler, buz dansı ve senkronize buz pateni) kullanılan puanlama sistemidir. Uluslararası Paten Birliği (ISU) tarafından tasarlanmıştır.
2004'ten önce bu sporda 6.0 sistemi kullanılıyordu.
Teknik detaylar
Teknik panel
Yeni sistemde teknik puanlar her teknik eleman için ayrı ayrı puanlanır. Her eleman öncelikle technical specialist (teknik hakem) tarafından incelenir ve bu hakem elemanın temel değerini belirler. Diğer 12 hakem (Bu hakemlerin sayısı daha sonra 9'a indirilmiştir.) ise hareketin temel değerine eklenmek üzere GOE (grade of execution) olarak bilinen uygulama puanını verir. Bu teknik hakem tarafından belirlenen hareketin ne derece iyi gösterildiğini belirler. Bu hakemler -3 ve +3 arasında hareketi puanlar. Bu hakemler arasından rastgele 3 tanesi çıkarılır. Ardından en yüksek ve en düşük puanlar çıkarılır. Geri kalan 7 hakemin puanı GOE'yi belirler. Hareketin temel değeri ve verilen GOE hareketten alınan puanı oluşturur. Düşme, kaldırışların belirlenen kurallara uymaması, çok uzun süre yapılması vb. durumlarda ceza puanları (deductions) uygulanır.
Elemanlar
Programlarda hangi elemanların olacağı ve kaç elemanın yapılacağı yarışmaya ve yarışmanın yapılacağı seviyeye (büyükler, gençler) göre değişir. Büyükler düzeyinde uluslararası yarışmalarda çiftler ve teklerde 8 değişik teknik eleman vardır. Bu sekiz eleman tekler düzeyinde yarışan patenciler için ISU 310 numaralı kuralında belirtilir. Bütün patenciler kısa programda bir kombinasyon atlayışı, iki solo atlayış, üç dönüş ve iki adım dizisi göstermelidir. Çiftlerde kısa programda ise iki kaldırış, bir yan yana atlayış, bir fırlatmalı atlayış, bir yan yana dönüş, bir birlikte dönüş, bir adım dizisi ve bir ölüm spirali olmalıdır. (ISU rule 313).
Büyükler düzeyinde serbest programda çiftlerde 14 teknik eleman, erkeklerde 13 eleman, ve kadınlarda 12 eleman vardır. Bu elemanların detayları ISU rules 520 ve 521 (2008 version) verilir. Bunlar Çiftler kategorisinde 4 kaldırış, 4 atlayış, (fırlatmalı ve yan yana) 3 dönüş (1 ölüm spirali), 1 adım dizisi ve 1 spiral dizisidir. Erkekler 8 atlayış, 3 dönüş, ve 2 adım dizisi yapar. Kadınlar ise 7 atlayış, 3 dönüş, 1 adım dizisi ve 1 spiral dizisi gösterir.
Protokol detayları
Her yarışmanın ardından protocol adı altında ISU hakemlerin puanlamalarını yayınlar.
Eğer patenci göstermesi gereken teknik elemanı yapılması gereken sayıdan daha fazla sayıda yapmışsa bu eleman protokolde belirtilir. Ancak hakemlerin puanlaması ne olursa olsun teknik hakem hareketin temel değeri ve kaliteyi belirleyen GOE (grade of execution) 0 olarak gösterir, patenci bu elemandan puan alamaz. Atlayışlar eğer programın ikinci yarısında uygulanmışsa x işareti ile gösterilir. (Bu atlayışlar 0.1 daha fazla puan getirir.) Eğer bir atlayış yanlış kenardan yapılmışsa (örneğin lutz atlayışına iç kenardan çıkılması), protokolde bu atlayışın yanına e işareti konur ve bu atlayışın gösteriminden, kalitesinden alınan puan negatif olur. Eğer atlayışın çıkışı tam olarak yanlış kenardan değilse ! işareti ile gösterilir ve alınacak GOE'yi değerlendirmek hakemlere bırakılır.[1]
Atlayış kombinasyonları tek elemanmış gibi puanlanır ve temel değer yapılan iki atlayışın temel değerleri toplamıdır. (3F+3T atlayışı 3F=5.5 VE 3T=4.00 toplamı olan 9.5 puana eşittir.) Bunun yanında bazı kombinasyonlarda araya adım konulduğunda "sequence" olarak isimlendirilir ve bu durumda kombine atlayışın temel değeri için her atlayıştan 0.8 puan indirilir. (2009 Dünya şampiyonasında serbest programı 1. bitiren çift Aliona Savchenko / Robin Szolkowy'nin ilk atlayışı 3T+3T+SEQ şeklinde yapılmış ve sporcular temel değer üzerinden 6.00 puan almıştır.[2]) Atlayışların temel değerleri; dörtlü toe loop (9), üçlü Axel (7.5), üçlü Lutz (6), üçlü flip (5.5), üçlü loop (5), üçlü Salchow (4.5), üçlü toe loop (4) ve ikili Axel (3.5).
Kısaltmalar
Tüm elemanlar protokollerde kısaltmalar ile gösterilir.[3][4]
| Abbreviation | Full name |
|---|---|
| Atlayışlar | |
| T | Toe loop atlayışı |
| A | Axel atlayışı |
| S | Salchow atlayışı |
| Lo | Loop atlayışı |
| F | Flip atlayışı |
| Lz | Lutz atlayışı |
| Fırlatmalı atlayışlar | |
| TTh | Fırlatmalı (Throw) toe loop |
| STh | Fırlatmalı (Throw) salchow |
| LoTh | Fırlatmalı (Throw) loop |
| FTh | Fırlatmalı (Throw) flip/lutz |
| ATh | Fırlatmalı (Throw) axel |
| Dönüşler | |
| USp | Ayakta dönüş |
| LSp | Layback dönüşü |
| CSp | Camel dönüşü |
| SSp | Oturarak dönüş |
| FUSp | Flying upright spin |
| FLSp | Flying layback spin |
| FCSp | Flying camel spin |
| FSSp | Flying sit spin |
| CUSp | Ayak değiştirmeli ayakta dönüş |
| CLSp | Ayak değiştirmeli layback dönüşü |
| CCSp | Ayak değiştirmeli camel dönüşü |
| CSSp | Ayak değiştirmeli oturarak dönüş |
| CoSp | Kombine dönüş |
| CCoSp | Ayak değiştirmeli kombine dönüş |
| PSp | Çiftlerde dönüş |
| PCoSp | Çiftlerde kombine dönüş |
| Adım dizileri | |
| SlSt | Düz çizgide adım dizisi (Straight line step sequence) |
| CiSt | Circular step sequence |
| SeSt | S şeklinde yılansı adım dizisi (Serpentine step sequence) |
| MiSt | Midline in hold step sequence |
| DiSt | Diagonal in hold step sequence |
| NtMiSt | Dokunmadan yapılan adım dizileri |
| NtMiTw | Not Touching Midline Sequential Twizzles |
| Spiral dizileri | |
| SpSq | Spiral sequence of any pattern |
| Çiftlerde kaldırışlar | |
| 1Li | Group one lift |
| 2Li | Group two lift |
| 3Li | Group three lift |
| 4Li | Group four lift |
| 5TLi | Group five toe lasso lift |
| 5SLi | Group five step in lasso lift |
| 5RLi | Group five reverse lasso lift |
| 5ALi | Group five axel lasso lift |
| TTw | Toeloop twist lift |
| LzTw | Lutz/Flip twist lift |
| ATw | Axel twist lift |
| Buz dansında kaldırışlar | |
| StaLi | Stationary lift |
| SlLi | Straight line lift |
| CuLi | Curve lift |
| RoLi | Rotational lift |
| SeLi | Serpentine lift |
| RRoLi | Reverse rotational lift |
| Ölüm spiralleri | |
| FiDs | Forward inside death spiral |
| BiDs | Backward inside death spiral |
| FoDs | Forward outside death spiral |
| BoDs | Backward outside death spiral |
| Dans elemanları | |
| STw | Senkronize twizzlelar |
Hareketin zorluk derecesi kısaltmanın ardından gösterilen bir sayı ile belirtilir. (Zorluk derecesi 1 ve 4 arasında değişir) Örneğin SlSt4 kısaltmasının anlamı 4. zorluk seviyesinde yapılmış bir düz çizgide adım dizisi olmasıdır. Atlayışlarda temel olan havada yapılan dönüş sayısıdır. Örneğin 3A (üçlü axel) havada 3 tur dönüldüğü anlamına gelir.
Program Puanları
Daha önce kullanılan program puanları bu sistemde 5 ayrı ana kategoriye ayrılır. Bunlar (1) skating skills (SS), (2) transitions (TR), (3) performance/execution (PE), (4) choreography (CH) ve (5) interpretation (IN) olarak sıralanır.
- Skating skills, patencinin kayma tekniğini ve yeteneğini gösterdiği bir alandır.
- Transitions programın içindeki teknik elemanları birbirine bağlayan geçiş elemanlarının değerlendirildiği bir kategoridir.
- Performance/Execution sporcunun gösterdiği performansı ve sunumu belirler.
- Choreography programın koreografisinin değerlendirildiği alandır.
- İnterpretation performans ve sunumdan farklı olan paatencinin programı ne derece anlattığını gösteren puandır.
Her kategori için hakemlerin neleri göz önüne alarak değerlendirme yaptığı ISU'nun 322.2 kuralında açıklanmaktadır. Bu her kategori 0'dan 10'a kadar 0.25'lik aralıklarla değerlendirilmektedir. Bu puanlar programa (kısa-serbest) ve düzeyine göre değişik bir sayı ile çarpılarak program puanını oluşturmaktadır.
Büyüklerde kadınlar ve çiftler için bu sayı kısa programda 0.8, serbest programda ise 1.6'dır. For senior men, the factor is 1 for the short program and 2 for the long program. The factors are set so that the total score from the artistic marks will be about equal to the total score from technical marks. Senior men tend to have higher element scores than ladies because they have more jumping passes and attempt higher valued jumps, so their program components are factored higher to reflect the difference.
Dünya rekorları
Erkekler
| Program | Sporcu | Puan | Yarışma |
|---|---|---|---|
| Kısa program |  Yuzuru Hanyu
|
101.45 | 2014 Kış Olimpiyatları |
| Serbest program |  Patrick Chan
|
196.75 | 2013 Trophée Eric Bompard |
| Genel toplam | Patrick Chan
|
295.27 | 2013 Trophée Eric Bompard |
Kadınlar
| Program | Sporcu | Puan | Yarışma |
|---|---|---|---|
| Kısa Program |  Kim Yu-Na
|
78.50 | 2010 Kış Olimpiyatları |
| Serbest program | Kim Yu-Na
|
150.06 | 2010 Kış Olimpiyatları |
| Genel toplam | Kim Yu-Na
|
228.56 | 2010 Kış Olimpiyatları |
Çiftler
| Program | Sporcu | Puan | Yarışma |
|---|---|---|---|
| Kısa program |  Tatiana Volosozhar / Maxim Trankov
|
84.17 | 2014 Kış Olimpiyatları |
| Serbest program | Tatiana Volosozhar / Maxim Trankov
|
154.66 | 2013 Skate America |
| Genel toplam | Tatiana Volosozhar / Maxim Trankov
|
237.71 | 2013 Skate America |
Buz dansı
| Program | Sporcu | Puan | Yarışma | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zorunlu dans | Tatiana Navka / Roman Kostomarov
|
45.97 | 2005 Dünya Şampiyonası | ||||||
| Orijinal dans | Tessa Virtue / Scott Moir
|
70.27 | 2010 Dünya Şampiyonası | ||||||
| Serbest dans | Tatiana Navka / Roman Kostomarov
|
117.14 | 2003 Cup of Russia | ||||||
| Genel toplam | Tatiana Navka / Roman Kostomarov
|
227.81 | 2005 Dünya Şampiyonası | ||||||
| 2010-2011 sezonu sonrası | |||||||||
| Kısa dans |  Meryl Davis / Charlie White
|
77.66 | 2013-14 Grand Prix Final | ||||||
| Serbest dans | Meryl Davis / Charlie White
|
114.34 | 2014 Kış Olimpiyatları | ||||||
| Genel toplam | Meryl Davis / Charlie White
|
191.35 | 2013-14 Grand Prix Final | ||||||
Synchronized
| Component | Skater | Score | Event |
|---|---|---|---|
| Short Program |  Team Unique
|
82.36 | 2009 World Synchronized Skating Championships |
| Free Skating |  Team Surprise
|
144.70 | 2007 World Synchronized Skating Championships |
| Combined Total | Nexxice
|
223.58 | 2009 World Synchronized Skating Championships |
Kaynakça
- ^ 1=ISU Communication No. 1504 7 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ http://www.isuresults.com/results/wc2009/wc09_Pairs_FS_Scores.pdf
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2009.
Dış bağlantılar
- ISU Judging System Summary11 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ISU Judging Systems29 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- How the ISU Judging System Works5 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.