Hipervijilans

Hipervijilans (İngilizce: Hypervigilance), amacı tehditleri tespit etmek olan abartılı davranış yoğunluğu eşliğinde duyusal hassasiyetin geliştirilmiş halidir. Ayrıca hypervigilance artan kaygı durumu ile birlikte bitkinliğe de neden olabilir. Diğer belirtiler şunlardır: anormal derecede artmış uyarılma, uyaranlara karşı yüksek duyarlılık ve çevredeki tehditleri sürekli tarama… Hypervigilancede tehdit ya da travmayı hatırlatan herhangi bir şey, koku, yerler, insanlar, sesler ve davranışlar için çevre sürekli taranır. Birey tehlikenin yakınında olmamak için yüksek alarmdadır. Hypervigilance çeşitli obsesif davranış kalıplarının yanı sıra sosyal ilişkiler ve sosyal etkileşimde zorluklar üretir.

Hipervigilance posttravmatik stres bozukluğunun ve çeşitli tiplerdeki endişe bozukluklarının belirtisi olabilir. Bu paranoyadan farklıdır. Paranoyak durum veya şizofreni gibi durumlar ile yüzeysel benzerlikleri var gibi görünse de karakteristik farklılıklar vardır.

Kişinin inandırıcılığı ve çevresinin farkında olarak kalması bakımından hipervigilance, disforik uyarılabilirlikten farklılaşmaktadır. Disforik uyarılmada, travma sonrası stres bozuluğu mağduru olan kişi, gerçeklikten tamamen kopabilir ve travmatik durumu aynen tekrar deneyimleyebilir. Eğer çoklu travmalar var ise, bu kişi hypervigilance olabilir ya da travmanın etkisi ile örtüşen yoğun sanrılı şiddetli anksiyete ataklarını indüke eden durumlardan muzdarip olabilirler: bir silahlı çatışmada sakinliği korumak için başkası gibi görünmeye çalışan bir kişiyi hatırlayın.

Hipervigilance’den muzdarip olan insanlar çevresindeki muhtemel tehditleri incelemekle meşgul olduklarında ailesi ve arkadaşlarıyla bağlantılarını kaybedebilirler. Yüksek ve beklenmedik seslere aşırı tepki verirler, çok kalabalık ve gürültülü ortamlarda tedirgin olurlar. Onlar için uyumak veya uykuda kalmak genellikle zordur.