Erzincan (il)

Koordinatlar: 39°40′42″K 39°19′48″D / 39.67833°K 39.33000°D / 39.67833; 39.33000
Vikipedi, özgür ansiklopedi
19.00, 13 Aralık 2020 tarihinde Peykbot (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 24404478 numaralı sürüm (imla, değiştirildi: Elazığ → Elâzığ (4))
Bu madde Erzincan il sınırları içindeki tüm bölge hakkındadır. İlin merkez ilçesi için Erzincan sayfasına bakınız.
Erzincan
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu
İl merkeziErzincan
İdare
 • ValiMehmet Makas [1]
Yüzölçümü
 • Toplam11.974 km²
Nüfus
 • Toplam223.633
 • Yoğunluk17.80/km²
 • Kır
94.058
 • Şehir
129575
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu446
İl plaka kodu24

Erzincan, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat Bölümü’nde 39 02'- 40 05' kuzey enlemleri ile 38 16'- 40 45' doğu boylamları arasında yer alan, dokuz ilçeden oluşan bir il.[3] Bunlar Merkez, Refahiye, Kemah, Kemaliye, Tercan, Çayırlı, İliç, Otlukbeli ve Üzümlü'dür. Kuzeyinde, Giresun, Bayburt ve Gümüşhane; batısında Sivas; doğusunda Erzurum ve Bingöl; güneyinde ise Tunceli, Malatya ve Elâzığ illeri bulunmaktadır. Tarihi İpek Yolu'nun üzerinde yer alır.

Tarihçe

Tarih öncesi çağlarda Urartu egemenliğinde olan bölge doğu-batı, güney-güneybatı yol güzergahlarında olması ve tarihi İpek Yolu’nun Erzincan’dan geçmesi sebebiyle tarih boyunca önemini korumuştur. Bu ticari kaygılar bölgeye Urartular haricinde Hititleri, Medleri, Persleri, Makedonlarıve Romalıları da çekmiştir.

Uzun süre doğu ve batının çekişmesine sahne olan Erzincan, 7. yüzyıldan itibaren Müslüman akınlarına uğramış, birkaç defa Bizanslılar ve Araplar arasında el değiştirmiştir.

Altıntepe'de bulunan Urartu freski

1071 Malazgirt zaferiyle Türkler Anadolu’ya girmiş ve zaferin hemen arkasından Sultan Alparslan'ın kumandanlarından emir Mengücek tarafından Kemah civarında İlk Türk Beyliği olan Mengüçlü Beyliği kurulmuştur.[3] Mengücek Beyliği 1228'e kadar devam etmiş, Anadolu Selçuklu hükümdarı I. Alâeddin Keykubad tarafından sona erdirildikten sonra Erzincan, Anadolu Selçuklu Devleti'nin egemenliğine girmiştir. 1230'da Anadolu Selçukluları ile Harzemşahlar arasındaki Yassı Çemen Muharebesi'ne sahne olan Erzincan Moğol istilasına uğramıştır. kısa bir dönem sonra İlhanlılar'ın egemenliğine girmiştir. İlhanlılar yöreyi beylerle (Vali) yönetmişlerdir. Son İlhanlı valisi olan Alaaddin Eretna ilhanlı hükümdarı Bahadır Han'ın ölümü (1335) üzerine İlhanlılarla olan bağını keserek görünüşte Celayirîler'e bağlı kalarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Böylece Erzincan 1335-1381 yılları arasında Eretna Devleti'nin hakimiyeti altında kalmıştır. Eretna Devleti'nin Erzincan'daki yöneticisi Pir Hüseyin'in 1379 yılında ölümü üzerine Mutahharten Bey yönetimi ele geçirerek; aynı yıl adına para bastırıp ve hutbe okutarak Erzincan merkez olmak üzere bağımsızlığını ilan etmiş ve Erzincan Beyliği'ni kurmuştur.

Kemah'taki Osmanlı mezarlığı

1401'de Yıldırım Bayezid tarafından Osmanlı egemenliğine katılan Erzincan kısa bir süre sonra Timur'un istilasından kurtulamamış ve devamında 1419'da Karakoyunlular'ın, 1455'te Akkoyunlular'ın eline geçmiştir. Otlukbeli ilçesinde 11 Ağustos 1473 tarihinde, Fatih Sultan Mehmet ve 100 bin kişilik Osmanlı ordusu ile Uzun Hasan ve 70 bin kişilik Akkoyunlu ordusu arasında gerçekleşen Otlukbeli Savaşı'nda kazanan Osmanlılar bölge üzerinde tam bir hakimiyet kurmamışlar, bir süre yerel beylerin yönetiminde bırakılmış, 1514'te Yavuz Sultan Selim tarafından savaşsız bir şekilde Osmanlı devletine katılmıştır. Erzincan 17. yüyılda Celali isyanlarından, 19. yüzyılda da ova köylerini basan Dersim aşiretlerinden zarar görmüştür.

Kazım Karabekir paşa ve mayeti Erzincan'da 1923

I. Dünya Savaşı'nda Sarıkamış Savaşı'nın galibi General Nikolay Yudeniç komutasındaki Rus Kafkasya Ordusu 1915 yılının yaz aylarında Anadolu'ya taarruza geçmiş ve Erzincan'a kadar ilerlemiştir. Malazgirt'te karşı karşıya kalan iki ordu arasındaki savaşı'nı Osmanlı ordusu kazanmış ve Rus ordusu Malazgirt'i terk ederek Van'a doğru çekilmiştir. Böylece Türkler Malazgirt'te kazanarak yerleştikleri toprakları 844 yıl sonra, yine Malazgirt'te kazanarak korumuşlardır; ancak Rus ordusu geri dönerek 2 Temmuz 1916'da Erzincan Muharebesi'ni kazanarak Erzincan'ı işgal etmiştir. Rus ordusu ile birlikte hareket eden ayrılıkçı Ermeni çeteleri de Erzincan'a inmişler, 18 Aralık 1917 de Sovyet hükûmeti ile yapılan Erzincan Mütarekesi ile 11 Ocak 1918 de Rus askerleri bölgeden çekilmiş ancak Ermeni çeteleri katliama varan birçok kanlı olaya sebep olmuştur. Kazım Kara Bekir komutasındaki askeri birlikler 13 Şubat 1918 de Erzincan'ı 22 Şubat 1918 de Tercan'ı ermeni silahlı güçlerinden kurtarmışlardır.

Erzincan depremleri

Ayrıca bakınız: 1939 Erzincan Depremi ve 1992 Erzincan depremi

Erzincan tarihinde değişik şiddetlerde 30’dan çok deprem olmuştur. Erzincan, 1939 ve 1992'da gerçekleşen iki büyük depremde büyük hasar görmüş binlerce insanını kaybetmiştir. 1939 depremi 20. yüzyılda yeryüzünde görülen 15 büyük depremden biridir. Bu depremde 32.000 kişi ölmüş, 4.125 kişi de ağır yaralanmıştır. 14.401 bina yıkılmış, 4.043 bina da ağır hasara uğramıştır. Deprem bölgesindeki kurtarma çalışmaları günlerce devam etmiştir. Özellikle Erzincan, Şebinkarahisar, Alucra, Fatsa, Erbaa ve Niksar cezaevlerindeki mahkûmlar büyük fedakarlıkla kurtarma çalışmalarına katılmışlardır. Bu çalışmalarından ötürü 241 mahkûmun para cezalarının tümü ve geri kalan cezalarının 4/5’ini bağışlayan bir kanun kabul edilmiştir.[4] Depremden sonra demiryolundan yukarı yeni bir şehir inşasına başlanarak bugünkü Erzincan şehri meydana getirilmiştir. Erzincan'da yıkıcı bir başka deprem de 13 Mart 1992'de yaşanmıştır. Bu deprem 6,8 büyüklüğünde olmuş, 653 kişi hayatını kaybetmiştir. Erzincan Bölgesinde son 1000 yıl içinde şiddeti 7’ den daha büyük 10’dan fazla deprem yaşanmıştır.[5]

Adı Tarih Enlem Boylam Şiddet Can Kaybı
Erzincan - Erzurum 1268 39,75 40,40 IX 15.000
Erzincan - Erzurum 1458 39,75 40,40 X 32.0000
Erzincan - Erzurum 21.12.1482 39,75 39,50 IX
Erzincan - Erzurum 17.06.1584 39,75 39,50 IX 15.000
Erzincan 1784 10.000'den fazla
Erzincan 1788
Erzincan - Refahiye 20.05.1890 39,90 38,80 IX
Erzincan 1930
Erzincan - Tercan 21.11.1939 VII 43
Erzincan 27/12/1939 X-XI 32.938
Erzincan 12.11.1941 VIII 15
Erzincan 13.03.1992 VIII 653
Erzincan'da toprak örtüsünün dağılımı

Coğrafya

Akarsular

İlin en büyük ve en verimli akarsuyu Karasu Irmağı'dır. Karasu Irmağı Fırat’ın en önemli iki kolundan biridir. Tercan ovaları ve Erzincan Ovası boyunca akar, Kemaliye ilçesinin güneydoğusunda Başpınar yakınlarında il sınırlarını terkeder. Karasu Irmağı geçtiği yol boyunca Çayırlık Dere, Tuzla Suyu, Mercan, Kom, Cimin, Pahnik ve Sürperen Suları , Çardaklı Deresi, Kadıgölü Suyu ile Miran Suyunu toplar.[6]

İliç ilçesine bağlı Bağlıca köyü genel görünümü
Erzincan merkezi
Erzincan merkezi

Dağlar

Erzincan dağlık ve platoluk bir coğrafyadır. Jeolojik yapı itibarıyla ikinci, üçüncü ve dördüncü zamanlarda oluşmuştur. Doğudaki Tercan Ovası, özel bir jeolojik yapı gösterir. Yöre, başkalaşım kayaçları arasına yerleşmiş geniş düzlükler ve dördüncü zamanda oluşmuş alüvyonlarla kaplıdır.[7]

Refahiye'ye bağlı Yukarı Yeniköy

İl topraklarının % 60’ını dağlar kaplar. Dağlar çeşitli yönlerde, sıralı uzanır. Güneybatıdan Munzur, kuzeybatıdan Refahiye Dağları il alanına girer. Doğudan Erzurum’dan gelerek batıya doğru uzanan Karasu, il alanını derinlemesine, aralarında geniş düzlükler bırakacak şekilde böler.[6]

Erzurum’un Aşkale İlçesinden batıya doğru uzanan Tercan Düzlükleri, kuzeyden ve batıdan Kop Dağları’nın uzantılarıyla çevrilidir. Tercan Düzlüklerinin bulunduğu çukurluğun batısında, Mülpet ve Keşiş Dağları bulunmaktadır. Kop Dağları, Çayırlı ilçesinin batısında iki kola ayrılmaktadır. Birinci kol, Erzincan il merkezinin kuzeyine doğru uzanır. İkinci kol güneydoğuya dönerek, önce Keşiş, sonra Mülpet Dağları’nı oluşturur.[6]

Coşan Dağı, ilin en yüksek (3976 m.) noktasıdır. Çukurluğu, doğudan Dumanlı ile Maryam Dağı sınırlar. Güneyinde ise Koşan, Murdelor, Eşilbaba Dağları bulunur. Erzincan Ovası’nın kuzeybatısında, Doğu Anadolu Bölgesi ve Karadeniz bölgelerini birbirinden ayıran Refahiye Dağları uzanır. Refahiye ilçesinin doğusunda Çimen Dağları, güneyinde Kutlutepe Dağı, güneybatısında ise Gülen Dağı bulunur.[8]

Güneydeki Munzur Sıradağlarının kuzeye bakan yamaçları ile Karasu Vadisinin sağ yakasında Karadağ, Çölen, Vank Dağları Kemah ilçesinin belli başlı yükseltileridir. İlin en kayalık ve sarp yeri Kemaliye, Kemah ve İliç ilçeleridir. Erzincan’ın dağları genellikle çıplaktır.[9]

Erzincan ilinin yüksekliğine göre dağları:[10]

Dağın Adı Dağ Grubu Yükskliği (m) İlçe
Kutlular Tepe Munzur Silsilesi 2980 Kemah-İliç
Göltepeleri Munzur Silsilesi 3331 Kemah
Haraminin Tepe Munzur Silsilesi 3239 Kemah
Akbaba Munzur Silsilesi 3462
Kuştepe Munzur Silsilesi 3059
Heltepe Munzur-Mercan Dağları 3345 Merkez
Esencetepe Esence-Keşiş 3349
Buzgölü Tepe Esence-Keşiştepe 3162
Kazdağı Tepe Otlukbeli Dağları 2762 Otlukbeli
Karadağ Karadağ–Köhnem Dağları 3045
Keklikkıran Tepe Karadağ–Köhnem Dağları 2845
Kurtlu Tepe Dumanlı Dağları 2711
Kızıldağ-Peynirli Tepe Dumanlı Dağları 3025 Sivas İl Sınırı

Göller

Erzincan'ın doğal gölleri [11]:

Gölün adı Derinlik (m) Yüzölçümü (hektar) Yüksekliği (m) İlçe
Otlukbeli Gölü 15-18 0,65 1855 Otlukbeli
Aygır Gölü 10 1700 Çayırlı
Yedi Göller 5 0,03 1650 Çayırlı
Acı Göl 15 0,03 İliç
Kadı Göl 2 0,06 1000 Kemaliye
Munzur Gölü 20 5 2700 Tunceli sınırı

Bitki örtüsü

Erzincan Lawson yalancı servisi'nin (Latince: Chamaecyparis lawsonia) Türkiye'de doğal olarak yetiştiği tek yerdir. Geniş yapraklılardan Zeytin (Latince Olea europea), Zakkum (Latınce:Nerium oleander), Okaliptüs (Latince: Eucalyptus camaldulensis) endemik olarak yetişmektedirler. İğne yapraklılardan Fıstık çamı (Latince: Pinus pinea) en çok görülen türdür. Erzincan’da 276 endemik tür bulunmaktadır.[12]

Akarsu boylarında görülen kavak ve söğütlüklerin dışında, kısa ömürlü, cılız, otsu bitkiler yaygındır. Refahiye ve Kemah çevresinde, meşe, gürgen, dişbudak, sarıçam, bulunur. Köylerde ise; kiraz, şeftali, kayısı, elma, armut, erik, ceviz gibi meyve ağaçları vardır. Bundan başka, çok az miktarda ardıç, kavak gibi ağaç türleri ile böğürtlen, yemiş, geven, üvez, yabani gül, yabani erik, yabani ahlat, yabani alıç gibi ağaççıklara da rastlanmaktadır.[13] Dumanlı Dağları, sarıçam ormanlarıyla kaplıdır.[9]

İklim

Karasal iklim özelliklerine sahip olan Erzincan Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan Elâzığ ve Malatya dışındaki diğer tüm illerden daha ılıman bir iklime sahiptir. Doğu Anadolu ve İç Anadolu iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşıyan Erzincan iklimi Doğu Anadolu Bölgesi basınç kuşaklarına, ilin yüzey şekilleri ve yükseltilerine göre yer yer farklılıklar göstermektedir. yıllık sıcaklık ortalaması 11,6 °C'dır. Çevre illere göre daha uzun ve sıcak yaz mevsimi yaşamaktadır. Kış mevsiminde ise, doğudan gelen Sibirya kaynaklı hava kütlesinin tesirinde kaldığı zamanlarda, oldukça sert kış günleri yaşanmaktadır. Don olayı genel olarak Kasım ayında başlayıp, Nisan ortalarına kadar sürmektedir. Erzincan ilinin ortalama kar yağışlı gün sayısı 21,9 toplam karla örtülü gün sayısı 29,4’dür. Kar yağışları da Ekim ayı sonlarında başlayıp, Nisan ayına kadar sürmektedir. Yağış itibarıyla, yıllık 32.5 mm.’lik yağış ortalamasına sahiptir. En yağışlı mevsim ilkbahardır. Genel olarak en fazla yağış Kasım ayında, en az yağış da Ağustos ayında kaydedilmektedir. Erzincan ili yıllık nem ortalaması (bağıl nem) %63,34’dür.[14]

Dört tarafı dağlarla çevrili olan il merkezinde aşırı yağışlı dönemlerde özellikle dağların bitki örtüsü açısından zayıf olmasından dolayı sel basmaları söz konusu olabilmektedir. Yeraltı sularının bolluğu ve Erzincan Ovasını sulayan Fırat nehri ve yan kollarının varlığı nedeniyle kuraklık yaşanmamaktadır. Erzincan'ın çoğunlukla dağlık oluşu nedeniyle Merkez, Kemah, Kemaliye ve Üzümlü ilçelerinde kısmen mikroklima özelliği hissedilmektedir.[15]

Yönetim

Ayrıca bakınız: Erzincan'ın ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Aynı seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[16][17]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Erzincan Valisi, Mehmet Makas'dır. 9.06.2020/274 sayılı kararla Zeytinburnu Kaymakamı iken atanmıştır.[18]

Erzincan Belediye Başkanı, Bekir Aksun (MHP), 31 Mart 2019 seçimlerinde %42,36 oy oranıyla seçilmiştir.[19]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Erzincan İl Genel Meclisi üye sayısı, 11 AK Parti, 6 MHP ve 5 CHP olmak üzere 22'dir. Erzincan Belediye Meclisi ise 14 AK Parti, 6 CHP ve 11 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[20]

2018 Genel seçimleri sonucu, Erzincan'ı temsilen TBMM'de AK Parti'den 2 milletvekili (Süleyman Karaman, Burhan Çakır) seçilmiştir.[21]

Nüfus

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[22])

Erzincan ili nüfusu 234.747'dir. Bu nüfusun %80,36'sı şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu). İlin yüzölçümü 11.815 km2'dir. İlde  km2'ye 20 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 106’dür.)

İlde yıllık nüfus %0,55 oranında azalmıştır. Nüfusu en çok artan ilçe Merkez ilçe (% 2,37) olmuş, nüfusu en çok azalan ilçe ise Kemah (-%18,00) olmuştur.

04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 9 İlçe, 15 belediye, bu belediyelerde 155 mahalle ve ayrıca 522 köy vardır.

2019 yılı sonunda Erzincan ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[23]
İlçe Nüfus

2018

Nüfus

2019

Nüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[24]

 km2'ye

düşen kişi

Çayırlı 9.032 8.582 -4,98 1 3 47 3.694 4.888 56,96 1.062 8
İliç 8.922 8.877 -0,50 1 4 58 4.667 4.210 47,43 1.382 6
Kemah 8.167 6.697 -18,00 1 10 73 4.735 1.962 29,30 2.311 3
Kemaliye 5.555 5.106 -8,08 1 11 61 2.908 2.198 43,05 1.207 4
Merkez ilçe 157.452 161.191 2,37 3 85 59 12.350 148.841 92,34 1.521 106
Otlukbeli 2.437 2.333 -4,27 1 3 10 455 1.878 80,50 320 7
Refahiye 12.456 11.593 -6,93 1 4 121 7.725 3.868 33,36 1.808 6
Tercan 17.623 16.875 -4,24 4 17 70 5.852 11.023 65,32 1.614 10
Üzümlü 14.390 13.493 -6,23 2 18 23 3.709 9.784 72,51 591 23
ERZİNCAN   236.034 234.747 -0,55 15 155 522 46.095 188.652 80,36 11.815 20

İlin yıllara göre nüfusları

Erzincan il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[25] 132.325 45
  %16     21.051
111.274     %84  
1935[26] 157.344 49 %19
  %14     21.735
135.609     %86  
1940[27] 158.498 50 %1
  %13     20.131
138.367     %87  
1945[28] 171.868 50 %8
  %13     21.876
149.992     %87  
1950[29] 197.770 47 %15
  %14     27.820
169.950     %86  
1955[30] 215.592 50 %9
  %16     34.412
181.180     %84  
1960[31] 243.005 50 %13
  %20     48.229
194.776     %80  
1965[32] 258.586 53 %6
  %22     57.397
201.189     %78  
1970[33] 276.122 53 %7
  %28     78.195
197.927     %72  
1975[34] 283.683 53 %3
  %30     85.184
198.499     %70  
1980[35] 282.022 54 -%1
  %34     95.228
186.794     %66  
1985[36] 299.985 54 %6
  %37     112.307
187.678     %63  
1990[37] 299.251 57 -%0
  %48     144.144
155.107     %52  
2000[38] 316.841 59 %6
  %54     172.206
144.635     %46  
2007[39] 213.538 69 -%33
  %54     114.437
99.101     %46  
2008[40] 210.645 69 -%1
  %54     113.231
97.414     %46  
2009[41] 213.288 69 %1
  %56     118.695
94.593     %44  
2010[42] 224.949 69 %5
  %60     134.028
90.921     %40  
2011[43] 215.277 69 -%4
  %58     125.324
89.953     %42  
2012[44] 217.886 69 %1
  %59     129.439
88.447     %41  
2013[45] 219.996 70 %1
  %57     126.120
93.876     %43  
2014[46] 223.633 69 %2
  %58     129.575
94.058     %42  
2015[47] 222.918 70 -%0
  %57     127.176
95.742     %43  
2016[47] 226.032 70 %1
  %58     130.304
95.728     %42  
2017[47] 231.511 70 %2
  %56     130.224
101.287     %44  
2018[47] 236.034 70 %2
  %73     172.931
63.103     %27  
2019[47] 234.747 70 -%1
  %76     177.564
57.183     %24  
2020[47] 234.431 70 -%0
  %77     179.972
54.459     %23  
2021[47] 237.351 70 %1
  %78     184.199
53.152     %22  

Doğal Kaynaklar

Erzincan'ın yıllık ortalama güneşlenme süresi 6,2 saattir. İldeki derelerde ve yan kollarında inşa edilen 10 adet baraj ve hidroelektrik santraliyle (HES) su enerjisinden faydalanılmaktadır. Erzincan 27 milyon ton kömür rezervine sahiptir ve yılda yaklaşık 65 bin ton kömür tüketilmektedir. İl sınırları içerisinde Kaynarca Kaynağı, Ilıca Kaynağı, Çermik (Kırkgözeler) Kaynağı, Ekşisu (Saztepe) ve Ekşisu (Bögert) olmak üzere 5 tane Jeotermal saha bulunmaktadır. Erzincan ilinde orman kaynakları 300.384,0 hektardır. Orman alanlarının % 36’sını koru, % 64’ünü baltalıklar oluşturmaktadır.[48] Erzincan İli’nde su kaynakları; akarsular, yeraltı suları, baraj ve suni göller olmak üzere üç grupta toplanır. Erzincan (Göyne) Barajı, Tercan Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Karakaya Mertekli Regülatörü ve Yeraltı Suları ve Kaynak Sular (Ekşisu, Bögert Maden Suları gibi). Fırat Nehri civarındaki kuyulardan belediyenin açmış olduğu sondajlar vasıtasıyla Erzincan’a su temin edilmektedir.[49]

Erzincan İli özellikle krom yatakları bakımından oldukça zengindir. Demir ve manganez kaynakları da bulunmaktadır. Sanayide kullanılan asbest, kireçtaşı, jips, perlit, tuz gibi kaynaklara da sahiptir.[48]

Ekonomi

Erzincan genelinde sanayi çok gelişmemiştir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım bakımından ilin ova kesimiyle yüksek bölgeler arasında önemli farklılıklar vardır. Yüksek ve dağlık kesimde hayvancılık ön plana çıkmaktadır. Erzincan Ovasının batı kesimlerinde ve Üzümlü ilçesinde bağ ve bahçelik alanlar yaygındır. Yükseklik arttıkça kuru tarım egemen olmaya başlar.[50] Erzincan organize Sanayi Bölgesi kurulmuş ancak doluluk oranı henüz %34'dür. Ticaret daha çok il merkezinde toplanmıştır. Tarımsal ve hayvansal ürünler, küçük esnaf ve sanatkarların üretimi olan mamuller ve çeşitli sanayi mamullerinin faaliyetleri, iç piyasa faaliyetlerini oluşturur.

Altıntepe Ören Yeri
Altıntepe'deki Urartu kalıntıları
Altıntepe Ören Yeri

Turizm

Erzincan ili keşfedilmeyi bekleyen birçok doğal güzelliğe sahiptir. Dört tarafı dağlarla çevrili bölge özellikle doğa sporları açısından çok cazip olanaklar sunmaktadır. Kemah, Kemaliye ve Refahiye İlçeleri bu tür faaliyetler için çok zengin seçenekler içermektedir. İl merkezinde Ilıca, Beytahtı, Girlevik Şelalesi, Çayırlı İlçesinde Aygır Gölü, Kemah’ta Soğuk Sular, Kemaliye’nin kendine has mimarisi, Otlukbeli ilçesinde doğal sit alanı olarak da kabul edilen Otlukbeli Gölü, Refahiye İlçesinde Dumanlı Dağları ve ormanlar ile Sakaltutan mevkiindeki Yıldırım Akbulut Kayak Tesisleri, Üzümlü’de, Bayırbağ Mesire Yeri ve Hıdırellez Gölü, Tercan’da ise Ağ Baba akla ilk gelen önemli yerleridir. İl, coğrafi yapısı itibarıyla genel olarak kış sporları, su sporları ve doğal güzellikleri olan mesire alanları ile de turizm için çok yönlü özellikler taşımaktadır. Urartu medeniyetinin günümüze ulaşmış en sağlam kentlerinden biri olan ve Arkeolojik sit olarak koruma altına alınan Altıntepe Ören Yeri de Erzincan sınırları içerisinde bulunmaktadır.[51] 2011 verilerin göre Erzincan'da konaklayan ve geceleyen turist sayısı 113.427'dir. Bunun 1.620'si yabancı turisttir.[52]

Ulaşım

Erzincan, E-80 Karayolu üzerinde kurulmuştur. 382 km devlet yolu, 797 km il yolu vardır. Çevre illern hepsine karayolu bağlantısı bulunmaktadır.[53] Demiryolu ile ulaşım 11 Aralık 1938 yılında gar binasının hizmete girmesiyle başlamıştır. Türkiye’nin kuzey demiryolu hattını oluşturan Haydarpaşa-Kars bağlantısı Erzincan’dan geçmektedir.[54] 4 Eylül 1988'de sivil hava trafiğine de açılan Erzincan Havaalanından İstanbul, Ankara ve İzmir'e tarifeli uçuşlar yapılmaktadır.[55]

Konum Bilgileri Tablosu

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[56] Alanı km² Rakım mt. Merkeze km[57] Ulaşan Yollar[57]
Çayırlı 1954 1.062 1.527 115 -26 (Mercan)=>24-02, 24-04
Erzincan Merkez 1.521 1.216 E E80/ -25, 24-50, 24-01, 24-26
İliç Cumh.önce 1.382 1.104 116 -03
Kemah Cumh.önce 2.311 1.068 51 Erzincan=>24-50, Refahiye=>24-76
Kemaliye Cumh.önce 1.207 947 157 -04, Taşyol (24-61)
Otlukbeli 1990 320 1.741 142 -26 (Mercan)=>24-02=>24-04
Refahiye Cumh.önce 1.808 1.602 71 E E80/ -24, D887-03, 24-76
Tercan Cumh.önce 1.614 1.421 99 E E80/ -26
Üzümlü 1987 591 1.397 22 E E80/ -25
ERZİNCAN Cumh.önce 11.815

Eğitim

Kültür

Dil

Erzincan ilinde kullanılan Türk şivesinin Doğu Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre, ilçe bazında ayrı gruplarda yer alır:

1. Doğu Anadolu ağızları

1.1.1. Ağrı, Malazgirt
1.1.2. Muş, Bitlis
1.1.3. Ahlat, Adilcevaz, Bulanık, Van
1.1.4. Diyarbakır
1.1.5. Palu, Karakoçan, Bingöl, Karlıova, Siirt

1.2.1. Kars (yerli)
1.2.2. Erzurum, Aşkale, Ovacık, Narman
1.2.3. Pasinler, Horasan, Hınıs, Tekman, Karayazı, Tercan (kısmen)
1.2.4. Bayburt, İspir (güney), Erzincan (merkez), Çayırlı, Tercan (kısmen)
1.2.5. Gümüşhane
1.2.6. Refahiye, Kemah
1.2.7. Kars (Azeriler ve Terekemeler)

1.3.1. Posof, Artvin, Şavşat, Ardanuç, Yusufeli
1.3.2.1. Ardahan, Olur, Oltu, Şenkaya, İspir (Hunut grubu), Tortum
[58]

1.4.1. Kemaliye, İliç, Ağın
1.4.2. Tunceli, Hozat, Mazgirt, Pertek
1.4.3. Harput
1.4.4. Elâzığ, Keban, Baskil

Erzincan Mutfağı

Yörede geleneksel beslenme düzeni etkinliğini sürdürmektedir. Beslenmenin temelini buğday ve buğday ürünleri ile hayvansal gıdalar oluşturur. Bulgur, yarma, tarhana, erişte, dövme en çok tüketilenlerdir. Özellikle bulgur, çok sayıda yemek türünde kullanılır. Kışlık, besin maddeleri hazırlanmasının yöre halkının yaşamında önemli bir yeri vardır. Bulgur, gendime (aşurelik buğday), tarhana, yarma, erişte kış için hazırlanan ürünlerin başlıcalarıdır. Ayrıca çeşitli sebzeler ve meyveler kurutularak, reçel yapılarak değerlendirilmektedir. Yöre mutfağı yemek türleri bakımından zengindir. Bunların çoğunluğunu hamur yemekleri oluşturur. Eşgili, kesme çorba (un çorbası), yaprak sarma başlıca yemek türleridir. Ayrıca su böreği ve özellikle kete ve tatlılar çokça tüketilen hamur işlerindendir.

Spor

Ana madde: Erzincan'da spor

2018-2019 sezonunu, futbol takımı 24 Erzincanspor, 3.Ligi grup 7.si olarak tamamlamıştır. BAL takımı Ulalar Belediye Spor ve Futbol kadınlar 3.liginde Gençler Gücü S. devam etmektedir. Ayrıca voleybol bölgesel liglerinde 2 takımdan Erzincan Gençlik 2. lige çıkmıştır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda 24 Erzincanspor, 4. tura kadar çıkmış ve Ümraniyespor'a elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: 13 Şubat Stadyumu (6.000), 13 Şubat Spor Salonu (1.626), Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu (1.000) ve Ergan Dağı Kayak Merkezi'dir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Erzincan Valiliği, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü (2011). "Erzincan İl Çevre Durum Raporu" (PDF). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. ss. 1-286. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
Notlar
  1. ^ "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  2. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  3. ^ a b "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s.1" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  4. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 227" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  5. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 227-228" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  6. ^ a b c "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 3" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  7. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 1" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  8. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 4" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  9. ^ a b "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s.4" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  10. ^ ÖZDEMİR, H. İbrahim (1996). Bütün Yönleriyle Erzincan (4 bas.). Erzincan. s. 64. 
  11. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 28" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  12. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 14" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  13. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 13" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  14. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 34" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  15. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 38" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020. 
  22. ^ https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  25. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  26. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  27. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  28. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  29. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  30. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  31. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  32. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  36. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  37. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  38. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  39. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  40. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  41. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  42. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  43. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  44. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  45. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  46. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  47. ^ a b c d e f g
  48. ^ a b "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 11-13" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  49. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 25-28" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  50. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 137" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  51. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 116-118" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  52. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 134" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  53. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 184" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  54. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 188" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  55. ^ "Erzincan İl Çevre Durum Raporu s. 190" (PDF). 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014. 
  56. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  57. ^ a b karayolları Genel Müdürlüğü
  58. ^ Türkiye Türkçesi ağızları - Vikipedi

Dış bağlantılar

Şablon:Portal

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Erzincan_(il)&oldid=24404478" sayfasından alınmıştır