Dikarboksilik asit

Vikipedi, özgür ansiklopedi
21.39, 7 Şubat 2018 tarihinde Teacher0691 (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 19516572 numaralı sürüm (dz., yazış şekli: burda → burada AWB ile)

Dikarboksilik asitler, iki karboksilik asit fonksiyonel grubu ile ornatılmış organik bileşiklerdir. Dikarboksilik asit için moleküler formüllerde bu gruplar çoğu zaman HOOC-R-COOH olarak yazılır, burada R genelde bir alkil, alkenil veya alkinil gruptur. Dikarboksilik asitler naylon ve polietilen tereftalat gibi kopolimerler hazırlamak için kullanılırlar.

Genelde dikarboksilik asitler monokarboksilik asitlerle aynı kimyasal davranışları ve tepkimeleri gösterirler. İkinci karboksil grubunun iyonlaşması birincisinden daha zor olur. Bunun nedeni çift yüklü bür anyondan bir hidrojen iyonunun ayrışmasının tek yüklü bir anyondan ayrışmasına kıyasla daha fazla enerji gerektirmesidir.

İki karboksi gruptan biri bir aldehit grubu ile yer değişirse ortaya çıkan bileşik bir "aldehit asit" olarak adlandırılır.

Örnekler

Temel dikarboksilik asitler
Genel ismi IUPAC ismi Kimyasal formülü Yapısal formülü
Oksalic acid etandioik asit HOOC-COOH
Malonik asit propandioik asit HOOC-(CH2)-COOH
Süksinic asit butandioik asit HOOC-(CH2)2-COOH
Glutarik asit pentandioic asit HOOC-(CH2)3-COOH
Adipik asit heksandioik asit HOOC-(CH2)4-COOH
Pimelik asit heptandioik asit HOOC-(CH2)5-COOH
Suberik asit oktandioik asit HOOC-(CH2)6-COOH
Azelaik asit nonanedioik asit HOOC-(CH2)7-COOH
Sebasik asit dekandioik asit HOOC-(CH2)8-COOH
Ftalik asit benzen-1,2-dikarboksilik asit C6H4(COOH)2
Tereftalik asit benzen-1,4-dikarboksilik asit C6H4(COOH)2