Cumhuriyetçilik
Cumhuriyetçilik temsiliyete dayalı bir yönetim biçimidir. Cumhuriyetle yönetilen bir devletin vatandaşlığı etrafında şekillenen bir siyasi ideolojidir. Tarihte, temsili bir azınlığın ya da bir oligarşinin hükûmetinden, halk egemenliğine çeşitli biçimlerde uygulanmıştır. Tarihsel bağlama ve yöntemsel yaklaşıma göre farklı biçimlerde tanımlanır.
Türkçe "cumhuriyet" kelimesi Arapça halk anlamına gelen cumhurdan türemiştir.[1] Diğer birçok ülkede kullanılan "republic" kelimesi halka ait olan anlamındaki Latince tümce res publicadan gelir. "Republic" kelimesinin ilk kullanımı MÖ 6. yüzyılda Roma kralının Lucius Junius Brutus ve Collatinus tarafından kovulmasıyla ortaya çıkmıştır.[2]
Bu yönetim biçimi Roma cumhuriyetinde MÖ 1. yüzyılın ikinci yarısına kadar sürdü. Tarihte cumhuriyetler kendini tekrar gösterdi: örneğin Floransa Cumhuriyeti ve İngiltere Topluluğu. Cumhuriyet kavramı Britanya'nın Kuzey Amerika'daki kolonilerinde güç kazanmış ve Amerikan Devrimine katkı sağlamıştır. Avrupa'da, Fransız ihtilali ve Birinci Fransız Cumhuriyeti aracılığıyla büyük bir etki yaratmıştır.
Kaynakça
- ^ "cumhuriyet". Nişanyan Sözlük. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
- ^ Mortimer N. S. Sellers. American Republicanism: Roman Ideology in the United States Constitution. (New York University Press, 1994. p. 71.)