Cemil Paşa Konağı
Cemil Paşa Konağı, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir konaktır. Günümüzde yapılan restorasyon sonucu kent müzesi olarak kullanılmaktadır.
Tarihi ve mimarisi
Yemen valisi ve sonrasında Siirt mutasarrıfı olan Cemil Paşa tarafından 1888-1902 yılları arasında inşa edilmiştir.[1] İki bin metrekare üzerine kurulu konak, 17. yüzyılda konut olarak yapılmış mimari yapılarından biridir.[2] Harem ve selamlıktan oluşmakta ve geniş bir avlusu bulunmaktadır.[1] Haremlik kısmının kuzey tarafı kışlık, güney tarafı yazlık olarak kullanılmış; doğu ve batı kısımları da mevsimlik olarak kullanılmıştır.[1] Selamlık kısmında ise ahırlar, hizmetli odaları, kabul odaları, kahve odaları, mabeyn odası, dikdörtgen bir çerçeveye sahip elips bir havuz vardır.[1] İki girişi bulunan konağın yapımında kesme bazalt taş ve yapıya hareketlilik kazandırmak amacıyla "cıs" adı verilen malzeme kullanılmıştır.[1]
Cemil Paşa ve ailesi, 1927 yılına kadar konakta yaşamıştır.[3] Daha sonra ilköğretim okulu, ipek böcekçiliği ve dokumacılığın yapıldığı bir alana dönüştürülmüştür.[3] 1970'lerden sonra terk edilmiş durumda olan konak 1998 yılında Cemil Paşa ailesinin talebi üzerine Çekül Vakfı tarafından ilk rölöve çalışması başlatılmış ancak sonuçlanamamıştır.[3] 2010-2012 yıllarında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Diyarbakır İl Özel İdaresi tarafından konağın varisleriyle anlaşılıp kent müzesine dönüştürülmesine karar verilmiş ve 2013 yılında rölöve, restitüsyon ve restorasyon süreci tamamlanmıştır.[3][4] Yaklaşık 3 yıl süren restorasyon çalışmalarından sonra konak, tarih ve kültür müzesi olarak 2014 yılında açılmış ve restorasyon yaklaşık 5,5 milyon liraya mal olmuştur.[5][6]
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e Özçelik 2011, s. 39.
- ^ Aksu 2017, s. 166.
- ^ a b c d Aksu 2017, s. 167.
- ^ Değirmenci, Bircan. "Sürgün, Yorgun, Kaygılı ve Kırgın Konak: Cemilpaşa Konağı". Bianet. 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ "Tarihi Cemil Paşa Konağı Hizmete Açıldı". Haberler.com. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ Diyarbakır, Hatice Kamer. "Diyarbakır: Cemil Paşa Konağı'da 'tarihi onarmak'". BBC News Türkçe. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- Genel
- Özçelik, Metin (2011). DİYARBAKIR MERKEZ MADDİ KÜLTÜR VARLIKLARI. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
- Aksu, Recep (2017). DİYARBAKIR VE ÇEVRESİNDE KÜLTÜR TURİZMİ. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.