Badajoz Kuşatması (1812)
| Badajoz Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yarımada Savaşı | |||||||
 Richard Caton Woodville tarafından yapılan temsili resim | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Birleşik Krallık Portekiz |
 Fransa | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Wellington Dükü |
Armand Philippon | ||||||
| Güçler | |||||||
| 27.000 | 5.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| yaklaşık 5.000 ölü ve yaralı |
yaklaşık 1.500 ölü ve yaralı 3.500 esir | ||||||
Badajoz Kuşatması (16 Mart - 6 Nisan 1812) Wellington Dükü komutasındaki Britanya ve Portekiz Ordularının İspanya’da Fransız denetimindeki Badajoz kentini kuşatması ve teslim olmaya zorlamasını anlatır.
Napolyon Savaşlarının en kanlı kuşatmalarından biri[1] olan Badajoz Kuşatması Britanya Ordusu için çok maliyetli olmuş, çok iyi savunulan kalenin alınması sırasında birkaç saat gibi kısa bir sürede 3 binden fazla askerini kaybetmiştir. Ayrıca şehrin düşmesinden sonra kentteki yaklaşık İspanyol nüfusa karşı katliam ve tecavüz yapılmış, çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 4 binden çok İspanyol öldürülmüştür.
Kuşatma
Önceki kuşatmalarda Almeida ve Ciudad Rodrigo kentlerini ele geçiren Britanya ve Portekiz Orduları Badajoz’u da ele geçirmek ve harekâtın merkezi olan Lizbon ile kesintisiz bir hat kurmaya çalışıyordu. Badajoz’da Fransız General Armand Philippon komutasında 5 bin asker iyi korunan şehri savunmaktaydı. Önceden de iki kuşatmayı başarılı şekilde püskürtmüş olan kent saldırıya hazırdı ve surlar güçlendirilmiş, kimi bölgelerde patlayıcılarla desteklenmişti.[2]
27 bin kişilik[3] müttefik ordusu şehri tamamen kuşatmış olmasına rağmen mevsimsel yağışlar nedeniyle muhasara için istihkâm faaliyetleri zorlukla yürütülebilmekteydi. Kaleye karşı açılan tünel vb istihkâm girişimleri zaman zaman saldıran Fransızların müdahalesi nedeniyle kesintiye uğruyordu.
İki büyük topun gelmesiyle birlikte dövülmeye başlayan sur kompleksinde bir bölgede ele geçirilen mevzi sayesinde istihkâmcılar ana surların altını kazarak ilerleme şansı elde etmişlerdi.
Şehrin düşmesi
Surlarda açılan gediklerin de etkisiyle Wellington 6 Nisan 1812 günü gece saat 22 sularında şehre saldırı emri verir. Surlara ilk saldıran ve Forlorn hope olarak adlandırılan grup ilerleme kaydetse de yoğun direnişle karşılaşarak geri atılır. Yoğun ateşe altında ağır kayıplar veren Britanya askerlerinin cesetleri artık ilerleyen askerleri engellemekte her ilerleyen hat aynı şekilde biçilmekteydi. Birkaç saatlik kısa bir zaman diliminde binlerce Britanya askeri hayatını kaybedecektir. Saldırdığı her mevzide aynı direnişle karşılaşan Wellington, geri çekilme emri vermek üzereyken şehre girildiği haberini alacaktır. Açılan gedik ve şehre giriş tutulduktan sonra Britanya ve Portekiz Ordularını artık durdurmak olanaksızdır. Kale komutanı General Philippon kaçmaya çalışsa da yakalanmaktan kurtulamayacaktır.[4]
Sonuçları
Yaşanan yoğun kayıpların ardından gelen zaferi izleyen 72 saat boyunca Britanya askerleri kontrolsüz ve disiplinsiz bir şekilde şehri yağmalar ve sayısız uygunsuz davranışta bulunur. Tarihçiler Badajoz’un yağmalanmasını Britanya Ordusu tarafından yapılan önemli savaş suçlarından olarak tanımlar. Badajoz’da evlere zorla girilmiş, taşınır ve taşınmaz mallar yağmalanmış, çalınmış, her yaştan binlerce İspanyol öldürülmüş, tecavüz edilmiş, askerlerine hakim olmak isteyen Britanya subayları bile öldürülmüştür.[5]
Buna rağmen bazı tarihçiler Britanya askerlerinin davranışını muharebenin aşırı zorlu ve kanlı geçmesine bağlar.[6] Ancak bu açıklamanın zayıf kaldığı yan şehirde yaşayanların İspanyol olması ve Britanya Ordusunun Fransızlara karşı İspanyollarla ittifak halinde olduğu gerçeğidir. Olayların dinmesinin ardından çok sayıda asker uygunsuz davranışından ötürü kırbaç cezasına çarptırılacak, darağaçlarının kurulmasına rağmen kimse asılarak idam edilmeyecektir.[7]
Muharebenin getirdiği kayıplara rağmen Britanya Ordusu Portekiz – İspanya sınırını güvence altına alarak İspanya içlerine doğru ilerlemeye uygun bir konuma geçmiştir.
Popüler kültüre etkisi
Bernard Cornwell’in Sharpe's Company adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde Badajoz’da olan olaylar detaylı olarak anlatılır. Surlara yapılan sayısız girişimin başarısız olmasından sonra Richard Sharpe ve keskin nişancıları direnişi kırarak şehre girmeyi başarırlar.[8]
Kaynakça
- ^ Weller, s.204
- ^ Myatt, s.79
- ^ Paget, s.149
- ^ Myatt, s.104
- ^ Paget, s.151
- ^ Fletcher, s.47
- ^ Myatt, s.106
- ^ Filmin tanıtım sitesinden 15 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 11 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Ian Fletcher, In Hell before Daylight: The Siege and Storming of the Castle of Badajoz, March-April 1812, Spellmount Ltd ISBN 1873376-26X
- Frederick Myatt, British Sieges of the Peninsular War, Staplehurst 1995 ISBN 0-946771-59-6
- Julian Paget, Wellington's Peninsular War - Battles and Battlefields, Londra 1996 ISBN 0-85052-603-5
- Jac Weller, Wellington in the Peninsula 1808-1814, Londra 1962 ISBN 0-7182-0730-0