Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi
| Azerbaycan Millî İstiklal Partisi Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | AMİP |
| Genel başkan | Arzuhan Alizade |
| Kurucu | İtibar Mammadov |
| Lider | İtibar Mammadov |
| Kuruluş tarihi | 4 Temmuz 1992 17 Temmuz 1992 (resmî kayıt) |
| Birleşme | İlerici Halk Partisi (2000) [a] |
| Bölünme | Azerbaycan Namına İttifak Partisi (1993) Azerbaycan Demokratik İstiklâl Partisi (1993) Büyük Azerbaycan Partisi (2005) Vatandaş ve Kalkınma Partisi (2005) |
| Önceli | Azerbaycan Halk Cephesi Partisi |
| İdeoloji | Muhafazakar |
| Siyasi pozisyon | Merkez sağ |
| Uluslararası üyelik | Uluslararası Demokrat Birliği |
| Resmî renkler | Kahverengi-Beyaz |
| Millî Meclis | 0 / 125 |
| İnternet sitesi | |
| Azerbaycan | |
Azerbaycan Millî İstiklal Partisi veya kısaca AMİP, bağımsız Azerbaycan tarihinde ilk resmî kayda alınan (17 Temmuz 1992) siyasi parti. Parti dönemin Azerbaycan Halk Cephesi kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde kurulmuştur.
Tarihçe
4 Temmuz 1992’de AHCP’nin yürüttüğü siyasete karşı gelen bir grup siyasetçi AHC kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde AMİP’i kurdu. AMİP dönemin en güçlü muhalefet partilerinden birine çevrildi. 17 Temmuz 1992’de parti resmî kayıtlara alındı.
Demokratik İstiklalciler
1993’te Ebulfez Elçibey’in Keleki’ye gitmesi, Haydar Aliyev’in yönetimi ele alması AMİP’de kaos oluşturdu. Haydar Aliyev AMİP’e koalisyon hükûmet teklif etti. Lakin AMİP’cilerde koalisyon konusunda ortak karar alınamadı. Nazim İmanov, Fuat Ağayev, İsa Mammadov, Bahtiyar Necefov koalisyon hükûmete karşı oldular. Buna rağmen Vagif Kerimov, Gabil Hüseynli, Mübariz Kurbanlı, Gündüz Celilov, Vilayet Guliyev, Eldar Salayev ve Elçin Efendiyev ise koalisyon hükûmete evet dediler. Tartışmalara rağmen koalisyon hükûmet kurulmadı.
Evet’ciler istifa ederek Eylül 1993’te yeni Azerbaycan Demokratik İstiklal Partisi’ni kurdular. 1993-1995’te ADİP genel başkanı Gabil Hüseynli olsa da, Haydar Aliyev’in Gabil Hüseynli’yi 1993’te devlet müşaviri atamasıyla 1995’te Hüseynli ADİP’ten istifa etti.Parti 1995 Azerbaycan genel seçimlerine katılarak 2 milletvekili çıkarsı. Lakin bu milletvekilleri 1999’da istifa ederek YAP’a geçtiler. ADİP parçalandı ve devlet kaydı feshedildi. Şu anda parçalanmış ADİP’e Vagid Kerimov genel başkanlık etmektedir.
1998 Cumhurbaşkanlığı seçimi
1998 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde başta Ebulfez Elçibey, Müsavat Partisi, AHCP olmak üzere boykot kararı alındı. Kimi iddialar göre ana muhalefetin seçimlerde olmamasından yararlanarak seçimlere katılan İtibar Mammadov muhalefetin tek ve en güçlü adayı olmak istiyordu. İtibar Mammadov seçimleri 389.662 (%11.8) oyla 2. sırada tamamladı.
Birleşme
2000 tarihinde resmî devlet kaydı olmayan İlerici Halk Partisi AMİP’e birleşmiştir.
2003 Cumhurbaşkanlığı seçimi
2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde Bizim Azerbaycan İttifakı’na katılmayı redd eden AMİP, AHCP genel başkanı Ali Kerimli’yle anlaştı. Ali Kerimli AMİP adayı İtibar Mammadov lehine adaylığını geri çekti. Seçimlerde 62.401 (%2.53) oy alan İtibar Mammadov 4. oldu. Seçim gecesinden itibaren AHCP AMİP’ten desteğini çekerek Bizim Azerbaycan İttifakı adayı İsa Gamber’in kazandığını iddia etti. Seçim hezimetinden sonra İtibar Mammadov AMİP genel başkanlığından istifa etti.
2005 genel seçimleri ve bölünme
7 Şubat 2005 tarihinde düzenlenen 8. Kurultayda Ali Aliyev genel başkan seçildi. İtibar Mammadov'un liderlik makamı fesh edildi. 2005 Azerbaycan genel seçimlerinden sonra AMİP’in Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezi Seçim Komisyonu’ndaki temsilcisi, şimdiki genel başkan Arzuhan Alizade’nin seçim protokollerine onay imzası atması partinin 2005’te genel başkanı seçilen Ali Aliyev’in itirazına sebep oldu. Olağanüstü Toplantı gerçekleştiren Aliyev, Mammadovcu ve Alizadeci Siyasi Şûra üyelerini ihraç etti. Bunun üzerine 22 Ocak 2005’te hem Ali Aliyev , hem İtibar Mammadov kurultay düzenledi. Aliyev kendini genel başkan ilan etse de, Mammadovcular 22 Ocak 2006 tarihinde 2. Olağanüstü Kurultay düzenleyerek Ayaz Rüstemov’u geçici genel başkan seçtiler.
25 Mayıs 2006`da düzenlenen 9. Kurultayda Ayaz Rüstemov genel başkan seçildi. 2007`de Ayaz Rüstemov`un istifa etmesi nedeniyle geçici olarak Fuat Muhtarov genel başkan seçildi.
10 Temmuz 2010 tarihinde partinin 10. Kurultayı düzenlendi. Kurultayda eski YAP, daha sonra Azerbaycan Demokrat Partisi milletvekili olmuş Yusuf Bağırzade AMİP genel başkanı seçildi. 27 Ekim 2015 tarihinde Yusuf Bağırzade görevinden istifa ederek siyasetten gitti.
16 Ağustos 2020 tarihinde çevrimiçi düzenlenen 11. Kurultayda Arzuhan Alizade genel başkan seçildi.
İdeoloji
Parti Muhafazakâr ideolojiyi savunuyor. Siyasi yelpazede merkez sağ konumundadır.
Yapılanma
Genel başkanlar
|
Yönetim
|
Kurultaylar
| Ad | Tarih | Seçilen Başkan | Aday |
|---|---|---|---|
| 1. (Kuruluş) Kurultay | 3-4 Temmuz 1992 | İtibar Mammadov | İtibar Mammadov |
| 2. Kurultay | 4-5 Eylül 1993 | ||
| 3. Kurultay | |||
| 4. Kurultay | |||
| 5. Kurultay | |||
| 6. Kurultay | |||
| 7. Kurultay | |||
| 8.(Olağanüstü) Kurultay | 7 Şubat 2005 [1] | Ali Aliyev | Ali Aliyev Ali Alakberov Sevil Hamidova |
| 2. Olağanüstü Kurultay | 22 Ocak 2006 | Ayaz Rüstemov | Ayaz Rüstemov |
| 9. Kurultay | 25 Mayıs 2006 [1] | Ayaz Rüstemov | Ayaz Rüstemov Ali Alakberov |
| 10. Kurultay | 10 Temmuz 2010 [2] | Yusuf Bağırzade | Yusuf Bağırzade (Tek aday) |
| 11. Kurultay | 16 Ağustos 2020 [3] | Arzuhan Alizade | Arzuhan Alizade (Tek aday) |
Seçimler
Genel seçimler
|
Ara genel seçimler
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yerel seçimler
|
Ara Yerel Seçimler
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Notlar
- ^ Resmî olarak devlet kaydı olmayan siyasi parti
