Aydın Vilayeti
| |||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
Aydın Vilayeti Osmanlı Devleti vilayetidir.
Tarihi
Aydın Eyaleti 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile kaldırılmış yerine Aydın Vilayeti kurulmuştur. Aydın Vilayeti, İzmir Merkez Sancağı, Aydın Sancağı ve Menteşe Sancağı'ndan oluşmaktaydı.
1877 yönetsel düzenlemesinde, Aydın Vilayeti'nin sancak sayısı 4'e çıktı. Merkezi İzmir şehri olan Aydın Vilayeti, İzmir Merkez Sancağı, Aydın Sancağı, Saruhan (Manisa) Sancağı ve Menteşe Sancağı'ndan oluşmaktaydı.
1892'de Aydın Vilayeti'nin 4 sancağına Aydın Sancağı'ndan ayrılarak sancak olan Denizli'nin eklenmesiyle, toplam sancak sayısı 5'e çıktı.
II.Meşrutiyet'ten sonra Menteşe Sancağı Aydın Vilayeti'nden ayrılarak bağımsız sancak oldu. İzmir Merkez Sancağı'nın kazalarında ise bir değişiklik olmadı.
Nüfus
| Nüfus | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aydın | ||||||
| Yıl | Nüfus | +/- | ||||
| 1864 | 1.040.600 | - | ||||
| 1884 | 1.264.300 | 21,50% | ||||
| 1890 | 1.390.800 | 10,06% | ||||
| 1891 | 1.396.500 | 0,41% | ||||
| 1900 | 1.398.600 | 0,15% | ||||
| 1910 | 1.702.900 | 21,76% | ||||
| 1920 | 1.691.200 | -0,69% | ||||
| Y & G | ||||||
Müslümanlar çoğunluk Müslümanlar azınlık
| Aydın Vilayeti 1914 nüfusu [2] | ||||||||||
| Kaza | Müslüman | Ortodoks Rum | Ermeni | Yahudi | Bașka | Toplam | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İzmir | 100.356 | 73.676 | 10.061 | 24,069 | 2,851 | 211,013 | ||||
| Bergama | 56.812 | 16.841 | 968 | 698 | 12 | 75,331 | ||||
| Menemen | 21.433 | 8.058 | 146 | 425 | 51 | 30,113 | ||||
| Urla | 9.361 | 24.711 | 42 | 423 | 1 | 34,538 | ||||
| Çeşme | 4.539 | 39.073 | - | 199 | - | 43,811 | ||||
| Foça | 7.427 | 15.670 | - | 83 | - | 23.180 | ||||
| Kuşadası | 11.438 | 9,220 | 114 | 157 | - | 20,929 | ||||
| Seferihisar | 7.816 | 2.641 | 14 | 4 | - | 10,475 | ||||
| Tire | 37.514 | 3,227 | 24 | 1.872 | 99 | 42,736 | ||||
| Bayındır | 22.622 | 3,655 | 274 | 10 | - | 26,561 | ||||
| Ödemiş | 71.069 | 6,104 | 1.552 | 12 | - | 78,737 | ||||
| Nif | 19.658 | 4,876 | 12 | 15 | - | 24,561 | ||||
| Karaburun | 8,838 | 9,934 | - | - | - | 18,772 | ||||
| İzmir Sancağı | 378,883 | 217,686 | 13,207 | 27,967 | 3,014 | 640,757 | ||||
| Manisa | 86,565 | 22,471 | 2,630 | 2.146 | 264 | 114,076 | ||||
| Turgutlu | 32,938 | 3,573 | 447 | 983 | - | 37,941 | ||||
| Salihli | 28,836 | 1.693 | 91 | 242 | - | 30,862 | ||||
| Alaşehir | 33,467 | 3.359 | 17 | - | - | 36,844 | ||||
| Kula | 32,022 | 3.228 | - | - | - | 35,250 | ||||
| Eşme | 23.415 | 33 | - | - | 7 | 23,455 | ||||
| Demirci | 34,440 | 141 | 9 | - | - | 34,590 | ||||
| Gördes | 36,858 | 988 | - | - | - | 37,846 | ||||
| Kırkağaç | 18,076 | 3,388 | 919 | 30 | - | 22,413 | ||||
| Soma | 20,360 | 2,094 | 10 | 11 | - | 22,475 | ||||
| Akhisar | 31,359 | 6,358 | 514 | 471 | - | 38,702 | ||||
| Manisa Sancağı | 378,336 | 47,326 | 4,637 | 3,883 | 272 | 434,454 | ||||
| Aydın | 82.163 | 9,702 | 245 | 2,560 | 2,825 | 97,495 | ||||
| Nazilli | 50,719 | 2,699 | 543 | 463 | 30 | 54,454 | ||||
| Bozdoğan | 33,298 | 406 | 11 | 3 | 1 | 33,719 | ||||
| Söke | 20,028 | 16,720 | 133 | 95 | - | 36,976 | ||||
| Çine | 32,376 | 651 | 2 | 30 | - | 33,059 | ||||
| Karacasu | 18,865 | 221 | - | - | - | 19,086 | ||||
| Aydın Sancağı | 237,449 | 32,399 | 934 | 3,151 | 2,856 | 274,789 | ||||
| Denizli | 41,788 | 2,409 | 548 | 35 | - | 44,780 | ||||
| Tavas | 57,271 | - | 4 | - | - | 57,275 | ||||
| Çal | 52,585 | 177 | 14 | - | 1 | 52,777 | ||||
| Buldan | 30,911 | 24 | 14 | - | - | 30,949 | ||||
| Sarayköy | 21,068 | 1,041 | 37 | 5 | - | 22,151 | ||||
| Garbikaraağaç | 50,776 | 34 | - | - | - | 50,810 | ||||
| Denizli Sancağı | 254,399 | 3,685 | 617 | 40 | 1 | 258,742 | ||||
| Menteşe | 61,576 | 2,008 | 4 | 1 | - | 63,589 | ||||
| Marmaris | 15,040 | 2,082 | - | 69 | - | 17,195 | ||||
| Köyceğiz | 23,716 | 727 | 5 | 120 | - | 24,972 | ||||
| Fethiye | 36,734 | 7,394 | - | 217 | - | 44,345 | ||||
| Bodrum | 15,468 | 4,042 | 3 | 203 | - | 19,716 | ||||
| Milas | 36,382 | 3,670 | - | 1.005 | - | 41,057 | ||||
| Menteşe Sancağı | 188,916 | 19,923 | 12 | 1,615 | - | 210,874 | ||||
| Aydın Vilayeti | 1,437,983 | 319,019 | 19,407 | 36,656 | 6,143 | 1,819,616 | ||||
Sancakları
- İzmir Sancağı, Aydın Vilayeti'nin merkez sancağıydı. Sancağa bağlı kazalar Kuşadası, Çeşme, Ödemiş, Urla, Tire ve Foçateyn (İki Foça: Eski ve yeni Foça) kazalarıydı. 1892 yılında Saruhan sancağından ayrılan Bergama, Tire kazasından ayrılan Bayındır ve Urla'dan ayrılan Seferihisar; 1903'te Urla'dan ayrılan Karaburun ve Saruhan sancağına bağlı Turgutlu kazasından ayrılan Nif (Kemalpaşa) kaza yapılarak sancağa bağlanmıştı.
- Merkez kazası Manisa olan Saruhan Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Turgutlu, Alaşehir, Gördes, Akhisar ve Kırkağaç kazalarıdır. Daha önce Karesi sancağına bağlı olan Bergama kazası 1868-1892 arası bu sancağa bağlıydı.
- Aydın Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Nazilli, Bozdoğan ve Söke kazalarıdır.
- Merkez kazası Muğla olan Menteşe Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak. Sancağa bağlı kazalar Milas, Bodrum, Çine, Köyceğiz ve Marmaris kazalarıdır.
- Denizli Sancağı, Aydın Vilayetine bağlı sancak.1892'de çıkarılan nizamname (tüzük) ile sancak hâlinde Aydın Vilayetine bağlandı. Sancağa bağlı kazalar Buldan, Çal, Saray (Sarayköy), Tavas, Garbikaraağaç (Acıpayam) kazalarıdır.
Kaynakça
 |
Wikimedia Commons'ta Aydın Vilayeti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c d "1914 Census Statistics" (PDF). Turkish General Staff. ss. 605-606. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2011.
- ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. ss. 174-175. ISBN 9780299091606. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2014.
