Amniyot

Amniota
	; Kaplumbağa yavrusu yumurtadan çıkarken.
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia;
Şube:	Chordata;
Alt şube:	Vertebrata;
Sınıf:	clade; Eugnathostomata; Teleostomi; Tetrapoda;
Takım:	Amniota; ;
Klad
	Synapsida; Sauropsida

Sayfanın 8 Ocak 2021 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Amniyotlar (Amniota), bir Tetrapod grubu (bel kemiğine sahip dört üyeli hayvanlar) olup kara hayatına uyum sağlamış yumurtalara sahiptir. Amniyotlar, Synapsidler (memeliler ile soyları tükenen diğer akrabaları) ve Sauropsidaların (sürüngenler ve kuşlar) yanı sıra fosil atalarını da içerir. Gerek yumurta olarak dışarıya bırakılan gerekse vücut içinde oovivipar olarak gelişen amniyot embriyolar çok geniş ve kapsamlı membranlar tarafından desteklenerek korunur. İnsanların da dahil olduğu eteneli memelilerde bu membranlar, fetusu saran bir amniyon kesesi içerirler. Embriyonu kaplayan bu membranlar ile larva aşamalarının bulunmayışı amniyotları dört üyeli Tetrapodlardan ayırır.^[1]

Casineria gibi "esas amniyotlar" olarak anılan ve küçük kertenkelelere benzeyen ilk amniyotlar, yaklaşık 340 milyon yıl önce Karbonifer döneminde iki yaşamlı Reptiliomorflardan evrilmiştir. Sert kabuklar geliştirmiş olan yumurtalar su dışında kurumadan hayatta kalabildiklerinden^[2] bu amniyotların kuru yaşam ortamları içeren karalarda yayılabilmesine olanak vermiştir. Yumurtalar aynı zamanda geçirgen bir yapıya sahip olup soluyabiliyor ve atıklarla başa çıkabiliyor, böylece bu durum yumurtaların ve amniyotların daha büyük formlara dönüşmelerine imkân tanıyordu. Amniyotlar bu özellikleri yüzünden dünya genelinde karalara yayılarak egemen omurgalı türü olmuştur.

Sınıflandırma

Dış sistematik

Amniyotlar, günümüz modern amfibiyenlerin soy çizgisinden evrilmemiş, bilakis hala sularda larva geliştiren ve Reptiliomorpha olarak adlandırılan bir gruptan evrilmişlerdir.

Kara omurgalıları

Lissamphibia (günümüz Amfibileri)

Lepospondyli †

Reptiliomorpha

Seymouriamorpha †

	Diadectomorpha †

	Amniota

Kendi içlerinde sınıflandırılması

İlk amniyotlar, üst Karbonifer devrine ait küçük kertenkele benzeri Hylonomus ve Paleothyris isimli canlılar olup daha sonra, Anapsida, Synapsida ve Diapsida olarak üç gruba ayrılmışlardır.

Amniota

Synapsida (Memeliler dahil)

Sauropsida („Sürüngenler“ ve Kuşlar)

Parareptilia

Diapsida

	Lepidosauria (Pullu sürüngenler, Yılanlar, Tuataralar)

	Archosauria (Timsahlar, Dinozorlar, Kuşlar)

Ek okuma

Robert L. Carroll: Paleontoloji und Omurgalıların Evrimi. Thieme, Stuttgart (1993), ISBN 3-13-774401-6
Michael J. Benton: Omurgalılar Paleontolojisi. 2007, Friedrich Pfeil Verlag, ISBN 3-89937-072-4

Kaynakça

^ Benton, Michael J. (1997). "Vertebrate Palaeontology". Londra: Chapman & Hall. ss. 105-109. ISBN 0-412-73810-4.
^ Stewart J. R. (1997): Morphology and evolution of the egg of oviparous amniotes. In: S. Sumida and K. Martin (ed.) Amniote Origins-Completing the Transition to Land (1): 291-326. London: Academic Press.

[VertPal-1] Benton, Michael J. (1997). "Vertebrate Palaeontology". Londra: Chapman & Hall. ss. 105-109. ISBN 0-412-73810-4.

[2] Stewart J. R. (1997): Morphology and evolution of the egg of oviparous amniotes. In: S. Sumida and K. Martin (ed.) Amniote Origins-Completing the Transition to Land (1): 291-326. London: Academic Press.

[1]

[2]