Acemi Ocağı

İçoğlan Çavuşları Acemi Ocağı Subayları
Zülüflü Baltacı İç Saray Hizmetlisi
Eski Saray Baltacısı Eski Saray Hizmetkarı

Acemi Ocağı diğer bir ismiyle Acemi Oğlanlar Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Enderûn için öğrencileri ve başta piyade kısmı olmak üzere kapıkulu ordusunun ihtiyaç duyduğu askerleri eğitmek için kurulmuş olan ocaktır. Osmanlı devletinin tebası olan halkların gayrimüslim olanlarının ve özellikle Balkanlar'dan 8-18 yaş arasında çocuk ve gençlerin toplanması ile uygulanan devşirme sistemiyle kaynak sağlanan Acemi Ocağı'nda çoğunlukla asker bazen de saraya bürokrat yetiştirilirdi.

Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde olan ailelerin birden fazla çocuğu olursa çocuklardan biri alınıp Acemi Ocağı'na gönderilirdi. Eğer o çocuk Hristiyan ailelerden alındı ise o çocuk önce (tercihen Bektaşi) bir aileye verilirdi. Böylece Türkçeyi öğrenmeleri ve Türk-İslam geleneklerine göre eğitilmeleri sağlanıyor ve Acemi Ocağı'na gönderiliyorlardı. Acemi Ocağı'nda askeri, aritmetik, okuma-yazma ve dini konularda eğitim görenlerin içerisinden yetenekli olanlar yeniçeri ocağına, zekası üstün gelen çocuklar ise devlet memuru olarak yetiştirilmek üzere saray içerisinde eğitim veren Enderûn Mektebi'ne alınırdı. Pençik usulüne göre, savaşlarda alınan tutsakların beşte birinin devlet hesabına yetiştirilmesi için Acemi Ocağı'na ayrılanlara acemi oğlanı denirdi. Burada aldıkları eğitimlerinin sonunda başarılarına göre ya Enderûn ve diğer saraylara yollanırlar ya da başta Yeniçeri Ocağı olmak üzere Kapıkulu Ocakları'na dağıtılırlardı ve acemi ocağındaki kişilerin Osmanlı halkından olması yasaktır. Bu askerler devşirme sistemi ile oluşur ve bu çocuklardan akıllı ve zeki olanlar masa başı işleri yapar, komutanlık yaparlardı. Zeki ve akıllı olmayanlar ise yeniçeri ocağına gönderilirdi.

I. Murad devrinde Çandarlı Kara Halil Paşa ve Molla Rüstem'in çalışmalarıyla ilk defa Gelibolu’da kurulan Acemioğlanlar Ocağı, sekiz ortadan oluşuyor ve başlarında yayabaşı’lardan biri bulunuyordu. İstanbul’un fethinden sonra ikinci Acemioğlanlar Ocağı,  İstanbul  Şehzâdebaşı’nda açıldı ve bu ocak, l826’da Yeniçeri cağı’nın kaldırılmasına kadar devam etti.

Kaynakça

Genel

• Tolga Uslubaş. Alfabetik Osmanlı Tarihi Asiklopedisi. Karma Kitaplar.