75/18 (taarruz topu)
| Semovente da 75/18 | |
|---|---|
 Ariete Tugayı'nda görev yapmış bir 75/18 M42, Bergamo | |
| Çeşidi | Taarruz topu Tank avcısı |
| Uyruğu |  İtalya
|
| Hizmet geçmişi | |
| Hizmet | 1942–1950'ler |
| Kullanıcılar | İtalya (İtalya Kraliyet Ordusu) Almanya (Wehrmacht)
|
| Kullanıldığı savaşlar | İkinci Dünya Savaşı |
| Üretim tarihi | |
| Tasarımcı | Sergio Berlese (ana silah) Giuseppe Rosini (araç) |
| Tasarlandığı tarih | 1941 |
| Üretici | FIAT-Ansaldo |
| Üretildiği tarih | 1941-1944 |
| Üretim adedi | 262 |
| Çeşitleri |
|
| Özellikler | |
| Ağırlık | 13.100 kg (28.900 lb) |
| Uzunluk | 4.915 mm (193,5 in) |
| uzunluğu | 18 kalibre |
| Genişlik | 2.280 mm (90 in) |
| Yükseklik | 1.850 mm (73 in)[1] |
| Namlu Çapı | 75 mm (3,0 in) |
| Mürettebat | 3 kişi (sürücü, komutan/silahçı, yükleyici/radyo operatörü) |
| Zırhı | Perçinli çelik plaka
|
| Ana silahı | 1 × 75 mm 75/18 mod. 34 dağ topu, 44 adet mermi |
| Diğer silahları | 1 × 8 mm Breda mod. 38 1 × 6.5 mm Breda mod. 30 makineli tüfek |
| Motor |
|
| Süspansiyon donanımı | 4 adet yarı eliptik yaprak yaylı boji, her bojide 4 adet çift yol tekerleği |
| Harekat menzili | 200 km (120 mi) |
| Azami hızı |
|
Semovente da 75/18, İkinci Dünya Savaşı'nda hizmet görmüş İtalyan taarruz topu ailesidir. M13/40, M14/41 ve M15/42 orta sınıf tank şasileri üzerinde 75 mm'lik 75/18 dağ topu ile donatılmıştır[3]. ilk 60 adedi M13/40 şasisi üzerinde, ardından 1941'den 1943'e kadar 162 adedi de M14/41 şasisi üzerinde üretilmiştir. 75/18 taarruz topları, P26/40 ağır tankı envantere girene kadar orta tankların eksiğini geçici olarak tamamlayan ve halihazırda hizmette olan tanklara ve piyade birliklerine ateş desteği sağlayan araçlar olarak tasarlandı.
Tarihi ve geliştirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
İtalya Kraliyet Ordusu envanterinde en fazla sayıda yer alan CV33 tanketlerinin, İspanya İç Savaşı'nda top ve piyade saldırılarına karşı başarısız olmaları üzerine, 75/18 dağ topunun tasarımcısı olan İtalyan topçu Albay Sergio Berlese, İtalyan ordusu için Fransa Muharebesinde başarılı olan Alman StuG III'e benzer, CV33'lerden daha ağır bir zırhlı savaş aracı yapılmasını ve tasarladığı silahın bu araçta kullanılmasını önerdi. İtalyan orta tanklarının yapımcısı Fiat-Ansaldo düopolünün Cenova'daki fabrikasında üretilen ilk prototip, 10 Şubat 1941'de M13/40 tankının üretiminin başlamasından sadece 13 ay sonra hızlıca devreye alınıp teslim edildi. Ardından 60 araç daha sipariş edildi. Envantere katılan araçlar Ocak 1942'de Kuzey Afrika'ya gönderildiler. Bu ilk parti, motoru 125 PS gücündeki M13/40 şasili araçlardan oluşuyordu ve daha sonra 145 PS gücündeki M14/41 şasili araçlar ile değiştirilecekti.
Teknik bilgi[değiştir | kaynağı değiştir]
75/18 taarruz topları, orijinal tanktan daha kalın ve aynı zamanda eğimi daha az perçinli çelik plakalardan imal edilmiştir. 50 mm kalınlığındaki ön zırh neredeyse dik, ancak basit homojen bir çelik plakaya kıyasla daha güçlü iki adet plakadan oluşmaktadır.
Araçlar mürettebat ve mühimmat yükünü barındıran alçak profilli bir kazamata sahiptir; motor, yakıt deposu ve soğutma sistemi ise dönemin İtalyan tank tasarımlarına özgü şekilde kazamattan biraz daha küçük ve daha eğimli, çatısında kapakları ve havalandırma mazgalları olan ayrı bir bölme içerisindedir. Araçların şasileri ile motor, aktarma organları ve yürüyüş takımları, Fiat-Ansaldo'nun orta sınıf tanklarıyla aynıdır. Süspansiyon sistemi güvenilir, ancak yüksek hızlara izin vermeyen yarı eliptik yaprak yaylı boji tipindedir, her bir bojide toplam dörder adet çift yol tekerleği, ikişer kollu çiftler halinde yataklandırılmıştır. Aracın önündeki vites ve direksiyon dişli kutusuna burunda yer alan iki ayrı kapaktan erişilmektedir.
Mürettebat sadece üç kişidir: Aracın ön solunda oturan sürücü, aynı zamanda telsiz operatörü olan yükleyici ve aynı zamanda silahçı olan araç komutanıdır. Araçlar, mürettebat için dürbün ve periskoptan oluşan bir gözlem ve hedefleme sistemi ile haberleşme için genelde Marelli RF 1 CA modeli telsizle donatılmaktadır.
Ana silah, topçu birliklerinde kullanılan modern bir dağ topunun 75 mm çapında ve 18 kalibre uzunluğundaki namluya sahip bir türevi olup, namlu üzerinde alev gizleyen bulunmaktadır. Bu top araç üzerindeyken ±40° yatay gezinme ve −12°/+22° yükselme açılarına sahiptir. Namlunun çıkış hızının düşük olması (yaklaşık 450 m/sn) nedeniyle atış menzili görece daha kısadır. Top 45°'lik yükselmeyle 9500 m'ye kadar atış yapabilmekte fakat araç üzerinde iken en fazla 22°'ye kadar yükselebildiği için atış menzili yaklaşık 7000–8000 m civarında olmaktadır. Etkili atış menzili de aynı nedenle özellikle hareketli hedeflere karşı sınırlıdır.
Yakın savunma için ise tavana monte edilmiş halde başlangıçta 6.5 mm'lik Breda 30, daha sonra da 8 mm'lik Breda 38 makineli tüfekler kullanılmıştır.
75/18 taarruz toplarının 44 adet 75 mm'lik top mermisi (patlayıcı veya zırh delici başlıklı) ve makineli tüfek için 1108 adet fişekten oluşan mühimmat yükü, çağdaşı olan diğer taarruz toplarına ve tank avcılarına göre çok daha azdır. Kuzey Afrika cephesinde kullanılan bazı araçlarda mürettebatın oturduğu koltukların kaldırılmasıyla araç içinde 100 adet mermiye daha yer açılabilmekteydi[4].
Hizmet Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Kuzey Afrika Cephesi'nde bir 75/18 M40. -
Libya'da tavanına 6.5 mm'lik makineli tüfek monte edilmiş bir 75/18. -
İntikal halindeki Semovente'ler, 16 Şubat 1943 -
1942'de Kuzey Afrika Cephesi'nde görev yapan bir 75/18, arka plandaki otomobilde Erwin Rommel görülmektedir.
75/18'ler, teknik özellikleri ve görünüşleriyle StuG III'e benzemelerine rağmen, bir tank avcısından çok taarruz topu görevi üstlenmekteydi.
Araçlar Kuzey Afrika Cephesine ve Müttefiklerin Sicilya'yı işgali sırasında orta tank birliklerine ateş desteği sağlamaları için konuşlandırıldı. Diğer tanklara karşı savaşmak için tasarlanmamış olmasına rağmen 75 mm'lik dağ topu namlusu, düşük namlu çıkış hızı sayesinde 5,2 kg'lık HEAT mermilerini (Effetto Pronto) ateşlemeye uygundu ve 500 m mesafeden 80 mm'lik bir zırhı delebilmekteydi, bu sayede İngiliz Ordusu tarafından kullanılan ABD yapımı M3 Grant ve M4 Sherman gibi tankları imha edilebilmekteydi[5]. Bu araçlar, 47 mm'lik topla donatılmış orta tankların ve tank avcılarının artık etkili olmadığı 1942-43 yıllarında İtalyan zırhlı birliklerinin elde ettiği başarıların çoğundan sorumluydu. Başka bir deyişle 75/18 taarruz topları, bağlı bulundukları Ariete ve Littorio tugaylarına İngiliz konuşlu Amerikan tanklarına karşı daha geniş bir taktik repertuarı geliştirme imkanı sundu.[6]
75/18 taarruz toplarının katıldığı en başarılı çatışma, Knightsbridge'in güneyinde, 10 Haziran 1942'deki Gazala Muharebesi sırasında gerçekleşti. 1. ve 6. Kraliyet Tank Alaylarına bağlı 30 adet M3 Grant ve 10 adet M3 Stuart, 132. Ariete Zırhlı Tugayı tarafından tutulan bir bölgeye saldırdı, ancak bölgedeki 75/18 taarruz topları, M13/40'lar ve 90 mm'lik topla donatılmış silahlı kamyonlar tarafından püskürtüldü ve bu alaylara bağlı toplam 15 adet Grant ve 5 adet Stuart imha edildi.[7] İtalyanlar ise bu çatışma sonucunda sadece iki adet M13/40 tankı kaybetti[8].
Kısıtlarına rağmen (M40 ve M41 varyantlarındaki sıkışık iç mekan ve yetersiz güçlü motor) 75/18 taarruz topları, hem doğrudan ateş desteği rolünde, hem de tank imhası rolünde başarılı oldu; ateş gücünün dışında, çağdaşı olan orta tanklardan çok daha kalın zırhı vurulmasını zorlaştıran diğer özelliğiydi. Bu nedenle 75/18 taarruz topları, Müttefik tank birliklerinin korktuğu tek İtalyan zırhlı savaş aracı olarak kabul edildi ve aslında tamamen farklı bir rol için tasarlanmasına rağmen ordunun o dönemdeki standart tankı olan M13/40'ın yerini aldı[3]. Ancak bu araçların cepheye az sayıda gönderilmesi (örneğin, İkinci El-Alameyn Savaşı'nda sadece 30 adet) savaşın İtalya aleyhine dönmesine neden oldu.
1942'de tam boy çamurluklarıyla tanınabilen, tamamı M41 şasili olmak üzere 162 adet araç daha üretildi. 1943'te üretim, M15/42 tankının devreye alınmasından sonra benzin motorlu M42 şasisiyle devam etti. Ateş desteği için halihazırda üç zırhlı tugay kurulmuş olmasına rağmen, zırhlı birliklerdeki M14/41 tanklarının eksikliklerinin 75/18 taarruz toplarıyla giderilmesine karar verildi.
Daha uzun namlulu ve ateş gücü daha yüksek top ihtiyacı, 75/18 taarruz toplarıyla aynı tasarımdaki 75/34, 75/46 ve 105/25 araçlarının geliştirilmesine yol açtı.
Organizasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
75/18 taarruz toplarının İtalya Kraliyet Ordusu'ndaki organizasyonunda, her zırhlı tabur iki topçu takımından oluşuyordu, her bir takımda da dörder adet 75/18 ve birer adet komuta aracı bulunmaktaydı. Komuta ve kontrol araçlarında ek telsiz ve ana silahın kundağında 9 mm'lik ağır makineli tüfek[3] bulunmaktadır. İlk başta verilen toplamda 60 adetlik sipariş, bu organizasyona göre altı adet zırhlı tabur oluşturmak için yeterliydi.
Alman ordusundaki hizmeti[değiştir | kaynağı değiştir]
- StuG M42
-
Sd.Kfz.7 ile çamurdan çıkarılmaya çalışılan bir StuG M42. -
30 Ocak 1945'te Forli'de ele geçirilen 201 numaralı StuG M42'yi inceleyen Hint askerleri -
Arnavutluk'ta bir StuG M42'ye binen Alman askerleri, Eylül 1943.
1943 yılındaki ateşkes antlaşmasının ardından, Kuzey İtalya'yı işgal eden Wehrmacht güçleri tarafından 131 adet 75/18 taarruz topuna el konuldu ve sonrasında M42 varyantında olmak üzere 55 adet daha ürettirildi[5]. Üretilen araçlar eldeki diğer taarruz topları ile birlikte 12 tümene (9 piyade, bir dağ, bir Jäger ve bir Grenadier), 3 zırhlı tugaya ve 12. SS Polizei Panzer taburuna İtalya ve Balkan cephelerinde hizmet görmek üzere tahsis edildiler.[9] M15/42 şasili 75/18 taarruz toplarının Wehrmacht envanterindeki adı Sturmgeschütz M42 mit 7,5 KwK L 18 (850) (i) idi.[3]
Diğer bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Günümüze ulaşan araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Saumur'da sergilenen "Littorio" lakaplı 75/18 M42 -
Bergamo'da sergilenen 75/18 M42 -
Restore edilmiş bir 75/18, 2011 yılında Torino'da düzenlenen bir geçit töreninde. -
El-Alameyn'de sergilenen 75/18 M40
.jpg)
Aşağıdaki listede günümüze ulaşan 75/18 taarruz toplarının bulunduğu yerler, varyantlarına göre sıralanmıştır:
- M40 şasili araçlar:
- (Plaka Numarası 4445): Aberdeen Proving Ground.[10]
- El-Alameyn Askeri Müzesi (hasarlı durumda).
- M41 şasili araçlar:
- (Pl. No. 4462): Cecchignola (Roma) Askeri Motorizasyon Tarihi Müzesi. Araç savaştan sonra onarılıp İtalyan Ordusunda sınırlı değişikliklerle görev yapmıştır[11].
- (Pl. No. 5727): 4462 numaralı araç gibi savaş sonrası İtalyan Ordusunda görev yaptı. 2005 yılında OTO Melara tarafından restore edilen araç şu anda firmanın La Spezia'daki müzesinde sergilenmektedir[11].
- Scuola truppe corazzate, Caserta.
- M42 şasili araçlar:
- Reggimento Artiglieria a Cavallo, Milano.
- (Pl. No. 6173): Rocca di Bergamo (sahte silahlı).
- Parco delle Rimembranze, Lonate Pozzolo (silahsız).
- Littorio: Musée des Blindés, Saumur.
- StuG M42: 114 gövde numaralı araç 1944'ün başlarında Alman kontrolü altında imal edildi. Rimini Savaşı'ndan sonra bir krater içerisinde terk edildi. 2000 yılında terkedildiği yerde bulunup açığa çıkarıldı ve 2004'ten beri sergilendiği Rimini'deki Museo dell'Aviazione'de restore edildi[11].
- Modeli tanınmayan bir adet 75/18'in Nocera Inferiore'da (Napoli) olduğu belirtilmektedir.
Ölçekli modelleri[değiştir | kaynağı değiştir]
İtalyan plastik maket üreticisi Italeri tarafından, 1/35, 1/56 ve 1/72 ölçeklerinde olmak üzere 75/18 taarruz topunun demonte plastik maketleri üretilmektedir.[12] Bir başka İtalyan maket üreticisi Brach Models tarafından da 75/18 taarruz topunun reçineden tam modeli ile Italeri kitleri için motor, vites kutusu ve diğer iç mekan detaylarının kitleri üretilmektedir.[13]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Lorenzetti 1978, s. 58–59.
- ^ a b Cappellano and Battistelli 2012, s. 46–47.
- ^ a b c d Lorenzetti 1978.
- ^ Beretta 1997.
- ^ a b Cappellano and Battistelli 2012.
- ^ Hitler's Italian Allies, Royal Armed Forces, Fascist Regime, and the war of 1940-1943. Cambridge University Press. Kasım 2000. s. 153. ISBN 9780521790475.
- ^ War Diaries of the 1st and 6th Royal Tank Regiment 6 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Pignato 2004.
- ^ "Semovente in the Wehrmacht". Guerra abierta. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2016.
- ^ Pignato, Nicola (1974), in Bellona Military Vehicle Prints, series 37. Model & Allied Publications LTD., p. 15
- ^ a b c Guglielmi 2013.
- ^ "ITALERI - SEMOVENTE 75 / 18 M40 - 41". www.italeri.com. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "BM120". www.brachmodel.it. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jane's World War II Tanks and Fighting Vehicles: The Complete Guide. London and New York: Harper Collins. 2002. ISBN 0-00-711228-9.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Semovente da 75/18 Su Scafo M 4113 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., wwiivehicles.com
- Semovente da 75/18 16 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., tanks-encyclopedia.com
- Alman Servisinde İtalyan Zırhlı Araçlar, İtalya 1944–454 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., flamesofwar.com
- OTO Melara tarafından restore edilen araçla ilgili Youtube videosu 3 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.