480'ler
| Binyıllar: | 1. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
480'ler 1 Ocak 480 günü başlayıp 31 Aralık 489 günü sona eren on yılıdır.
Olaylar
480
Bizans İmparatorluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]- İmparator Zeno, doğu / batı ortak imparatorluğunu resmen sona erdirdi. 95 yıl içinde Roma'nın tek imparatoru olarak hüküm sürdü. İmparatorun konumu bir daha asla bölünmedi.
Balkanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Julius Nepos, Batı Roma İmparatorluğu'nun eski imparatoru, Dalmaçya'da sürgün sırasında öldü.
- 9 Aralık – Odoacer, Dalmaçya'yı işgal edip, Nepos'un katillerini soruşturdu. Daha sonra Roma Senatosu'nun işbirliğiyle siyasi gücünü tesis etti.
481
- Frank Krallığı kuruldu (dağılışı 843).
482
- Bizans imparatoru Zeno tarafından Henotikon belgesi çıkarıldı (Kalkedon Konsili sonrası ortaya çıkan kristolojik ayrışmalara son vermeyi amaçlayan, ancak kilise bölünmesine yol açan bir belge).
483
484
Yere göre
[değiştir | kaynağı değiştir]Bizans İmparatorluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]- 19 Temmuz - Romalı gaspçı Leontius, Tarsus'ta (günümüzde Türkiye) imparator olarak taç giydi. İmparatoriçe dul Verina, Dioecesis Orientis ve Dioecesis Aegypti valilerine destek için bir mektup gönderir. Antakya'da tanınır ve burayı başkent yapar.
- Leontius, İmparator Zeno'ya karşı bir isyan başlatır; aynı zamanda Ostrogot Kralı Teoderik'in isyanıyla da karşı karşıyadır. Suriye'ye ordu gönderir, ancak Bizans generali Illus tarafından bozguna uğratılır.
- Zeno, Teoderik ile bir barış antlaşması imzalar. Onu Magister militum olarak atar ve konsül yapar. Doğu İmparatorluğu diplomatik müzakerelerle kurtarılır ve imparatorluk ordusu Konstantinopolis surları ardında güçlendirilir.
Avrupa
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kral Gundobad, Burgundların evlilik ve mirasla ilgili yasalarını, ayrıca vergi ve diğer cezaları düzenleyen Lex Burgundionum'u ilan etti (yaklaşık tarih).
- 28 Aralık - Vizigot kralı Eurik öldü ve yerine oğlu II. Alarik geçti. Eurik, Toulouse'un güneydoğusunda, Aude Nehri'nin bir kıvrımında Carcassonne şehrini korumak için bir sur inşa etti.
Afrika
[değiştir | kaynağı değiştir]- 24 Şubat - Kral Hunerik, Vandal Krallığı'nda Katolikliği yasaklayan bir yasa olan 484 Fermanı'nı geçirdi.[1] Birkaç hafta sonra Kral Hunerik Katolik piskoposları görevlerinden alır ve bazılarını Korsika'ya sürgün eder. Aralarında eski prokonsül Victorian'ın yanı sıra Frumentius ve diğer tüccarların da bulunduğu birkaç kişi şehit edildi. Aryan olmayı reddettikten sonra Hadrumetum'da öldürüldüler.[2]
- 23 Aralık - Hunerik ölür ve yerine yeğeni Gunthamund geçer ve Vandalların kralı olur. Saltanatı sırasında Katolikler zulümden kurtulur ve krallığın ekonomisini istikrara kavuşturur.
Asya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ak Hun İmparatorluğu, Pers'i işgal etti. Kral I. Fîrûz 50.000-100.000 kişilik bir ordu topladı ve kardeşi Belâş'ı Tizpon hükümetinin başına getirdi. Herat Savaşı'nda Persler pusuya düşürülüp yenildiler I. Fîrûz öldürüldü, naaşı onurla geri getirildi ve tam bir törenle gömüldü. Belâş, taç giyip Pers kralı olur.
- Persler ve Ermeniler arasında Nvarsak Antlaşması imzalandı.
Konuya göre
[değiştir | kaynağı değiştir]Din
[değiştir | kaynağı değiştir]- Papa III. Felix, Zeno'nun 2 yıl önce Birlik Fermanı'nı (Henotikon) yayınlamasında oynadıkları rol nedeniyle Konstantinopolis patriği Akakios ile İskenderiyeli III. Petrus'u aforoz etti. Fermanı sapkınlık olarak değerlendirir ve Roma Kilisesi ile Konstantinopolis Kilisesi arasındaki ayrışma derinleşir. Akakios bölünmesi 519 yılına kadar çözülemeyecektir.
485
- Antakya patriği Peter Fullo Batı Romalı piskoposlar tarafından aforoz edildi.
486
- Soissons, Clovis tarafından Fransa krallığının ilk başkenti olarak seçildi.
487
488
489
Önemli insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dongseong, Baekje kralı (479-501)
- Gundobad, Burgonya kralı (473-516)
- Zeno, Bizans imparatoru (476-491)
- Akakios, Konstantinopolis patriği (471-488)
- Fravitas, Konstantinopolis patriği (488-489)
- Effimios, Konstantinopolis patriği (489–495)
- İmparator Xiaowen, Kuzey Wei imparatoru (471-499)
- İmparator Gao, Qi imparatoru (479-482)
- İmparator Wu, Qi imparatoru (482-493)
- Loarn, Dál Riata kralı (474-500)
- Erbin, Dumnonia kralı (443-480)
- Gerren Llyngesic ab Erbin, Dumnonia kralı (y. 480-514)
- Jangsu, Koguryo kralı (413-490)
- Buddha, Gupta imparatoru (477-496)
- Einion Yrth ap Cunedda, Gwynedd karalı (y. 470-500)
- I. Hingila, Ak Hun imparatoru (y. 440-490)
- İrnek, Hun imparatoru (469-503)
- Vahtang Gorgasali, İberya kralı (447-522)
- Lughaid mac Loeguire, İrlanda yüksek kralı (479-503)
- Odoacer, İtalya kralı (476-493)
- Papa Simplicius, Roma Katolik Kilisesi papası, p. 468–483
- III. Felix, Roma Katolik Kilisesi papası, p. 483–492
- İmparator Seinei, Japonya imparatoru (y. 480-y. 484)
- İmparator Kenzō, Japonya imparatoru (y. 485-y. 487)
- İmparator Ninken, Japonya imparatoru (y. 488-y. 498)
- Hengist ve Horsa, Kent ortak kralları (455-488)
- Oisc, Kent kralı (488-512)
- "Casper", Palenque Ajaw'ı (435-487)
- B'utz Aj Sak Chiik, Palenque Ajaw'ı (487-501)
- IV. Skanda Varman, Pallava kralı (460-480)
- Nandi Varman I, King of Pallava (480-500)
- I. Fîrûz, Sasani kralı (459-484)
- Belâş, Sasani kralı (484-488)
- I. Kubâd, Sasani kralı (488-496, 498-531)
- Rhyddfedd Frych, Powys kralı (y. 480-500)
- Yujiulü Yucheng, Rouran Hanlığı hanı (450-485)
- Yujiulü Doulun, Rouran Hanlığı hanı (485-492)
- I. Hilderik, Salian Frankları kralı (457-481)
- I. Clovis, Salian Frankları kralı (481-509)
- Soji, Silla kralı (479-500)
- Aelle, Güney Saksonları kralı (y. 477-y. 514) ve ilk Yedi krallık Bretwalda'sı (488-514)
- Hunerik, Vandal ve Alan kralı (477-484)
- Gunthamund, Vandal ve Alan kralı (484-496)
- Eurik, Vizigot kralı (466-484)
- II. Alarik, Vizigot kralı (484-507)
Doğumlar
480
- Baderic, Bisinus ve Basina'nın oğlu, Thuringii Kralı
- Boethius, Romalı filozof (ö. 524)
- Dignāga, Hint mantığı Budist kurucusu (ö. 540)
- Eutharic, Vizigot prens
- Gelimer, Kuzey Afrika'da hüküm süren son Vandal kralı (ö. 553)
- Nursialı Benedikt, Hem ortodoks hem katolik mezhebine göre aziz kabul edilen din adamı (ö. 547)
- Scholastica, Roma Katolik Kilisesi ve Doğu Ortodoks Kilisesi azizi
- Theodahad, İtalya'da Ostrogotlar Krallığı üçüncü kralı (ö. 536)
- Xiao Zhaowen, Güney Qi İmparatoru (ö. 494)
- Zu Gengzhi, Çinli Matematikçi (ö. 525)
482
- I. Justinianus, Bizans İmparatoru (ö. 565)
484
- Antonina, Bizans patrikiası ve Belisarius'un karısı (yaklaşık tarih)
- Brendan, İrlandalı rahip ve aziz (yaklaşık tarih)
485
- Cassiodorus, Romalı devlet adamı ve keşiş
489
- İmparator Buretsu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 25. imparatoru (ö. 507)
Ölümler
480
- Julius Nepos, Batı Roma İmparatoru (d. 430)
481
- I. Childeric, Salian kralı
- Sabinianus Magnus, Romalı general
 | Bir yıl ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
484
- 23 Aralık, Vandalların kralı Hunerik
- Eurik, Vizigotların kralı
- I. Fîrûz, Pers İmparatorluğu'nun kralı
- Seinei, Japonya imparatoru
- Verina, eski imparator I. Leo'nun karısı
485
- 17 Nisan - Proklos, Yunan filozof (d. 412)
- Asclepigenia, Atinalı filozof (d. 430)
| Bir yıl ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
487
- İmparator Kenzō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 23. imparatoru (d. 450)
488
- Flavius Illus, Bizans İmparatorları Zeno ve Basiliscus dönemlerinde etkin general
- Leontius, İmparator Zeno'ya karşı taht iddiası ile bir isyana önderlik etmiş Doğu Roma İmparatorluğu generali
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Wickham, Chris (2005). Framing the Early Middle Ages: Europe and the Mediterranean 400-800. OUP Oxford. ss. 88.
- ^ saintpatrickdc.org 13 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Saints of March 23