2025 Suriye Alevi katliamları
| 2025 Suriyeli Alevilere yönelik katliamlar | |
|---|---|
 2025 Suriye Alevi katliamlarına karşı Köln şehrinde gerçekleşen bir protesto gösterisi | |
| Bölge | Lazkiye, Tartus, Hama ve Humus Vilayetleri, Suriye |
| Tarih | Aralık 2024–günümüz |
| Hedef | Alevi siviller Ayrıca: Hristiyan siviller[1] (İddia)[2] |
Saldırı türü | Toplu cezalandırma; yargısız infazlar; mezhepsel şiddet[3] |
| Ölü | 23 Şubat'a kadar: 154 ölü[4] 6 Mart'tan itibaren:
|
| İşleyenler |
|
| Sebep |  Suriye Silahlı Kuvvetleri ve ilişkili taraflar:
|
Suriye iç savaşı'nda Batı Suriye'de devam eden çatışmaların bir parçası olarak, Aralık 2024'ten bu yana Suriye Geçiş Hükûmeti'ne bağlı savaşçılar ve müttefik milisleri tarafından özellikle ülkenin kıyı bölgesinde Alevilere yönelik bir dizi toplu katliam ve cinayet işlendi. Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) 6 Mart'tan bu yana yaşanan çatışmalarda aralarında sivil ve savaşçıların da bulunduğu 779 kişinin öldüğünü bildirdi. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) göre ise 6 Mart 2025'ten bu yana yaklaşık 1.068 sivil Suriye hükümetini destekleyen silahlı milisler tarafından öldürüldü.
Özellikle ölümcül katliamlar Mart 2025'in başlarında Lazkiye vilayetinde başladı; SOHR'a göre Suriye güvenlik güçleri iki gün içinde sadece Lazkiye kırsalındaki El-Muhtariye ve El-Şir kasabalarında 52 Alevi de dahil olmak üzere yüzlerce sivili öldürdü. Bu olaylar, Suriye geçiş hükûmeti güçleri ile eski Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a sadık militanlar arasında gerginliğin ve silahlı çatışmaların arttığı bir dönemde meydana geldi. Yeni hükûmet yetkililerinin azınlıkların yeni Suriye'de güvende olacağına dair verdikleri güvencelere rağmen, Alevi topluluklar Aralık 2024'ten bu yana bir dizi katliama maruz kaldı.
Suriye'nin mevcut Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara Mart 2025'te saldırıların sorumluluğunu reddetti. Eş Şara konuşmasında “eski rejimin kalıntılarının” derhal teslim olmaktan başka çaresi olmadığını söylerken “sivillerin kanının dökülmesine karışan herkesten” hesap sorma sözü verdi.[12] Daha sonra Esad yanlıları ve bağlantılı yabancı güçlerin Suriye devletini istikrarsızlaştırmak ve iç savaşı yeniden başlatmak için bu cinayetleri işlediğini iddia ederek cinayetlere karışan herkesi cezalandırma sözü verdi. Ofisi, her iki taraftaki tarafların şiddet suçunu belirlemek için bağımsız bir inceleme komitesi oluşturacağını belirtti.[11]
Suriye İnsan Hakları Ağı'na göre en az 211 sivil Esad yanlısı ve Baas Partisi'ne bağlı isyancılar tarafından öldürüldü.[5] Katliamlar Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ve Uluslararası Hristiyan Dayanışması tarafından soykırım olarak nitelendirildi.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Kıyı Suriye ve özellikle Lazkiye Vilayeti, tarihsel olarak Suriye nüfusunun yaklaşık %10'unu oluşturan ve Şii İslam'ın bir alt mezhebi olarak kabul edilen azınlık bir dini grup olan Alevi toplumunun kalbinin attığı yer olmuştur. Suriye'yi onlarca yıl yöneten Esad ailesi de bu dini azınlığa mensuptu ve az sayıda üyesine rejim içinde pozisyonlar verirken (özellikle Esad ailesine yakın olanlar ve sadık Şebbiha milislerinde görev yapanlar ve Captagon ticareti gibi organize suçlara karışanlar), toplumdaki muhalefeti bastırdı ve kendisini Sünni Müslüman çoğunluğa karşı azınlıkların savunucusu olarak gösterdi. Ancak Esad hükûmeti, yolsuzlukları ve ekonomik çöküşü nedeniyle Aleviler arasında giderek daha az sevilir hale geldi.[13][14][15]
Aralık 2024'te Esad'ın düşmesinin ardından Alevilerin kalesi Kardaha, “Şam'a girdikten sadece 24 saat sonra muhalif grupların yöneldiği ilk yer oldu. Yeni Arap adlı haber kuruluşuna göre bir muhalefet heyeti burada önde gelen Alevi şahsiyetlerle görüştü ve onlardan bir destek açıklaması alarak geri döndü.”[15] Esad'ın devrilmesinden sonraki ilk günlerde Lazkiye'de eski rejimi destekleyen gösteriler ve her iki tarafta da mezhepçi sloganlar vardı.[15]
Dönemin Hey'etu Tahrîri'ş-Şâm emiri Ahmed eş-Şara başkanlığında bir geçiş hükûmetinin kurulmasının ardından, özellikle Alevi nüfusun yoğun olduğu bölgelerde hükûmet güçleri ile Esad yanlısı direnişçiler arasında çatışmalar yaşandı.[16]
Eş Şara 17 Şubat'ta ulusal tur kapsamında Lazkiye'ye sembolik bir ziyaret gerçekleştirerek çeşitli mezheplerden yerel ileri gelenlerle bir araya geldi.[17]
The Jerusalem Post, yeni yönetimin, çoğu Alevi toplumundan gelen memurları yaygın bir şekilde görevden alarak devlet aygıtını yeniden yapılandırdığını bildirdi. Alevi aktivistlere göre, Aleviler Esad'ın düşüşünden bu yana özellikle Humus ve Lazkiye vilayetlerinin kırsal kesimlerinde hedef gözeten şiddet ve zulme maruz kalmıştı. The Jerusalem Post, Eş Şara'nın kapsayıcı yönetişim taahhüdüne rağmen, yönetimin Kürtler, Hıristiyanlar ve Dürziler de dahil olmak üzere diğer azınlık gruplarının liderleriyle yaptığı belgelenmiş toplantıların aksine, üst düzey Alevi temsilcileriyle hiçbir resmi toplantı yapılmadığının rapor edildiğini belirtti.[18]
6 Mart 2025'te Lazkiye Vilayeti'nde Suriye güvenlik güçleri ile eski cumhurbaşkanına sadık olduğu iddia edilen silahlı gruplar arasında yoğun silahlı çatışmaların çıkmasıyla şiddet önemli ölçüde tırmandı.[19] Çatışmalar, ağırlıklı olarak Alevilerin yaşadığı bölgedeki birkaç kasabaya yayıldı. Şiddet olayları başlangıçta Cebele bölgesinde yoğunlaştı ancak hızla diğer bölgelere de yayıldı. 7 Mart'ta Suriyeli yetkililer Suriye kıyısındaki Tartus ve Lazkiye şehirlerinde sokağa çıkma yasağı uyguladı.[18] Kardaha sakinleri yerleşim bölgelerinde yoğun makineli tüfek ateşi olduğunu ve yoğun çatışmalar nedeniyle evlerinden çıkamadıklarını bildirdi.[20]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Taheri, Mandy (10 Mart 2025). "Hundreds of minorities, including Christians, killed in Syria—Reports". Newsweek (İngilizce). 11 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- ^ "Syrian Christian leaders deny claims of mass killings". The New Arab. 10 Mart 2025. 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- ^ Kourdi, Eyad; Lister, Tim; Tawfeeq, Mohammed (7 Mart 2025). "Hundreds reported killed in Syria clashes in worst violence since ouster of Assad regime". CNN (İngilizce). 8 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2025.
- ^ "Horrible crime: Two civilians executed and mutilated in Hama countryside". Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (İngilizce). 23 Şubat 2025. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ a b c d توثيق مقتل 779 شخصًا.. أرقام صادمة عن الأحداث الدامية في الساحل السوري [Documenting the killing of 779 people.. Shocking numbers about the bloody events on the Syrian coast]. Al Araby (Arapça). 10 Mart 2025. 11 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2025.
- ^ "47 sectarian massacres and widespread revenge operations claimed the lives of 1,225 citizens without deterrence" (Arapça). SOHR. 11 Mart 2025. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- ^ "More than 300 Alawite civilians killed by Syria security forces, allies since Thursday, monitor says". France 24 (İngilizce). 8 Mart 2025. 10 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2025.
- ^ El Deeb, Sarah; Mroue, Bassem (11 Mart 2025). "A Syrian man barely escaped a wave of sectarian killings. His brothers did not". Associated Press (İngilizce). 11 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- ^ "Iran Update, February 14, 2025". Institute for the Study of War (İngilizce). 14 Şubat 2025. 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2025.
- ^ Christou, William (7 Mart 2025). "Syrian security forces execute 125 civilians in battle against Assad loyalists". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 10 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2025.
- ^ a b "Syria's new Islamist leader vows action after his soldiers massacre civilians". The Independent (İngilizce). 10 Mart 2025. 13 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- ^ "Syria's leader forms committee to probe deadly clashes, vows accountability". Al Jazeera English (İngilizce). 14 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2025.
- ^ Christou, William (15 Aralık 2024). "'Celebrating the unknown': Syrian Alawites fear for future under rebel rule". The Guardian. 14 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2025.
- ^ Pacchiani, Gianluca (19 Aralık 2024). "Once the power holders under Assad, Syria's Alawites now fear for their fates". The Times of Israel. 21 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2025.
- ^ a b c Salloum, Shahira. "Syria's Alawis: A legacy of exploitation under the Assad dynasty". The New Arab (İngilizce). 25 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2025.
- ^ "Monitor says Syria security forces 'executed' 52 Alawites in Latakia". Al Arabiya English (İngilizce). 7 Mart 2025. 12 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2025.
- ^ The Syrian Observer (16 Şubat 2025). "Sharaa's Visit to Lattakia: A Turning Point in Post-Assad Reconciliation". The Syrian Observer - A News Website. 17 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2025.
- ^ a b "Katz: Syria's al-Sharaa is committing 'atrocities' against civilians as Alawite insurgency ensues". The Jerusalem Post (İngilizce). 7 Mart 2025. 10 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2025.
- ^ "Syria Monitor Says Security Forces 'Execute' 69 Alawites After Fierce Clashes". Barron's (İngilizce). 7 Mart 2025. 7 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2025.
- ^ "Clashes in Syria between government forces and Assad loyalists kill news 200". Associated Press (İngilizce). 7 Mart 2025. 7 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2025.