2024 Ankara esir değişimi
_Russia.jpg)
1 Ağustos 2024'te ABD ve Rusya Federasyonu arasında Soğuk Savaş'ın bitişinden bu yana en büyük esir değişimi gerçekleştirildi.[1] Değişim kapsamında 36 kişi serbest bırakıldı. Rusya ve Beyaz Rusya 16 kişiyi serbest bırakırken; ABD, Almanya, Polonya, Slovenya ve Norveç toplamda 8 tutuklu ve 2 çocuğu serbest bıraktılar. Tarihteki en karmaşık esir değişimlerinden birisi sayılan olan Türkiye'deki Ankara Esenboğa Havalimanında gerçekleşti. Türkiye hükûmeti taraflar arasında müzakerecei rolü oynadı. Anlaşma kapsamında serbest bırakılan 8 kiş ive 2 çocuk Rusya'ya giderken diğer serbest bırakılanlar Almanya ve ABD'ye gitti. Esir değişimi hem ABD hem Rusya medyasında önemli bir diplomatik başarı olarak lanse edildi.
Arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]2024 yılı Şubat ayı içinde ABD'yi ziyaret eden Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Rus muhalif lider Aleksey Navalni'nin serbest bırakılması için ne gibi adımlar atılabileceğini görüştüler. ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Münih Güvenlik Konferansı sırasında Scholz ve Slovenya Başbakanı Robert Golob ile ayrı ayrı bu konuya ilişkin görüşmeler yürüttü. Navalni'nin konferansın ilk günü ölmesinin üzerine esir değişimi planı diğer kişiler üzerinde yoğunlaşmaya başladı. 21 Temmuz günü ABD Başkanı Joe Biden, Slovenya Başbakanı Robert Golob ile görüşerek ülkede tutuklu bulunan iki Rus vatandaşının değşim kapsamında salıverilmesi için gerekli adımların atılmasını sağladı. Benzer şekilde takip eden günlerde ABD'de tutuklu bulunan Rus vatandaşları da Federal Bureau of Prisons denetiminden United States Marshals Service denetimine geçirildi. Biden'ın talimatıyla olası arabulucu ülkeler arasında görülen Türkiye ile temas edildi. Böylelikle her iki tarafla da iyi ilişkilere sahip Türkiye, esir değişimine ev sahipliği yapmış oldu.
Takas edilen esirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Rusya ve Beyaz Rusya tarafından salıverilen esirler
[değiştir | kaynağı değiştir]| İsim | Uyruk | Tutuklandığı ülke | Yılından beri tutuklu | Meslek | İsnat edilen suç | Giydiği hüküm |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Lilya Çanışeva |  Rusya
|
Rusya
|
2021 | Aleksey Navalni seçim kampanyası Ufa bölgesi sorumlusu | Aşırıcılık | 9.5 yıl |
| Kseniya Fadeyeva | Rusya
|
Rusya
|
2023 | Aleksey Navalni seçim kampanyası Tomsk bölgesi sorumlusu | Aşırıcılık | 9 yıl |
| Vadim Ostanin | Rusya
|
Rusya
|
2021 | Aleksey Navalni seçim kampanyası Barnaul bölgesi sorumlusu | Aşırıcılık | 9 yıl |
| Evan Gerşkoviç |  ABD
|
Rusya
|
2023 | The Wall Street Journal muhabiri | Casusluk | 16 yıl |
| Vladimir Kara-Murza | Rusya  İngiltere
|
Rusya
|
2022 | Muhalif siyasetçi | Vatana ihanet | 25 yıl |
| Rico Krieger |  Almanya
|
 Belarus
|
2024 | Kızıl Haç görevlisi | Terörizm | İdam |
| Alsu Kurmaşeva | Rusya ABD
|
Rusya
|
2023 | Radio Free Europe/Radio Liberty bünyesinde gazetesi | Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak | 6.5 yıl |
| Kevin Lik | Rusya Almanya
|
Rusya
|
2023 | Lise öğrencisi | Vatana ihanet | 4 yıl |
| Herman Moyzhes | Rusya Almanya
|
Rusya
|
2024 | Göçmen hukuku avukatı | Vatana ihanet | Davası görülmedi |
| Oleg Orlov | Rusya
|
Rusya
|
2024 | İnsan hakları savunucusu | Rus Ordusunu gözden düşürmek | 2.5 yıl |
| Andrey Pivovarov | Rusya
|
Rusya
|
2021 | Open Russia adlı siyasi örgütün başkanı | Yasadışı örgüt üyeliği | 4 yıl |
| Patrick Schöbel | Almanya
|
Rusya
|
2024 | Teknisyen, turist | Uyuşturucu kaçakçılığı | Davası görülmedi |
| Aleksandra Skoçilenko | Rusya
|
Rusya
|
2022 | Sanatçı ve yazar | Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak | 7 yıl |
| Demuri Voronin | Rusya Almanya
|
Rusya
|
2021 | Siyaset bilimci | Vatana ihanet | 13 yıl, 3 ay |
| Paul Whelan | ABD Kanada İrlanda İngiltere
|
Rusya
|
2018 | Güvenlikçi, eski Deniz piyadesi | Casusluk | 16 yıl |
| İlya Yaşin | Rusya
|
Rusya
|
2022 | Muhalif siyasetçi | Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak | 8.5 yıl |
Batılı ülkeler tarafından salıverilen esirler
[değiştir | kaynağı değiştir]| İsim | Uyruk | Tutuklandığı ülke | Yılından beri tutuklu | Meslek | İsnat edilen suç | Giydiği hüküm |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Artem Dultsev | Rusya
|
 Slovenya
|
2022 | Casus, SVR | Casusluk | 19 ay |
| Anna Dultseva | ||||||
| Pablo González Yagüe (Pavel Rubtsov) |
Rusya İspanya
|
 Polonya
|
2022 | Gazeteci, GRU ajanı olmasından şüpheleniyordu | Casusluk | Davası görülmedi |
| Vladislav Klyuşin | Rusya
|
ABD
|
2023 | İş adamı | Yolsuzluk | 9 yıl |
| Vadim Konoşçenok | Rusya
|
 Estonya ABD
|
2022 | FSB ajanı olmasından şüpheleniyordu | Yaptırımları delmek için komplo | Hüküm giymedi |
| Vadim Krasikov | Rusya
|
Almanya
|
2021 | FSB ajanı | Cinayet (Zelimkhan Khangoshvili'yi öldürdü) | Müebbet |
| Mihail Mikuşin | Rusya
|
 Norveç
|
2022 | Araştırmacı, GRU ajanı olmasındna şüpheleniyordu | Casusluk | Davası görülmedi |
| Roman Seleznev | Rusya
|
 Maldivler ABD
|
2014 | Korsan yazılımcı, hacker | 38 ayrı hack suçu | 27 yıl |
Yansımaları
[değiştir | kaynağı değiştir]- ABD'de esir değişimi genel olarak olumlu değerlendirilirken eski ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi Parti başkan adayı Donald Trump esir değişimini Putin için bir zafer olarak tanımlayıp, esir değişimi sırasında para verilip verilmediğini sorgulamıştır.[2]
- Kremlin'den yapılan açıklamada esir değişimini yardımcı olan ülkelere minnettarlık belirtilmiş ve anlaşmadaki tarafların uzlaşılan esasları yerine getirdiği belirtilmiştir.[3]
- Türk ulusal medyasında yapılan haberlerde tüm sürecin Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından başarıyla icra edildiği yazılmıştır.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 3 Ağustos 2024 tarihli 2 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Associated Press haberi, (İngilizce) 9 Ağustos 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 2 Ağustos 2024 tarihli 2 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ABC News haberi (İngilizce), 9 Ağustos 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 1 Ağustos 2024 tarihli 9 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TASS haberi (İngilizce), 9 Ağustos 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ 2 Ağustos 2024 tarihli Anadolu Ajansı haberi, 9 Ağustos 2024 tarihinde erişilmiştir