2022 Türkiye kurye grevleri
2022 Türkiye kurye grevleri, 2022 yılının başında Trendyol, HepsiJet, Scotty, Aras Kargo, Sürat Kargo, Yurtiçi Kargo ve Yemeksepeti gibi şirketlerin kuryelerinin iş bırakmasını ve eylemlerini içeren toplu grevlerdir.[1] 24 Ocak'ta Trendyol Express için çalışan esnaf kuryelerin, şirketin yeni zamlarını protesto etmesiyle eylemler başladı.[1]
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
"Esnaf Kurye" modeline göre, kuryeler şahıs şirketleri kurup üst şirketle anlaşıp, kendilerine ait olan motosiklet ya da ticari tip araçlarıyla, dijital platformları kullanarak hizmet sağlamaktadır. Bu sayede üst şirket ile kuryeler arasında geleneksel bir işçi-işveren ilişkisi kurulmayıp bu kuryeler için iş ortağı, tedarikçi gibi tanımlar kullanılmaktadır.[1] Bu model ile birlikte şirketler; işçi çalıştırmaya bağlı olan yükümlülüklerden kurtulmakta, kıdem ve ihbar tazminatı, sosyal güvenlik primi gibi maliyetlerden kurtulmaktadır. Kuryeler de yasal olarak işçi sayılmadıkları için sendikal haklardan mahrum kalmaktadır.[1]
Eylemler[değiştir | kaynağı değiştir]
24 Ocak 2022'de Trendyol için çalışan esnaf kuryelerin, şirketin belirlediği yeni zamlarını protesto etmesiyle başladı,[2] ardından protestolar ve grevler HepsiJet, Scotty, Aras Kargo, Sürat Kargo, Yurtiçi Kargo, Getir ve Yemeksepeti diğer firma çalışanlarına sıçradı.[3][4] Yemeksepeti kuryeleri, Yemeksepeti'nin İstanbul'daki merkezi önünde toplanıp eylem yaptı.[5] Kuryeler ekonomik krize karşı "sefalet düzeni istemiyoruz" ve "sefalet zammı istemiyoruz" gibi sloganlar attılar.[4] Bunun yanında kuryeler, sendikalaşmalarının önündeki engelin de kaldırılmasını talep ettiler.[4]
Türkiye geneline yayılan eylem hareketi tekstil, gıda, perakende sektörlerine de sıçradı, işçilerin taleplerinin kısmen kabul edilmesiyle kontak kapatma protestosu sonlandı.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "Kuryelerin eylemleri neden yurt geneline yayıldı?". BBC News Türkçe. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
- ^ "trenyol kuryeleri eyleme başladı". 8 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ Gul, Dilek (21 Şubat 2022). "Türkiye'de işçi grevleri neden şimdi başladı, talepler neler?". euronews. 8 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ a b c "Kuryeler neden eylemde? | "Sefalet ücretini istemiyoruz" - DW Türkçe". 8 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ "Kuryelerin Grevi Devam Ediyor - VOA". 8 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ "'Eylem dalgası' kapıda: Kurye kuryeyle, kurye zamanla, zaman Azrail ile yarışıyor". www.gazeteduvar.com.tr. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kuryelerin zamana ve pandemiye karşı yarışı (BBC News) 4 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yemeksepeti kuryeleri Ankara'da da kontak kapattı (Medyascope) 17 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.