1972 Formula 1 sezonu
 1972 FIA Formula 1 Dünya Şampiyonası sezonu | |
| Önceki: 1971 | Sonraki: 1973 |
| Pilotlar • Pistler • Yarışlar | |
1972 Formula 1 sezonu, FIA'nın düzenlediği Formula 1 şampiyonasının 26. sezonuydu. 23. Dünya Sürücüler şampiyonasını ve 15. F1 Üreticileri Uluslararası Kupasını ve birkaç şampiyona dışı yarışı içeriyordu. Şampiyona 23 Ocak ile 8 Ekim tarihleri arasında on iki yarışta yapıldı.
Team Lotus adına yarışan Emerson Fittipaldi, 25 yaşında kariyerinin ilk şampiyonluğunu elde ederek o zamana kadarki en genç şampiyon oldu.[1] Bu rekoru 2005'te Fernando Alonso tarafından kırıldı. Son şampiyon Jackie Stewart ise sezonu ikinci tamamladı. Bir önceki sezonu üreticilerde beşinci tamamlayan Lotus, önceki sezon da kullandığı kama şekilli yenilikçi tasarımını geliştirerek kullanmaya devam etti ve bu sezon galibiyetler aldı.[2] Aracın renk tasarımı Imperial Brands'ın yeni markası John Player Special sigaralarının tanıtımı için siyah ve altın renklerden oluşuyordu.
BRM Formula 1'deki son galibiyetini Jean-Pierre Beltoise ile Monako Grand Prix'de aldı.
Takımlar ve sürücüler
[değiştir | kaynağı değiştir]1972 Dünya Şampiyonası'nda aşağıdaki takımlar ve sürücüler yarıştı.
Takım ve sürücü değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
.jpg)
- BRM takımı Lotus'tan Reine Wisell ve Matra'dan Jean-Pierre Beltoise ile anlaştı. Jo Siffert geçen sene Brands Hatch'te yapılan "Zafer Yarışı"nda hayatını kaybetmişti. Yine de sezonun açılış yarışında beşten fazla araçla katılım sağladılar.
- 1970'te McLaren ile işbirliği yapan Alfa Romeo bu sezon ise March ile beraber çalıştı. Her iki işbirliğinden de istediğini bulamayan takım, 1976'da Brabham ile geri dönene kadar spordan çekildi. March Formula 2 pilotları Niki Lauda'yı F1 takımına çıkardı. Lauda o sezon F2'de de yarışmaya devam etti.
- Lotus, Emerson Fittipaldi'nin yanına David Walker'ı dahil ederken McLaren de 1971 Can-Am şampiyonu Peter Revson ile anlaştı. İkili geçen sezon Indy yarışlarında da beraber mücadele etmişti.
- Matra, Beltoise BRM'ye geçtikten sonra tek araçla mücadele etme kararı aldı.
- Surtees, Brabham'dan Tim Schenken ve March'tan Andrea de Adamich ile anlaştı. Mike Hailwood F2'de yarışmaya devam ederken bu sezonda tam zamanlı yarışmak üzere taüncü yılına giren Frank Williams, Fransız yağ şirketi Motul ile sponsorluk anlaşması imzaladı. Anlaşma ile birlikte Williams, pilotu Henri Pescarolo için yeni bir araç alma imkanı elde etti. Ayrıca F2 pilotları Carlos Pace'i takıma dahil etti ve ona kullanması için geçen senenin aracını verdi. Takım Politoys FX3'ü denedi ancak aracın direksiyonu ilk denemede sorun yaşadı ve Britanya Grand Prix'de şasi ağır hasar aldı.
Sezon ortası değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
.jpg)
- Tecno takımı Martini sponsorluğunda kendi şasilerini üretti ve Belçika Grand Prix ile birlikte şampiyonaya dahil oldu. Pilot olarak March'tan Nanni Galli ile anlaştılar.
- Connew Racing Team 1972 sezonunun tamamında yarışmak niyetindeydi ancak yalnızca Avusturya Grand Prix'de direksiyonda Francois Migault ile start alabildi. Kendi ürettikleri şasilerini 1973 Formula 5000 kriterlerini karşılaması için dönüştürdüler. Ancak 1973 sezonunun sonunda araç tamirat dışındayken kazaya karıştı ve takım da battı.
Takvim
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yarış | Grand Prix | Pist | Tarih |
|---|---|---|---|
| 1 | Arjantin Grand Prix |  Autódromo Oscar Alfredo Gálvez, Buenos Aires
|
23 Ocak |
| 2 | Güney Afrika Grand Prix |  Kyalami Grand Prix Circuit, Midrand
|
4 Mart |
| 3 | İspanya Grand Prix |  Circuito Permanente Del Jarama, Madrid
|
1 Mayıs |
| 4 | Monako Grand Prix |  Circuit de Monaco, Monte Carlo
|
14 Mayıs |
| 5 | Belçika Grand Prix |  Nivelles-Baulers, Nivelles
|
4 Haziran |
| 6 | Fransa Grand Prix |  Charade Circuit, Clermont-Ferrand
|
2 Temmuz |
| 7 | Britanya Grand Prix |  Brands Hatch, Kent
|
15 Temmuz |
| 8 | Almanya Grand Prix |  Nürburgring, Nürburg
|
30 Temmuz |
| 9 | Avusturya Grand Prix |  Österreichring, Spielberg
|
13 Ağustos |
| 10 | İtalya Grand Prix |  Autodromo Nazionale di Monza, Monza
|
10 Eylül |
| 11 | Kanada Grand Prix |  Mosport Park, Bowmanville
|
24 Eylül[a] |
| 12 | Birleşik Devletler Grand Prix |  Watkins Glen International, New York
|
8 Ekim |
Takvim değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arjantin Grand Prix 1960'tan sonra ilk defa takvime geri döndü, Autódromo Oscar Alfredo Gálvez pisti tekrar kullanıldı.
- Belçika Grand Prix de 1971'deki yarış Circuit de Spa-Francorchamps'ın güvenlik şartlarını sağlamaması nedeniyle iptal edilmesinin ardından 1972 için geri döndü. Yarış Nivelles-Baulers pistinde koşuldu.
- İspanya Grand Prix'si iki pist arasındaki paylaşım anlaşması nedeniyle Montjuïc'ten Jarama'ya taşındı. Benzer şekilde Fransa Grand Prix de Circuit Paul Ricard'dan Charade Circuit'e ve Britanya Grand Prix de Silverstone'dan Brands Hatch'e taşındı.
İptal edilen yarışlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ABD'de, Birleşik Devletler Batı Grand Prix adıyla, Los Angeles yakınlarındaki Ontario Motor Speedway'de ikinci bir yarış yapılması planlanıyordu. 9 Nisan'da yapılacak yarış takvimdeki üçüncü yarış olacaktı. FIA, pist yetkililerinden önce bir deneme etkinliği gerçekleştirmelerini talep etti; ancak yetkililer bunu yapmayınca yarış iptal edildi.
- Hollanda Grand Prix 18 Haziran'da, Belçika ve Fransa GP'leri arası için planlanmıştı. Ancak Zandvoort Pisti'ndeki güvenlik geliştirmeleri yarış zamanına kadar finansman eksiklikleri nedeniyle tamamlanmayınca iptal edildi.[3]
- 22 Ekim'de sezonun son yarışı olarak planlanan Meksika Grand Prix, 1971'de Pedro Rodríguez'in geçirdiği kazanın ardından ölümü ile azalan seyirci ilgisi nedeniyle iptal edildi.[4]
Kural değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik düzenlemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Minimum ağırlık 530 kg (1.170 lb)'den 550 kg (1.210 lb)'ye çıkartıldı.[5]
- 1966 ve 1969 arasında olduğu gibi, turboşarj gibi kompresörlü motoru bulunan araçların 1.500 cc (92 cu in) motor hacmine sahip olmalarına izin verildi (aradaki iki yılda 500 cc (31 cu in)'ye düşürülmüştü.) Doğal emişli motorlarda hacim 3.000 cc (180 cu in)'de kaldı.[5]
Güvenlik düzenlemeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Güvenlik F1 için ciddi bir tartışma konusu haline geldi. 1969'dan beri pistlere bazı güvenlik eklemeleri yapılmaktaydı. 1972, tüm pistlerin zorunlu güvenlik kriterlerini karşıladığı ilk sezon oldu. Resmi Pist Güvenlik Kriterleri yayınlandı, içinde örneğin tel örgülerle ilgili detaylar gibi hususlar bulunuyordu.[5][6]
Araçlarda da bazı güvenlik kuralları zorunlu hale getirildi:[5][6]
- yakıt depolarının "güvenlik köpüğü" ile kaplanması,
- magnezyum kağıtlarının kalınlığının 3 milimetre (0,12 in)'den fazla olmaması,
- pilotların baş dayanağının olması,
- kokpit için asgari boyutların belirlenmesi,
- pilotların 6 uçlu kemerle korunması,
- araçtaki elektronik elementleri kapatmak ve yangın söndürücüyü çalıştırmak için tekli anahtar geliştirilmesi,
- aracın arkasına 15W kırmızı ışık yerleştirilmesi.
Sportif düzenlemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk Sürücü Davranış Kuralları yayınlandı.[5][6]
Sonuçlar ve sıralamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Grand Prix'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Puanlama sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk altıya girenlere puan verildi. Markalar şampiyonası için her takımın yarışı en yüksek sırada bitiren pilotunun puanı dikkate alındı. Her iki şampiyonada ilk altı yarıştaki en iyi beş, sonraki beş yarıştaki ise en iyi dört sonuç sayıldı.
Parantez içinde olmayan numaralar şampiyonluk puanı, parantez içindekiler ise toplamda elde edilen puanları gösterir. Puanlama aşağıdaki sisteme göre yapıldı:
| Pozisyon | 1. | 2. | 3. | 4. | 5. | 6. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Yarış | 9 | 6 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Kaynak:[7] | ||||||
Sürücüler Şampiyonası
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
F1 Üreticileri Uluslararası Kupası
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Poz. | Takım | ARJ
|
GAF
|
İSP
|
MON
|
HOL
|
FRA
|
BRİ
|
ALM
|
AVS
|
İTA
|
KAN
|
ABD
|
Puan[8] | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Lotus-Ford
|
YD | 2 | 1 | 3 | 1 | 2 | 1 | YD | 1 | 1 | 11 | 10 | 61 | |
| 2 | Tyrrell-Ford
|
1 | 9 | YD | 4 | 2 | 1 | 2 | 10 | 7 | YD | 1 | 1 | 51 | |
| 3 | McLaren-Ford
|
2 | 1 | 5 | 5 | 3 | 7 | 3 | (5) | 2 | 3 | 2 | 3 | 47 (49) | |
| 4 | Ferrari
|
3 | 4 | 2 | 2 | YD | 11 | 6 | 1 | YD | 7 | 5 | 5 | 33 | |
| 5 | Surtees-Ford
|
5 | 16 | 4 | 7 | 4 | 6 | YD | 13 | 4 | 2 | 7 | 12 | 18 | |
| 6 | March-Ford
|
6 | 5 | 6 | 11 | 5 | 5 | 7 | 3 | 10 | 9 | 9 | 4 | 15 | |
| 7 | BRM
|
9 | 14 | YD | 1 | 8 | 15 | 11 | 4 | 6 | 6 | 10 | YD | 14 | |
| 8 | Matra
|
DNS | 15 | YD | 6 | 6 | 3 | 4 | 15 | 5 | YD | 6 | 15 | 12 | |
| 9 | Brabham-Ford
|
7 | 6 | 7 | 9 | 13 | 8 | 8 | 6 | YD | 5 | 4 | 11 | 7 | |
| — | Eifelland-Ford
|
13 | YD | 10 | 11 | 16 | 10 | YD | 15 | 0 | |||||
| — | Tecno
|
YD | DNS | YD | YD | NC | YD | DNS | YD | 0 | |||||
| — | Politoys-Ford
|
YD | 0 | ||||||||||||
| — | Connew-Ford
|
DNS | YD | 0 | |||||||||||
| Poz. | Takım | ARJ
|
GAF
|
İSP
|
MON
|
HOL
|
FRA
|
BRİ
|
ALM
|
AVS
|
İTA
|
KAN
|
ABD
|
Puan[8] |
- Kalın sonuçlar şampiyonaya dahil edilen puanları gösterir.
Şampiyona dışı yarışlar
[değiştir | kaynağı değiştir]1972'de dünya şampiyonası kapsamına girmeyen birkaç yarış daha yapıldı.
| Yarış adı | Pist | Tarih | Kazanan pilot | Takımı | Rapor |
|---|---|---|---|---|---|
| VII Race of Champions
|
Brands Hatch | 19 Mart |  Emerson Fittipaldi
|
Lotus-Cosworth
|
Rapor |
| I Brezilya Grand Prix
|
Interlagos | 30 Mart | Carlos Reutemann
|
Brabham-Cosworth
|
Rapor |
| XXIV BRDC International Trophy
|
Silverstone | 23 Nisan | Emerson Fittipaldi
|
Lotus-Cosworth
|
Rapor |
| XIX International Gold Cup
|
Oulton Park | 29 Mayıs |  Denny Hulme
|
McLaren-Cosworth
|
Rapor |
| I Italian Republic Grand Prix
|
Vallelunga | 18 Haziran | Emerson Fittipaldi
|
Lotus-Cosworth
|
Rapor |
| II World Championship Victory Race
|
Brands Hatch | 22 Ekim | Jean-Pierre Beltoise
|
BRM
|
Rapor |
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kanada Grand Prix'nin Circuit Mont-Tremblant ile Mosport Park arasındaki dönüşümlü yarışlar nedeniyle Circuit Mont-Tremblant'ta yapılması planlanıyordu ancak pistin sert kış koşulları nedeniyle güvenlik açısından tehlikeler barındırması ve yerel yarış yetkilileri ile yaşanan uyuşmazlıklar nedeniyle Mosport'ta önceden belirlenen tarihte yapılmasına karar verildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "1972 Driver Standings". Formula1.com. 24 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2024.
- ^ "1972 Constructor Standings". Formula1.com. 24 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2024.
- ^ David Hayhoe, Formula 1: The Knowledge records and trivia since 1950 - 2. Baskı, 2021, sayfa 35.
- ^ "Grand Prix Cancelled". Autosport. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016.
- ^ a b c d e Steven de Grootte (1 Ocak 2009). "F1 rules and stats 1970-1979". F1Technical.net. 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ a b c "Safety Improvements in F1 since 1963". AtlasF1. 14 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ "World Championship points systems". 8W. Forix. 18 Ocak 2019. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
- ^ a b İlk 6 yarıştan en iyi 5 ve son 6 yarıştan en iyi 5 sonuç sıralamaya dahil edildi. Parantez içinde olmayan numaralar şampiyona puanlarını, parantez içindeki numaralar ise toplam puanı gösterir.