1933'te Almanya

Almanya'da 1933 yılındaki olaylar.

Görevliler[değiştir | kaynağı değiştir]

Başkan: Paul von Hindenburg
Şansölye:
- Kurt von Schleicher (28 Ocak 1933'e kadar)
- Adolf Hitler (30 Ocak 1933'ten itibaren)

30 Ocak - Nazi lideri Adolf Hitler, Almanya Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg tarafından Almanya Şansölyesi olarak atandı.
1 Şubat - Adolf Hitler Berlin'de "Alman Halkına Bildiri"sini yayınladı.

27 Şubat - Almanya'nın Berlin'deki parlamento binası olan Reichstag, tartışmalı koşullar altında ateşe verildi.
28 Şubat - Reichstag yangınına tepki olarak birçok Alman sivil özgürlüğünü geçersiz kılan Reichstag Yangın Kararnamesi kabul edildi.
1 Mart - Naziler siyasi muhaliflerini toplarken yüzlerce kişi tutuklandı.
5 Mart - Alman federal seçimleri, Mart 1933: Nasyonal Sosyalistler oyların %43,9'unu aldı.
8 Mart - Naziler Bavyera Eyalet Parlamentosu'nu işgal etti ve milletvekillerini sınır dışı etti.
12 Mart - Hindenburg cumhuriyet bayrağını yasakladı ve İmparatorluk ve Nazi bayraklarının yan yana dalgalanmasını emretti.
15 Mart - Hitler Üçüncü Reich'ı ilan etti.
20 Mart - İlk Nazi toplama kampı olan Dachau tamamlandı (22 Mart'ta açıldı).
21 Mart - Yahudi örgütleri Alman mallarına yönelik ekonomik boykot ilan etti.
23 Mart - Reichstag 1933 Etkinleştirme Yasası'nı ("Halkın ve Reich'ın sıkıntılarını giderme yasası") kabul ederek Adolf Hitler'i Almanya'nın diktatörü yaptı ve kendi gücünü sınırladı.^[1]
26 Mart - Havacılık Bakanı Hermann Göring Almanya'daki Yahudilerin tehlike altında olduğunu inkâr etti.

1 Nisan - Julius Streicher yönetimindeki yeni seçilmiş Naziler Almanya'da Yahudilere ait tüm işyerlerine yönelik bir günlük boykot düzenler.
7 Nisan - Profesyonel Kamu Hizmetinin Yeniden Yapılandırılması Kanunu kabul edilerek tüm "Ari olmayanlar" hukuk mesleğinden ve kamu hizmetinden emekli olmaya zorlandı.^[1]
21 Nisan - Almanya koşer ritüelini yasakladı.
26 Nisan - Almanya'da Gestapo kuruldu.
27 Nisan - Der Stahlhelm gaziler örgütü Nazi Partisi'ne katıldı.

10 Mayıs - Nazi kitap yakma eylemleri tüm Almanya'da halka açık olarak sahnelendi.
26 Mayıs - Nazi Partisi Öjenik'i yasallaştırmak için bir yasa çıkardı.
2 Haziran - Nazi yetkilileri, Reich İçişleri Bakanı Wilhelm Frick'in başkanlığında 'Nüfus ve Irk Politikası Sorunları Uzman Komitesi'ni kurdu.
21 Haziran - Nazi olmayan tüm siyasi partiler yasaklandı.^[1]
25 Haziran - Wilmersdorfer Tennishallen delegeleri Berlin'de toplanarak Nazi Almanyası'nda Yehova Şahitlerine yapılan zulmü protesto etti.
14 Temmuz - Yeni siyasi partilerin kurulması yasaklandı.^[1] Kalıtsal Hastalıklı Çocuk Doğmasını Önleme Yasası yürürlüğe girdi.
20 Temmuz - Vatikan ile Nazi Almanyası arasında Reichskonkordat imzalandı.
23 Ağustos - Naziler, Alman vatandaşlığı, pasaportu ve diğer ayrıcalıkları geri alınan kişilerin yer aldığı dört listeden ilkini yayınladı. Otuz üç isimden oluşan ilk listede Yahudi yazarlar Heinrich Mann, Lion Feuchtwanger, Ernst Toller ve Kurt Tucholsky yer alır.
30 Ağustos-3 Eylül - 5. Nazi Partisi Kongresi Nürnberg'de düzenlenir ve Nazilerin iktidarı ele geçirmesine atfen "Zafer Mitingi" (Reichsparteitag des Sieges) olarak adlandırılır.^[2]
16 Ekim - Almanya Milletler Cemiyeti'nden ayrılma niyetini resmen açıkladı.

20 Mart - Michael Pfleghar, Alman film yönetmeni ve senarist (ö. 1991)
15 Mayıs - Ursula Schleicher, Alman siyasetçi ve arp sanatçısı
29 Mayıs - Helmuth Rilling, Alman koro şefi
8 Haziran - Ernst W. Hamburger, Almanya doğumlu Brezilyalı fizikçi (ö. 2018)
5 Temmuz - Michael Heltau, Alman aktör ve şarkıcı
11 Temmuz - Ernst Jacobi, Alman aktör (ö. 2022)
14 Temmuz - Franz, Bavyera Dükü, Almanya kralı
10 Eylül - Karl Lagerfeld, Alman moda tasarımcısı (ö. 2019)
23 Ekim - Yigal Tumarkin, Almanya doğumlu İsrailli ressam ve heykeltıraş (ö. 2021)
6 Kasım - Else Ackermann, Alman doktor, farmakolog ve politikacı (ö. 2019)
4 Aralık - Horst Buchholz, Alman aktör (ö. 2003)

^ ^a ^b ^c ^d McDonough, Frank (February 2020). "1933: death of a democracy". History Today. 70 (2): 70-83.
^ Spiegel.de 22 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)