1811 Büyük Kuyruklu Yıldızı
 William Henry Smyth tarafından çizilen 1811 Büyük Kuyruklu Yıldızı | |||||||||
| Keşif | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Keşfeden(ler) |
| ||||||||
| Keşif tarihi | 25 Mart 1811 | ||||||||
| Belirtmeler | |||||||||
| 1811 I, Great Comet of 1811 | |||||||||
| Yörünge özellikleri | |||||||||
| Dönem 5 Eylül 1811 (2382760.5) | |||||||||
| Gözlem sayısı | 1000 | ||||||||
| Yörünge tipi | Uzun dönemli | ||||||||
| Günöte | 423 AU | ||||||||
| Günberi | 1,04 AU[1] | ||||||||
| Yarı büyük eksen | 212,4 AU | ||||||||
| Dışmerkezlik | 0,995125 | ||||||||
| Yörünge süresi | 2742 yıl (geliş) 2974 yıl (gidiş)[2] | ||||||||
| Yörünge eğikliği | 1069° | ||||||||
| Son günberi | 12 Eylül 1811 | ||||||||
| Sonraki günberi | ≈48. yüzyıl | ||||||||
| Fiziksel özellikler | |||||||||
| Boyutlar | 30−40 km[3] | ||||||||
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||||||
Resmi olarak C/1811 F1 olarak adlandırılan 1811 Büyük Kuyruklu Yıldızı,[4] yaklaşık 260 gün boyunca çıplak gözle görülebilen bir kuyruklu yıldızdır ve 1997'de Hale-Bopp kuyruklu yıldızı'nın ortaya çıkmasına kadar kaydedilen en uzun görüş süresine sahiptir. Ekim 1811'de, en parlak ve Dünya'dan 1.2 AU[not 1] iken, koma sayesinde kolayca görülebilir hale geldi ve 0'lık bir görünür kadir parlaklığı sergiledi.
Keşif[değiştir | kaynağı değiştir]
1811 Büyük Kuyruklu yıldız 25 Mart 1811'de Honoré Flaugergues tarafından Güneş'ten 2.7 AU uzaklıkta, artık dağılmış Argo Navis takımyıldızında keşfedildi. Ay ışığı tarafından birkaç gün gizlendikten sonra, 11 Nisan'da Jean-Louis Pons tarafından da tespit edildi ve Franz Xaver, Baron Von Zach, Flaugergues'in keşfini aynı gece doğrulayabildi.[5]
İlk geçici yörünge Haziran ayında Johann Karl Burckhardt tarafından hesaplandı. Bu hesaplamalara dayanarak, Heinrich Wilhelm Matthäus Olbers, kuyruklu yıldızın o yıl sonra aşırı derecede parlak olmaya devam edeceğini tahmin etti.
Gözlemler[değiştir | kaynağı değiştir]
.png)
Mayıs-Ağustos ayları arasında 1811 Büyük kuyruklu yıldızının konumu alçak irtifa ve akşam alacakaranlığı nedenleriyle tespitini zorlaştırdı. Hem Flaugergues hem de Olbers, Ağustos'da Leo Minor'da onu yakalamayı başardılar ve Olbers bir kuyruklu yıldız arayıcıdan bakarken bir parabol oluşturan iki ışından oluşan küçük ama belirgin bir kuyruk olduğunu kaydetti.[5] Ağustosda kuyruklu yıldız ilk olarak Birleşik Krallık'ta Inchbonny'den James Veitch tarafından görüldü.[6] Eylüle kadar Büyük Ayı' da günberiye yaklaşırken akşam gökyüzünde göze çarpan bir nesne haline geliyordu: William Herschel, 6 Ekim'e kadar 25° uzunluğunda bir kuyruğun geliştiğini kaydetti.
1812 Ocak ayında 1811 Büyük kuyruklu yıldızının parlaklığı azalmıştı. Birkaç gök bilimci, birkaç ay boyunca teleskopik gözlemler elde etmeye devam etti, sonuncusu Novocherkassk'taki Vincent Wisniewski idi ve 12 Ağustos'a kadar 11'lik kadir büyüklüğüne zar zor ulaştığını belirtti.[5]
1811 Büyük Kuyruklu Yıldız'ının olağanüstü büyük bir komaya sahip olduğu, belki de 1 milyon milden fazla genişliğe ulaştığı-Güneş'ten yüzde elli daha büyük olduğu düşünülüyordu.[7] Kuyruklu yıldızın çekirdeğinin daha sonra 30–40 km çapında olduğu tahmin edildi.[3] 12 Eylül 1811'de günberi geçişinden önce kuyruklu yıldızın 2742 yıllık bir yörünge periyodu vardı. Günberi geçişinden sonra kuyruklu yıldızın periyodu 2974 yıldı. Kuyruklu yıldız birçok yönden Hale-Bopp Kuyruklu Yıldızına oldukça benziyordu Dünya'ya veya Güneş'e özellikle yakın geçmeden muhteşem hale geldi ancak son derece büyük ve aktif bir çekirdeğe sahipti.
| Çağ 1600 | Çağ 2000 | |
|---|---|---|
| Yörünge dönemi | 2742 yıl | 2974 yıl |
| yörünge eksantrikliği | 0.9947 | 0.9950 |
| Günöte | 391 AU | 413 AU |
Gök bilimciler ayrıca kuyruklu yıldızı unutulmaz bir manzara olarak buldular. William Henry Smyth, 1811'deki Büyük Kuyruklu Yıldız ile ilgili anılarını muhteşem Donati'nin Kuyruklu Yıldızı, ile karşılaştırarak "sadece bir görüş nesnesi olarak, dallanmış kuyruk daha çok ilgi çekiciydi, "baş örtüsü" ile çekirdek daha belirgindi ve daireselliği, bakanlar için talihli bir olaydı" dedi.[8]
Kuyruklu yıldız, 1811 Aralık ayındaki New Madrid depremleri sırasında açıkça görüldü. Mississippi Nehri eyaletleriyle birleşme noktasına yaklaşırken Ohio Nehri'nden inen ilk buharlı gemi hakkında bir rapor, "18 Aralık 1811. —Bugünün yıldönümünü Cairo halkı [Illinois] ve çevresi asla unutmamalıdır. Cairo'nun şimdi bulunduğu yere ilk vapurun gelişiydi- New Orleans, Yüzbaşı. Roosevelt, Komutan. New Madrid depreminin büyük sancılarının en şiddetli günüydü; Aynı zamanda, alevli bir kuyruklu yıldız ufka doğru hızla ilerliyordu".[9]
Kültürdeki imalar[değiştir | kaynağı değiştir]
1811'deki Büyük Kuyruklu Yıldız astronom olmayanlar üzerinde özel bir etkiye sahip gibi görünüyordu. Sanatçılar John Linnell ve William Blake buna tanık oldular, ilki birkaç eskiz üretniş ve ikincisi muhtemelen onu ünlü paneli The Ghost of a Flea'ya dahil etmişti.[10]
İngiliz seyahat yazarı, romancı ve politik ekonomist Harriet Martineau (1802-1876), Otobiyografisinde kuyrukluyıldızı görmemekle ilgili garip bir göndermede bulunur: "1811'in büyük kuyruklu yıldızı tüm gözleri üzerine çekerken..., bütün aile babamın deposunun tepesindeki uzun pencerelere çıktık ve kuyruklu yıldızla ilgili herkesin elindeki ünlemler beni tamamen çileden çıkardı, çünkü göremiyordum! . . . Gerçek böyle; ve filozoflar bundan ne yaparlarsa yapsınlar, o zamanlar dokuz yaşında olduğumu ve son derece iyi gözlerle olduğumu hatırlayarak." [11]
Savaş ve Barış'ın tam ortasında Tolstoy, Pierre'in bu "her türlü acıyı ve dünyanın sonunu haber verdiği söylenen muazzam ve parlak kuyrukluyıldızı [...] gözlemlediğini anlatır.[12] :363Kuyruklu yıldızın, diğer olayların yanı sıra Napolyon'un Rusya'yı işgalini ("Napolyon'un Kuyruklu Yıldızı" olarak anılsa bile)[13] ve 1812 Savaşı'nı haber verdiğine inanılıyordu. Natasha, Pierre ve 1812 Büyük Kuyruklu Yıldızı müzikalinde Pierre kuyruklu yıldıza tanık olur.[14] Kuyruklu yıldızın neden gösterinin başlığı haline geldiği sorulduğunda, besteci Dave Malloy "kozmik destansı için" yanıtını verdi.[15]
1811 yılının şarap üretimi için özellikle iyi olduğu ortaya çıktı ve tüccarlar daha sonra uzun yıllar "Comet Wine"'ı yüksek fiyatlarla pazarladılar.r1992 yapımı bir romantik komedi macera filmi olan Kuyruklu Yıldız Yılı filmi bu önermeye dayanır ve Büyük Kuyruklu Yıldız yılına ait, Napolyon için şişelenmiş, çağdaş olarak keşfedilen bir şişe şarap arayışının hikâyesini anlatır. Filmde Penelope Ann Miller, Tim Daly ve Fransız sinema oyuncusu Louis Jourdan (emekli olmadan önceki son filmi) rol alır.[16]
Büyük Kuyruklu Yıldız, Adam Mickiewicz tarafından Pan Tadeusz'da; ve Victor Hugo'nun Sefiller' inde bahsedilmiştir.
Adı "kayan yıldız" olarak tercüme edilen Shawnee askeri lideri Tecumseh, o yıl güney kabilelerini pan-Kızılderili ittifakına dahil etme konusundaki çoğu başarısız çabaları sırasında kuyruklu yıldızın görünümünü olumlu bir alamet olarak iddia etti.[17]
1811 kuyruklu yıldızı, Kentucky'li yazar Eddie Price'ın tarihi romanı "Widder's Landing"de önemli bir yere sahiptir.
Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dünya'dan Güneş'e olan mesafeyi ifade eden uzunluk birimi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "JPL Small-Body Database Browser: C/1811 F1 (Great comet)". Jet İtki Laboratuvarı. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022.
- ^ "Barycentric Osculating Orbital Elements for C/1811 F1 (Great comet)". JPL Horizons On-Line Efemeris Sistemi. 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2019.
- ^ a b "The Comet Primer". Cometography.com. 17 Haziran 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2011.
- ^ Jean-Michel Faidit, "La comète impériale de 1811", Les Presses du Midi, 2012; Friedrich Wilhelm Argelander, Ueber die Bahn des grossen cometen von 1811, (Tr. Table of the path of the great comet of 1811) 4, Konigsberg, 1822.
- ^ a b c Cometography—C/1811 F1 (Great Comet), 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Kasım 2008.
- ^ Personal Recollections From Early Life To Old Age Of Mary Somerville. United Kingdom: John Murray. 1874. ss. 99-101.
- ^ Great Comets, New York: Cambridge University Press, 2000, s. 53, ISBN 0-521-64600-6.
- ^ Kronk, G. W., (Ed.) (2003), Cometography: A Catalog of Comets, II, Cambridge University Press, s. 27, ISBN 0-521-58505-8
- ^ Perrin, William Henry, (Ed.) (1883), History of Alexander, Union and Pulaski Counties, Illinois, Chicago: O.L. Baskin & Co., s. 16, 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Kasım 2021
- ^ Olson, Roberta J. M.; Pasachoff, Jay M.; Pillinger, Colin (1999), Fire in the Sky: Comets and Meteors, the Decisive Centuries, in British Art and Science, New York: Cambridge University Press, ss. 120-121, ISBN 0-521-66359-8.
- ^ Autobiography. Broadview. 2007. s. 73. ISBN 978-1-55111-555-9.
- ^ War and Peace. Garden City: International Collectors Library. 1949.
- ^ Olson, Pasachoff & Pillinger 1999.
- ^ "Natasha, Pierre and The Great Comet of 1812". 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ "dave malloy on Twitter". Twitter. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2017.
- ^ The Data Book of Astronomy, Philadelphia: CRC Press, 2000, s. 233, ISBN 0-7503-0620-3.
- ^ "Tecumseh". National Park Service. 22 Şubat 2019. 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2019.