1480'ler
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
1480'ler 1 Ocak 1480 günü başlayıp 31 Aralık 1489 günü sona eren Jülyen Takvimi'nin on yılıdır.
Olaylar
1480
- 28 Temmuz
- II. Mehmed, Rodos Şövalyeleri'nden Rodos'u ele geçirme girişiminde başarısız oldu.
- Bir Osmanlı ordusu İtalya'nın Otranto yakınlarına çıktı. Papa IV. Sixtus, onu uzaklaştırmak için bir haçlı seferi çağrısı yaptı.
1481
- 3 Mayıs - Otranto Seferi sona erdi. Fatih Sultan Mehmet öldüğü için Otranto Kalesi Napoli Krallığı'na verilerek Osmanlı geri çekildi.
- 22 Mayıs - 8. Osmanlı Padişahı II. Bayezid tahta geçti.
- Galatasaray Lisesi ve Galatasaray Üniversitesi'nin temeli olan Galata Sarayı Enderûn-u Hümayûnu kuruldu.
- Arnavutluk'un Akçahisar kentinde Fatih Sultan Mehmed Camii'nin yapımı tamamlandı.
- 1481 Rodos depremi meydana geldi. Yaklaşık 30 bin kişi depremde öldü.
1482
- Şubat - Granada Savaşı başladı
1483
- Karamanoğulları Beyliği, Osmanlı idaresine geçti.
- Karaman Eyaleti kuruldu.
- Hersek Düklüğü dağıldı (kuruluşu 1435).
- Vatikan'da Sistina Şapeli'nin yapımı tamamlandı.
1484
1485
- 16 Kasım - Moldavyalı III. Stephen ile Kili çevresini savunan Osmanlı kuvvetleri arasında Cătlăbuga Muharebesi gerçekleşti.
- Osmanlı-Memlûk Savaşı başladı.
- Bosworth Field Çarpışması ile İngiltere'de 30 yıldır süren Güller Savaşı resmi olarak sona erdi.
- İngiliz tarihinin en parlak dönemlerinden biri olan Tudor Hanedanı dönemi başladı.
- Portekizliler tarafından São Tomé kuruldu.
1486
1487
- Karamanoğulları Beyliği, Osmanlı idaresine geçti.
1488
- 16 Ağustos - Osmanlı İmparatorluğu ile Memlûk Sultanlığı arasında Ağaçayırı Muharebesi gerçekleşti.
- Voroneț Manastırı, III. Ştefan tarafından Racova Muharebesi'ndeki zaferini anmak için 3 ay 3 haftada inşa ettirildi.
- Sultan II. Bayezid Külliyesi hizmete açıldı.
- Portekizli kâşif Bartolomeu Dias, Ümit Burnu'nu keşfetti.
1489
- 14 Mart - Kıbrıs Kraliçesi Catherine Cornaro, krallığını Venedik'e sattı.
- 11 Aralık - Jeannetto de Tassis, Innsbruck'ta Posta Servisi Şefliğine getirildi, onun selefleri olan Thurn ve Taxis ailesi daha sonraları Avrupa'nın posta sisteminin çoğunu işlettiler.
- Büyük Britanya pound'u, sovereign da denir, VII. Henry için basıldı.
- Tifo hastalığı İspanya'da görüldü. Bu, hastalığın Avrupa'da ilk ortaya çıkışıydı.
Önemli insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Robert Henryson
Doğumlar
1480
- 18 Nisan - Lucrezia Borgia, Papa VI. Alexander'ın metresi, Vannozza dei Cattanei'nin kızı (ö. 1519)
- tarihi bilinmeyen
- Albrecht Altdorfer, Alman ressam, gravürcü ve mimar (ö. 1538)
- Alvise Gritti, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı-Venedik ilişkilerinde önemli bir rol oynamış tüccar (ö. 1534)
- Ferdinand Macellan, Portekizli denizci, gezgin ve kâşif (ö. 1521)
- Fuzûlî, Türk divan şâiri (ö. 1556)
- Gazi Hüsrev Bey, Kanuni Sultan Süleyman devrinde Bosna'da uzun süre görev yapan sancak beyi (ö. 1541)
- Girolamo Aleandro, baş papazlık yapmış İtalyan din adamı (ö. 1542)
- Joachim Patinir, Flaman rönesans ve manzara ressamı (ö. 1524)
- Johann Georg Faust, Alman simyacı ve doktor (ö. 1541)
- Marcantonio Raimondi, İtalyan gravürcü (ö. y. 1534)
- Matrakçı Nasuh, Osmanlı devlet adamı, polimat, matematikçi, öğretmen, tarihçi, coğrafyacı, haritacı, kılıç ustası, denizci, mucit, ressam, çiftçi ve minyatürcü (ö. y. 1564)
1481
- 1 Temmuz - II. Christian, Kalmar Birliği'ne bağlı İskandinav hükümdarı, Danimarka, Norveç ve İsveç kralı (ö. 1559)
- tarihi bilinmeyen
- Benvenuto Tisi, Ferrara Okulu'na bağlı İtalyan ressam (ö. 1559)
- Kim Ahn-ro, Kore'nin Joseon Dönemi politikacısı ve bilim insanı (ö. 1537)
1482
- György Martinuzzi, Hırvat-Macar soylu, keşiş ve devlet adamı (ö. 1551)
- Pietro Loredan, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 84. düka (ö. 1570)
1483
- 14 Şubat - Babür, 1. Babür İmparatoru (ö. 1530)
- 6 Mart - Francesco Guicciardini, İtalyan tarihçi, diplomat ve devlet adamı (ö. 1540)
- 28 Mart / 6 Nisan - Raffaello Sanzio, kısaca Rafael olarak bilinen Rönesans dönemi İtalyan ressamı ve mimarı (ö. 1520)
- 10 Kasım - Martin Luther, Alman keşiş, teolog, üniversite profesörü, Protestanlığın babası (ö. 1546)
- tarihi bilinmeyen
- Ayas Mehmed Paşa, Osmanlı Sadrazamı (ö. 1539)
- Wang Gen, Neokonfüçyüsçü filozof
1484
- 1 Ocak - Huldrych Zwingli, İsviçre Protestan Reform'unun lideri (ö. 1531)
- 17 Ocak - George Spalatin, Alman reformcu (ö. 1545)
- 23 Nisan - Julius Sezar Skaliger, Fransız filolog ve astrolog, Nostradamus'un dostu, Josef Jüst Skaliger'in babası (ö. 1558)
- 29 Kasım - Joachim Vadian, İsviçreli hümanist ve reformcu. (ö. 1551)
- tarihi bilinmeyen
- Charles Brandon, Suffolk Dükü (ö. 1545)
- Hans Baldung, Alman ressam (ö. 1545)
1485
- 16 Aralık - Aragonlu Catherine, İngiltere kralı VIII. Henry'nin ilk karısı, I. Mary'nin annesi, Kral II. Ferdinand ve Kraliçe Isabella'nın kızı (ö. 1536)
- tarihi bilinmeyen
- Giovanni da Verrazzano, Fransa kralı I. Fransuva'nın hizmetinde Kuzey Amerika'yı keşfeden İtalyan kâşif (ö. 1528)
- Hernán Cortés, İspanya adına Meksika'yı işgal eden denizci (ö. 1547)
- Thomas Cromwell, Kral VIII. Henry döneminde İngiltere Parlamento Şansölyesi, İngiltere Kilisesi'in Kral VIII. Henry 'den sonra en yetkili yöneticisi (ö. 1540)
- Turgut Reis, Trablusgarp fatihi olarak anılan Türk denizcisi, Trablus Beyi (ö. 1565)
- Urs Graf, İsviçreli oymabaskı ustası ve kuyumcu (ö. 1529)
1486
- 16 Temmuz - Andrea del Sarto, Yüksek Rönesans ve Maniyerizm üslubunun başlangıç döneminde İtalyan ressam (ö. 1530)
- 20 Eylül - Arthur Tudor, İngiltere Kralı VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in ilk çocuğu (ö. 1502)
- 10 Ekim - III. Charles, Savoie dükü (ö. 1553)
- 13 Kasım - Johann Eck, Protestan Reformu döneminde yaşamış, Katoliklik savunucusu Alman Hristiyan teolog (ö. 1543)
- tarihi bilinmeyen
- Andreas Karlstadt, Protestan Reformu döneminde yaşamış, Alman Hristiyan teolog (ö. 1541)
- Girolamo Priuli, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 83. düka (ö. 1567)
- Juan Sebastián Elcano, İspanyol kaşif, denizci (ö. 1526)
1487
- 2 Şubat - I. János veya János Zápolya, Erdel voyvodası, Macaristan Kralı (ö. 1540)
- 23 Nisan - Georgius Macropedius veya Joris van Lanckvelt, Hollandalı hümanist öğretmen ve oyun yazarı (ö. 1558)
- 17 Temmuz - I. İsmail veya Şah İsmail, Safevi Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarı (ö.1524)
- 10 Eylül - III. Julius, papa (ö. 1555)
- tarihi bilinmeyen
- Kurdoğlu Muslihiddin Reis, Osmanlı amirali (ö. 1535)
1488
- 20 Ocak - Sebastian Münster, Alman kartograf, kozmograf ve bilgin (ö. 1552)
- 16 Nisan - Jungjong, Joseon Krallığı'nın 11. kralı (ö. 1544)
- 21 Nisan - Ulrich von Hutten, Martin Luther Reformları yanlısı, Alman hümanist düşünür ve şair (ö. 1523)
- tarihi bilinmeyen
- Baccio Bandinelli, Rönesans döneminde yaşamış İtalyan, Maniyerist heykeltıraş ve ressam (ö. 1560)
- Salih Reis, Osmanlı amirali (ö. 1568)
- Titian ya da Tiziano Vecellio, İtalyan ressam (ö. 1576)
- Yosef Karo, İspanyol haham (ö. 1575)
1489
- 29 Mayıs - Mimar Sinan, Osmanlı baş mimarı ve inşaat mühendisi (ö. 1588)
- Ağustos - Antonio Allegri da Correggio, İtalyan Rönesansında Parma okulunun en önde gelen ressamı (ö. 1534)
- 28 Kasım - Margaret Tudor, Kral VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in kızı, VIII. Henry ve Mary Tudor'un ablası (ö. 1541)
- tarihi bilinmeyen
- Francesco Ferruccio, Floransalı kaptan (ö 1530)
- Francesco Venier, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 81. düka (ö. 1556)
- Hosokawa Sumimoto, Japon askeri diktatör (ö. 1520)
- Lorenzo Priuli, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 82. düka (ö. 1559)
- Sukahara Bokuden, Japon kılıç ustası (ö. 1571)
- William Farel, Fransız misyoner (ö. 1565)
Ölümler
1480
- 18 Ekim - Uhwudong, Koreli dansçı, yazar, sanatçı, ressam, şair ve hattat
- tarihi bilinmeyen
- I. René, Napoli Kralı, Kudüs Kralı ve Aragon Kralı (d. 1409)
- Burhaneddin el-Bikâî, Arap din bilgini
- Molla Hüsrev, Molla Fenârî ve Molla Fahrettin Acemi'den sonra Osmanlı Devleti'nin üçüncü şeyhülislamı kabul edilen fıkıh alimi ve devlet adamı
1481
- 3 Mayıs - Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fetheden Osmanlı padişahı (d. 1432)
- 4 Mayıs - Karamanî Mehmed Paşa, Osmanlı Sadrazamı (d. 1458)
- 21 Mayıs - I. Christian, Kalmar Birliği altında İskandinav hükümdar, Danimarka, Norveç ve İsveç kralı (d. 1426)
- tarihi bilinmeyen
- Jean Fouquet, Fransız ressam (d. 1420)
- Leka Dukagin, Osmanlılara karşı savaşan bir Arnavut lideri (d. 1410)
1482
- 10 Mayıs - Paolo dal Pozzo Toscanelli, İtalyan matematikçi, gök bilimci ve haritacı (d. 1397)
- 18 Kasım - Gedik Ahmed Paşa, Osmanlı Sadrazamı
- tarihi bilinmeyen
- İbrahim Tennuri, mutasavvıf şair
1483
- 30 Ağustos - XI. Louis, Fransa Kralı (d. 1423)
- Ağustos - V. Edward, İngiltere Kralı (d. 1470)
- 9 Eylül - IV. Edward, İngiltere Kralı (d. 1442)
- 17 Aralık - Pedro Pardo de Cela, Galiçya valisi ve dönemin feodal soylusu (d. 1425)
- Aralık - Şehzade Abdullah, Sultan II. Bayezid'in büyük oğlu
- tarihi bilinmeyen
- Kasım Bey - Karamanoğulları Beyi
1484
- 12 Ağustos - IV. Sixtus, papa (d. 1414)
- tarihi bilinmeyen
- Cezeri Kasım Paşa, Osmanlı devlet adamı ve şair
1485
- 16 Mart - Anne Neville, VI. Henry'nin oğlu Edward ile evlenmesinden dolayı Galler Prensesi ve III. Richard ile evlenmesinden dolayı İngiltere Kraliçesi (d. 1456)
- 22 Ağustos - III. Richard, İngiltere Kralı (d. 1452)
- 25 Ekim - Selçuk Hatun, Hala Sultan olarak da anılır, Osmanlı Padişahı Çelebi Mehmed'in kızı, II. Murad'ın kız kardeşi, Fatih Sultan Mehmed'in halası (d. 1407)
- tarihi bilinmeyen
- Aba-Puş Balı Sultan, mutasavvıf şair ve Mevlevi şeyhi (d. 1368)
- Ebu'l Hasan Ali, Gırnata Emiri
1486
- Eylül - Sitti Mükrime Hatun, Fatih Sultan Mehmet'in yedi eşinden üçüncüsü (d. 1435)
- tarihi bilinmeyen
- Hoca Sinan Paşa, Osmanlı devlet adamı, kelam ve matematik alimi (d. 1440)
- Yunus Han, Doğu Çağatay Hanı (d. y. 1415)
1487
- 9 Eylül - İmparator Chenghua, Çin'in Ming Hanedanı'nın yedinci imparatoru (d. 1447)
- 14 Eylül - Mara Hatun, Osmanlı padişahı II. Murad'ın eşi, Sırp despotu Đurađ Branković'in kızı (d. y. 1416)
- tarihi bilinmeyen
- Hayder, Kırım Hanı
- Pedro Tafur, İspanyol gezgin (d. 1410)
- Turgutoğlu Mahmud Bey, Son Karamanoğulları Beyi
1488
- 11 Haziran - III. James, İskoçya kralı (d. 1451)
- 9 Temmuz - Şeyh Haydar, Safevi Tarikatı Şeyhi (d. 1459 / 1460)
- tarihi bilinmeyen
- Alexias Hatun, Trabzon Rum İmparatorluğu prensesi (d. 1443)
- Andrea del Verrocchio, Lorenzo de' Medici'nin himayesinde çalışan etkili bir Floransalı heykeltıraş, kuyumcu ve ressam (d. y. 1435)
- Molla Gürani, İslam âlimi, dördüncü Osmanlı şeyhülislâmı (d. 1410)
- Şükrullah, Behcetü't Tevârîh adlı tarih kitabının yazarı olarak ün yapmış Osmanlı tarihçisi (d. 1388)
1489
- 6 Nisan - Hans Waldmann, İsviçreli ordu komutanı ve Zürih valisi (d. 1435)
- 26 Nisan - Ashikaga Yoshihisa, Ashikaga şogunluğunun dokuzuncu şogunu (d. 1465)
