1190'lar
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
1190'lar, 1 Ocak 1190 günü başlayıp 31 Aralık 1199 günü sona eren Jülyen Takvimi'nin on yılıdır.
Olaylar
1190
- İlkbahar – İmparator I. Friedrich (Barbarossa) liderliğindeki bir Alman seferi kuvveti (yaklaşık 15.000 asker) Kutsal Topraklara giderken Konstantinopolis'e doğru yürüyüşe geçti. İmparator II. İsaakios (Angelos), Friedrich'in Konstantinopolis'i fethetmeyi planladığından şüphelenerek, Haçlılara saldırarak onu durdurmaya çalışır. Alman kuvvetleri çok güçlüdür ve Adrianople'i ele geçirirler. Hem İsaakios hem de Friedrich tarafından Almanlara erzak ve Filistin'e serbest geçiş sağlayan bir barış antlaşması imzalanır.
- II. İsaakios, bağımsızlıklarını iddia eden Bulgarlara karşı bir sefer başlatır. Balkan Dağları'nı geçtikten sonra İsaakios, yeni Bulgar başkenti Tırnovo'yu kuşatmak için batıya doğru yürür. Bu arada, Bizans filosu Kuzey'den gelen Kuman takviyelerinin yolunu kesmek için Tuna Nehri'ne ulaşır. Tarnovo'nun savunması, Bulgaristan imparatoru (Çar) I. İvan Asen tarafından yönetilir. Şehri kurtarmak için bir Kuman ordusunun geldiğine dair söylentiler yaydıktan sonra İsaakios, Stara Zagora'ya geri çekilme emri verir.
- Tryavna Muharebesi: II. İsaakios komutasındaki Bizans kuvvetleri, Tryavna yakınlarındaki bir dağ geçidinde Bulgarlar tarafından pusuya düşürülür ve yenilir. Panik içinde Bizanslılar dağılır ve düzensiz bir geri çekilmeye başlar. İsaakios zar zor kurtulur, Varangian Muhafızları kendi askerlerinin arasından bir yol açmak zorunda kalır ve imparatorlarının bozguna uğramaktan kurtulmasını sağlar. Bulgarlar, İsaakios'un altın miğferi, tacı ve Kutsal Haç'ın tahta bir parçasını içeren İmparatorluk Haçı da dahil olmak üzere imparatorluk hazinesini ele geçirir.
- Mart – I. Friedrich, Bizans nakliye gemilerinin yardımıyla Anadolu'ya geçmek için Edirne'den Gelibolu'ya hareket eder. 25 Nisan'da, Sultan II. Kılıç Arslan'ın yönetimi altındaki Anadolu Selçuklu Devleti topraklarına girer. Alman Haçlıların topraklarından barışçıl bir şekilde geçmesine izin vereceğine söz vermesine rağmen, Kılıç Arslan, Friedrich'in güçlerini vur-kaç saldırılarıyla taciz eder. 7 Mayıs'ta, bir Türk ordusu (yaklaşık 10.000 asker) 2.000 Haçlı tarafından Akşehir Muharebesi'nde yenilir.
- 25 Mart – Montferratlı Konrad, Sur'dan bir Haçlı filosuyla (yaklaşık 50 gemi) güneye yelken açar. Konrad'ın filosu Akka limanına yaklaşırken, aynı büyüklükteki bir Müslüman filosu Haçlılarla açık savaşta karşılaşmak üzere yola çıkar. Sonunda Eyyûbî filosu limanda ablukaya alınır (Danimarka ve Pisan gemileri tarafından desteklenir). Akka tekrar takviyelerden kesilir; şehrin erzakları tükenir ve Müslüman garnizonu kendi hayvanlarını yemeye başvurur. Sonuç olarak, birlikler yamyamlığa sürüklenir
- Bir Cermen Roma dini tarikatı olan Töton Şövalyeleri tarikatı kuruldu.
1191
- Prens'in Sarayı'nın yapımı tamamlandı.
- Aziz Giorgi Kilisesi'nin yapımı tamamlandı.
1192
- 7 Ocak – Venüs, Jüpiter'i örtüyor.
- 28 Nisan – Kudüs Kralı Montferratlı Conrad (Conrad I), taht unvanının seçimle onaylanmasından sadece birkaç gün sonra, Tyre'de suikasta uğrar. Cinayet, daha sonra İngilizce "assassin" sözcüğünün halk etimolojisinin temeli olan Haşhaşiler tarafından gerçekleştirildi.
- 5 Ağustos – Yafa Muharebesi: İngiltere Kralı I. Richard, Selahaddin'in kuvvetlerini yenerek düşmanlıkları sona erdirir ve ateşkesin yolunu açar.
- Eylül - Richard ve Selahaddin arasındaki müzakerelerin ardından, Kudüs'ün Müslümanların elinde kalmasını garanti altına alan ancak hacıların Kutsal Şehre gelmeleri için ziyaret haklarını garanti altına alan Yafa Antlaşması imzalanır. Böylelikle Üçüncü Haçlı Seferi sona erer.
- Danişmendliler tarafından Samsun Kalesi inşa edildi.
- Kıbrıs Krallığı kuruldu (dağılışı 1489).
- Kamakura şogunluğu kuruldu.
- Dilmaçoğulları Beyliği dağıldı (kuruluşu 1085).
1193
- 4 Mart – Selahaddin Eyyubi Şam'da ateşli hastalıktan sonra öldü. Eyyubi Hanedanlığı'nın Suriye ve Mısır toprakları akrabaları arasında bölünür. Saltanatı sırasında Müslüman dünyasını kısa bir süreliğine birleştirdi ve Haçlıları Kudüs'ten dar bir kıyı şeridine sürdü. Öldüğünde Selahaddin'in on yedi oğlu ve bir küçük kızı vardır. El-Efdal babasının yerine Şam'ın hükümdarı (emiri) olur ve Eyyubi ailesinin reisliğini devraldı. 22 yaşındaki küçük kardeşi El-Aziz kendini Mısır'ın bağımsız sultanı ilan eder. El-Zahir Halep'i ve Turan-Şah Yemen'i alır. Oultrejordain'deki (ayrıca Montréal Lordluğu olarak da bilinir) diğer egemenlikler ve yurtluklar oğulları ve Selahaddin'in kalan iki kardeşi arasında bölünür.
- Kutbeddin Aybak komutasındaki Gurlu güçleri Delhi'yi ele geçirdi. Muhammad bin Bahtiyar Hilci, Hindistan'ın en büyük Budist öğrenim merkezi olan antik Nalanda şehrini ve Vikramashila üniversitesini yağmalayıp yaktı.
1194
- Wiener Neustadt kenti kuruldu.
1195
1196
1197
- Schwarzburg Kontluğu kuruldu (dağılışı 1599).
1198
- Bohemya Krallığı kuruldu (dağılışı 1918).
1199
Önemli insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğumlar
1191
- IV. Giorgi, Bagratlı Hanedanı mensubu Gürcü kralı (ö. 1222 / 1223)
- Muhammed Nasır, Muvahhidler hükümdarı (ö. 1273)
1192
- 17 Eylül - Minamoto no Sanetomo, Kamakura şogunluğunun üçüncü şogunu (ö. 1219)
- tarihi bilinmeyen
- I. Alâeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu sultanı (ö. 1237)
- III. İoannis, İznik İmparatoru (ö. 1254)
- Müstansır, Abbâsî halifesi (ö. 1242)
- Tuluy, Moğol İmparatorluğu'nun naip yöneticisi (ö. 1232)
1194
- 26 Aralık - II. Friedrich, Kutsal Roma imparatoru (ö. 1250)
- tarihi bilinmeyen
- Kraliçe Rusudan, Bagrationi hanedanına mensup Gürcü Kraliçesi (ö. 1245)
1195
- 15 Ağustos - Padovalı Antonio, Katolik aziz (ö. 1231)
- tarihi bilinmeyen
- Johannes de Sacrobosco, İngiliz bilim insanı, astronom ve astrolog (ö. y. 1256)
1196
- 3 Ocak - İmparator Tsuchimikado, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 83. imparatoru (ö. 1231)
1197
- 22 Ekim - İmparator Juntoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 84. imparatoru (ö. 1242)
- tarihi bilinmeyen
- Abdullah bin Ahmed el-Baytar, Arap bilim insanı, botanikçi, eczacı ve hekim (ö. 1248)
- Nikephoros Blemmydes, Bizans yazın adamı (ö. 1272)
1198
- 24 Ağustos - II. Alexander, İskoçya kralı (ö. 1249)
- tarihi bilinmeyen
- Musa ibn Nahman, Katalonyalı bir haham, filozof, doktor, Kabbalist ve Tora yorumcusu (ö. 1270)
- Siraceddin Urmevi, Kürt kökenli şafii fıkıh alimi, filozof ve yazar (ö. 1283)
- Vardan Areveltsi, Ermeni din adamı, tarihçi, coğrafyacı, filozof ve çevirmen (ö. 1271)
1199
- V. Boemondo, Antakya Prensliği prensi (ö. 1252)
- Celaleddin Harezmşah, Harezmşahlar devletinin son hükümdarı (ö. 1231)
Ölümler
1190
- 10 Haziran - I. Friedrich, Alman kralı ve Kutsal Roma Cermen İmparatoru (d. 1122)
- tarihi bilinmeyen
- Maria Komnini, Macaristan Kraliçesi (d. 1144)
- Sibylla Kudüslü, eşi kral Guy Lüzinyanlı ile birlikte ortak Kudüs ve Akka Krallığı kraliçesi (d. 1160)
1191
- 20 Mart - III. Clemens, papa (d. 1130)
- tarihi bilinmeyen
- V. Thibaut, Orta Çağ asilzadesi ve Blois kontu (d. 1130)
- Hüsrev Melik, son Gazne Devleti sultanı
- Şihabeddin Sühreverdî, İranlı İslam filozofu ve işrakilik isimli fikrî akımın kurucusu (d. 1155)
1192
- 26 Nisan - İmparator Go-Shirakawa, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 77. imparatoru (d. 1127)
- tarihi bilinmeyen
- II. Kılıç Arslan, Türkiye Selçuklu Devleti sultanı (d. 1113)
- İhtiyârüddin Hasan, Anadolu Selçuklu Devleti veziri
- Raşidüddin Sinan el-İsmaili, Şii imam
1193
- 4 Mart - Selahaddin Eyyubi, Eyyubi Hanedanının kurucusu ve Kudüs Fatihi (d. 1138)
- tarihi bilinmeyen
- İbelinli Balian, Kudüs Krallığı'nda önemli bir Fransız soylu (d. y. 1143)
- Robert de Sablé, Tapınak Şovalyelerinin Genel Kaptanı ve Kıbrıs lordu
1194
- 18 Temmuz - Lüzinyanlı Guy, Kıbrıs Kralı, Kudüs Kralı (d. 1150)
1196
- 23 Nisan - III. Béla, Macaristan Kralı ve Hırvatistan Kralı (d. y. 1148)
- 28 Haziran - İmparator Xiaozong, Çin'in Song Hanedanı'nın 11. imparatoru (d. 1127)
- tarihi bilinmeyen
- I. İvan Asen, İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun ilk çarı
1197
- Ağustos / Eylül - Fransalı Marguerite, İngiltere, Macaristan ve Hırvatistan kraliçesi (d. 1157)
- 28 Eylül - VI. Heinrich, Kutsal Roma imparatoru (d. 1165)
1198
- 8 Ocak - III. Caelestinus, papa (d. y. 1106)
- 27 Kasım
- Aziz Osman bin Selahaddin, Eyyubiler Mısır Sultanı (d. 1171)
- Hautville'li Konstanza, Sicilya Kralı II. Rugerro'nun kızı, Sicilya Norman Krallığı'nın naibi, Kutsal Roma-Cermen İmparatoru VI. Heinrich'in eşi (d. 1154)
- 10 Aralık - İbn Rüşd, Endülüslü-Arap felsefeci, hekim, fıkıhçı, matematikçi ve tıpçı (d. 1126)
1199
- 9 Şubat - Minamoto no Yoritomo, Japonya'yı yöneten Kamakura şogunluğunun kurucusu ve ilk şogunu (d. 1147)
- 6 Nisan - I. Richard, Aslan Yürekli Richard, İngiltere kralı (d. 1157)
- tarihi bilinmeyen