Şakul
Şakul (fonetik: şa:ku:lü), şakul topuzu veya çekül, genellikle alt kısmında sivri bir uç bulunan, bir ipe asılan ve dikey referans çizgisi olarak kullanılan bir ağırlıktır. Su terazisinin öncüsüdür ve dikey bir veri oluşturmak için kullanılır. Genellikle taş, ahşap veya kurşundan yapılır, ancak diğer metallerden de yapılabilir. Dekorasyon için kullanılıyorsa kemikten veya fildişinden de yapılabilir.
Bu alet, en azından Antik Mısır[1] zamanından beri, inşaatların "düşey" veya dikey olmasını sağlamak için kullanılmıştır. Ayrıca, uzayda bir noktanın yerçekimine göre semtikadem noktasını belirlemek için yer ölçümünde kullanılır.
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Çekül, Arapça şāḳul شاقل “duvarcıların kullandığı ağırlık” sözcüğünden alıntıdır. Türkçede eskiden beri kullanılan şāḳul yerine Atatürk'ün bulduğu söylenen sözcüktür.[2]
Şakul, Arapça شاقل “ipe asılı bir ağırlıktan oluşan duvarcı aleti” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Aramice/Süryanice şāḳūl שָׁקוּל “ağır” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük de İbranice şāḳal שקל “tartmak” fiili ile eş kökenlidir. Hatta İbranice "tartı birimi, para birimi" anlamındaki şeḳel de aynı Aramice/İbranice kökten gelir.[3]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Şakul ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Denys A. Stocks. Experiments in Egyptian archaeology: stoneworking technology in ncient Egypt 9 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Routledge; 2003. 978-0-415-30664-5. p. 180.
- ^ "çekül". Nişanyan Sözlük. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2022.
- ^ "şakul". Nişanyan Sözlük. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2022.
