İzvornik Kuşatması
| İzvornik Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1716-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı | |||||||
.jpg) İzvornik Kalesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Habsburg Monarşisi | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
İbrahim Paşa Feyzullah Paşa |
Maximilian Petrasch × Ösek'in Stadtkommandant'ı | ||||||
| Güçler | |||||||
| Küçük | 15.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Düşük | 5.000–6.000 ölü | ||||||
İzvornik Kuşatması[a] Eylül 1717'de Osmanlı şehri İzvornik'e karşı Habsburglar tarafından gerçekleştirilen bir askerî kuşatmadır. Osmanlı garnizonu Feyzullah Paşa ve bir başka dizdar tarafından yönetilirken, Habsburg kuvvetlerine Maximilian Petrasch komuta etmiştir. 1716-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın bir parçası olan bu kuşatma Osmanlı zaferiyle sonuçlanmıştır.[1]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Haziran-Eylül 1715 arasında Osmanlı İmparatorluğu, Silahdar Damat Ali Paşa komutasında Karlofça Antlaşması ile Venedik Cumhuriyeti'ne verilen Mora'yı kolaylıkla yeniden fethetti. Böylece Venedik'in Mora Krallığı ortadan kalktı ve Osmanlı topraklarına katıldı. Nisan 1716'da Venedik ile bir ittifak kuran ve Karlofça Antlaşması'nın garantörü olan Avusturya, Osmanlı birliklerinin tamamen Mora'dan çekilmesini ve Karlofça Antlaşması'nın ihlaline yönelik tazminat talep etti. Ancak Osmanlı, hem Prut Savaşı hem de 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'ndaki ardışık zaferleri nedeniyle bu çatışmayı da kazanacaklarından emin olduğundan, Avusturya'nın ültimatomuna savaş ilanıyla karşılık verdi.[2]
Kuşatma öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Austurya ile Osmanlı arasındaki savaş, Osmanlının Karlofça'daki erken başarısıyla başlamıştı. Ancak Osmanlılar sonrasında Petrovaradin, Temeşvar ve Belgrad'da önemli yenilgiler aldı.[3] Osmanlıların Balkanlar'da daha geriye sürülmesiyle birlikte, Habsburglar bu durumu fırsata çevirmek amacıyla Bosna cephesine 50.000'in üzerinde asker gönderdi.[1][4] Ancak bu harekât, Boğdan'a yönelik seferlerinden daha da felaketle sonuçlandı; Yaş Muharebesi'ndeki yenilgilerinin ardından bölgeden tamamen çekilmek zorunda kaldılar.[5]
Kuşatma
[değiştir | kaynağı değiştir]Habsburglar, Generalfeldwachtmeister Maximilian Petrasch ve Ösek'in Stadtkommandant'ının komutasındaki 15.000 askerle Eylül 1717'de İzvornik'i kuşatmıştır. Şehir garnizonundaki Osmanlı asker sayısı bilinmemekle birlikte az olduğu kesindir. Savunma çabalarına Feyzullah Paşa liderlik etmiş ve Bosna Eyaleti'nin Beylerbeyi Köprülüzade Numan Paşa'dan yardım beklemiştir. Numan Paşa, kâhyası İbrahim Paşa komutasında bir kuvvet göndermiştir. Bu kuvvetin gelişi ve Osmanlı-Habsburg güçleri arasındaki müteakip çatışma, kuşatmanın başarısızlıkla sonuçlanmasına ve Osmanlıların istilacıları geri püskürtmesine yol açmıştır. Petrasch ciddi şekilde yaralanmış ve hayatı boyunca topallamıştır.[4]
Bir Osmanlı şairi olan Begzadić (Beyzadeoğlu), kuşatma hakkında bir şiir yazmıştır. Şiirin sonunda kuşatmanın yedi saat sürdüğünü ve Habsburg kuvvetlerinden 5.000–6.000 askerin öldüğünü belirtmiştir.[6]
Kuşatma sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Maximilian Petrasch'ın İzvornik'i ele geçirememesi ve Sigbert Heister'ın Novi Grad'ı kuşatma girişiminin başarısız olması nedeniyle Bosna Eyaleti'nde Habsburg monarşisi varlığı ortadan kaldırılmış ve Osmanlı İmparatorluğu Bosna cephesinde zafer kazanmıştır. İzvornik'teki başarısızlık, Slavonya'dan Kutsal Roma İmparatorluğu'na Hırvat Katoliklerin kitlesel göçüne yol açmıştır. Osmanlı buna karşılık İzvornik'e çok sayıda Rum yerleştirmiştir.[4]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Uzunçarşılı, İsmail H. Osmanlı Tarihi: Karlofça Anlaşmasından, XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar [Ottoman History: From the Treaty of Karlowitz to the End of the 18th Century]. 5. Ankara: Turkish Historical Society. s. 137.
- ^ Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel K. (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. 1. Cambridge: Cambridge University Press. s. 232. ISBN 9780521291637.
- ^ Ágoston, Gábor (2021). The Last Muslim Conquest: The Ottoman Empire and Its Wars in Europe. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ss. 506-508. ISBN 9780691159324.
- ^ a b c Iorga, Nicolae (2024). Afyoncu, Erhan (Ed.). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi 1300–1912 [History of the Ottoman Empire 1300-1912] (PDF). 1–5. Epçeli, Nilüfer tarafından çevrildi. Istanbul: Yeditepe Yayınevi. s. 1437. ISBN 9786258260717. 9 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Ocak 2025.
- ^ Zinkeisen, Johann W. (2011). Afyoncu, Erhan (Ed.). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi [History of the Ottoman Empire]. 5. Epçeli, Nilüfer tarafından çevrildi. Istanbul: Yeditepe Yayınevi. ss. 378-379. ISBN 9786054052691.
- ^ Nametak, Fehim (2017). "Opsada Zvornika 1717. u Pjesmi na Turskom Jeziku" [The Siege of Zvornik in 1717 in a Poem in Turkish]. Prilozi Za Orijentalnu Filologiju (Boşnakça). 32 (32–33). Sarajevo. ss. 109-114. ISSN 2303-8586.