Amerika Birleşik Devletleri-İsrail ilişkileri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Israel–United States ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Israel ve USA

İsrail
ABD
Diplomatik Misyon
Israeli Embassy, Washington, D.C.United States Embassy, Jerusalem
Temsilcilik
Ambassador Gilad ErdanAmbassador Jonathan Shrier (Chargée d'affaires, acting ambassador) as of March 2021

İsrail-ABD ilişkileri , İsrail ile ABD arasındaki ikili ilişkiyi ifade eder. 1960'lardan beri Amerika Birleşik Devletleri İsrail'in çok güçlü bir destekçisidir. ABD; İsrail-Ürdün, Lübnan-Mısır ve Abraham Anlaşmalarında yer alan diğer birkaç devletle birlikte iyi ilişkiler kurulmasını teşvik ederken, diğer Orta Doğu ülkelerinin özellikle Suriye ve İran'ın İsrail karşıtı politikalarını dizginlemeye çalışır. İsrail-ABD ilişkileri Birleşik Devletler hükümetinin Orta Doğu'daki genel politikasında çok önemli bir faktördür. ABD Kongresi İsrail ile yakın ve destekleyici bir ilişkinin sürdürülmesine büyük önem vermiştir.

1985'ten bu yana, Amerika Birleşik Devletleri İsrail'e yılda yaklaşık 3 milyar ABD doları hibe sağladı; İsrail, 1976'dan 2004'e kadar Amerikan yardımının yıllık en büyük alıcısı ve 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük kümülatif yardım alıcısıdır (enflasyona göre düzeltilmemiş, 146 milyar dolar). Bu fonların yüzde yetmiş dördü ABD mal ve hizmetlerini satın almak için harcanması şartı mevcuttur.[1] Güncel olarak, 2019 mali yılında ABD, İsrail'e 3,8 milyar dolarlık askeri yardım sağladı. ABD ayrıca İsrail'e yaklaşık 8 milyar dolarlık kredi garantisi sunmaktadır. Günümüzde İsrail'e yapılan ABD yardımlarının hemen hemen tamamı askeri yardım biçiminde olurken, geçmişte önemli ekonomik yardımlar da söz konusuydu.

ABD, mali ve askeri yardıma ek olarak, İsrail ile ilgili kararlarda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi veto yetkisini kullanarak şimdiye kadar veto ettiği toplam 42 karar(toplam 83 karardan) ile İsrail'e siyasi destek de sağlamaktadır. ABD, 1991 ile 2011 arasında İsrail'i korumak için toplam 24 karadan 15'inde veto yetkisini kullandı.[2][3]

ABD-İsrail İkili ilişkileri 1848'de bir Musevi vatanı kurulması için gerekli sempati ve desteğin sağlanması amacıyla başlamıştır. Zaman içerisinde bu ilişkiler Rusya'nın ve bölgedeki diğer aktörlerin çıkarlarının dengelenmesi amacıyla ABD ile küçük ama güçlü İsrail partnerliğine dönüşmüştür[4][5] Diğer bir görüş ise İsrail'in ABD için stratejik bir müttefik olduğunu ve ABD-İsrail ilişkilerinin Orta Doğu'daki ABD varlığını güçlendirdiğidir. İsrail, Amerika Birleşik Devletleri'nin Orta Doğu'daki iki NATO dışı ana müttefikinden biridir. Cumhuriyetçi Senatör Jesse Helms, ABD'nin İsrail'i neden bu kadar stratejik bir müttefik olarak gördüğünü açıklarken, İsrail'i "ABD'nin Orta Doğu'daki uçak gemisi" olarak adlandırıyor ve bölgede Yahudi Devleti'nin sunduğu askeri imkanların İsrail'e her yıl verilen destekleri haklı çıkardığını ifade etmişti[6] Şu anda ABD'nin Orta Doğu'da yedi büyük NATO dışı müttefiki mevcut.

2023 İsrail-Hamas savaşı sırasında[değiştir | kaynağı değiştir]

Wall Street Journal'ın haberine göre ABD, 7 Ekim 2023'ten bu yana İsrail'e 15.000'den fazla hava bombası ve 57.000 top mermisi teslim etti. Şu ana kadar 100'den fazla 2.000 poundluk GBU-28, BLU-109 veya GBU-31v3, 5.000'den fazla Mk-82 bombası, 5.400'den fazla Mk-84 bombası, 1.000'e yakın GBU-39 bombası ve 3.000 JDAM serisi uydu güdümlü bomba Amerika tarafından İsrail'e 57.000 adet 155mm top güllesi verilmiştir.[7][8]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "US Senator Rand Paul set to visit Israel". The Jerusalem Post. 4 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "The United Nations Security Council: Its Veto Power and Its Reform" (PDF). Sydney.edu.au. 25 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015. 
  3. ^ "RUSI – Middle East Peace: The Principles behind the Process". RUSI. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015. 
  4. ^ "Israeli-Russian Relations: Respect and Suspect | Middle East Institute". Mei.edu. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016. 
  5. ^ Mitchell (22 Ocak 2015). "If U.S. Support Weakens, Will Israel Turn to Russia?". Observer. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016. 
  6. ^ "Top Secret American Military Installations in Israel". Jonathanpollard.org. 28 Ocak 2004. 13 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015. 
  7. ^ COPP, TARA (2023). "Ships, Planes, Weapons, Troops: Here's All the Military Support the U.S. Is Readying for Israel". Time. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2023. 
  8. ^ Rabinovitch, Ari (13 Ekim 2023). "U.S. ready to send more military aid to Israel, says Austin". Reuters. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerika_Birleşik_Devletleri-İsrail_ilişkileri&oldid=32482975" sayfasından alınmıştır