İsmene

Ismene
Ismene
	Antigone and Ismene, Emil Teschendorff (1892)
Yaşadığı yer	Thebai
Kişisel bilgileri
Eşi	Theoclymenus
Ebeveynleri	İokaste ve Oedipus
Kardeşleri	Antigone, Eteokles ve Polinikes

Yunan mitolojisinde İsmene (/ɪsˈmiːniː/; Grekçe: Ἰσμήνη) bir Thebai prensesidir. Üvey erkek kardeşi olan Thebai kralı Oidipus'un ve Thebai kraliçesi İokaste'nin kızıdır. Antigone, Eteokles ve Polinikes'in kız kardeşidir. Sofokles'in Kral Oidipus, Oedipus Coloneus ve Antigone adlı trajik oyunlarında ismi geçer. Ayrıca Aiskhylos'un Thebai'ye Karşı Yediler adlı eserinin sonunda da görünür.

Mitoloji

Erken dönem kaynakları

MÖ 7. yüzyıl şairi Mimnermus, Ismene'nin Thebei'ye karşı savaşan Yediler'den biri olan Tydeus tarafından öldürüldüğünü aktarır. Bu anlatıma göre İsmene ve sevgilisi Theoklymenos, kuşatma sırasında şehrin dışında buluşmuşlardı. Tanrıça Athena, Tydeus'a onların yerini bildirmişti ve Tydeus, Theoklymenos kaçarken İsmene'yi yakaladı. İsmene merhamet için yalvarmasına rağmen, Tydeus onun yakarışlarına kulak asmayıp İsmene'yi öldürdü.^[1]^[2] Bu gelenek, Aiskhylos ve Sofokles'in sonraki eserlerinde tasvir edilen olaylarla bağdaştırılamaz; zira bu eserlerde savaş bittikten sonra İsmene hâlâ hayattadır ve Tydeus ölmüştür. Ayrıca, bu anlatım İsmene'nin daha sonraki çekingen ve uysal kişiliğiyle de uyuşmaz.^[3]

Bu versiyona günümüze ulaşan başka hiçbir klasik yazında rastlanmaz; ancak sahne, günümüzde Louvre'da bulunan MÖ 6. yüzyıla ait Korin tarzı siyah figürlü bir amfora üzerinde betimlenmiştir.^[4] Vazo, Tydeus'un kılıcını bir divanda çıplak şekilde uzanan İsmene'ye doğrulttuğunu, Theoclymenus'un ise kaçarken geriye dönüp baktığını (fakat İsmene'ye değil, Tydeus'un kılıcına baktığını) tasvir eder.^[3]

Erken 5. yüzyıl şairi İoslu İon'un aktardığı başka bir geleneğe göre ise, Eteokles'in oğlu Laodamas, İsmene'yi Antigone ile birlikte Hera'nın tapınağının içinde yakarak öldürmüştür.^[2]

Sofokles'in eserlerinde

Kral Oidipus

Sofokles'in oyunu Kral Oidipus'da İsmene'nin adı geçmez, ancak sonunda, babası/kardeşi Oidipus onun ve kız kardeşinin üzerine bırakacağı "utanç" ve "keder"den yakınıyorken görülür. Oidipus, Kreon'dan onları gözetmesini ister, ancak üzüntü içinde, kendisi götürülürken kızlarını da yanına almak için uzanır. Kreon, Oidipus'un kızlarını şehirden dışarı götürmesine engel olur.^[5]

Oedipus Coloneus

İsmene, Oedipus Coloneus oyununda, babasına Thebai'deki durumu ve erkek kardeşlerinin çekişmesini anlatmak için görünür. Eteokles'in, abisi Polineikes'i tahttan uzaklaştırıp şehirden sürdüğünü açıklar. Bunun sonucunda Polineikes, ya şehri geri almak ya da "onuruyla ölmek" için kendi ordusunu toplamıştır. Delphi Kehaneti'ne göre, Oidipus'un nerede gömüleceği, iki kardeş arasındaki savaşın sonucunu belirleyecektir. İsmene, Kreon'un, istedikleri sonucu elde edebilmek için onu Thebai sınırına gömmeyi planladığını söyler. Bunu duyan Oidipus, oğullarını lanetler ve Kolonos'tan ayrılmayı reddeder.

Koro (bu oyunda Kolonos'un yaşlıları), ona Eumenides'in kutsal toprağında yürüdüğü için "arınma ritüellerini yerine getirmesi" gerektiğini söyler. Körlüğü ve yaşlılığı nedeniyle bu görevi yapamayan Oidipus, kızlarından birinin bunu üstlenmesini ister. İsmene kabul eder ve bunu gerçekleştirmek üzere sahneden çıkar.

Daha sonra oyunda, Oidipus'u Thebai'ye dönmeye zorlamak amacıyla Kreon, İsmene'yi yakaladığını ve Antigone'yi de yanında götürdüğünü söyler. Ancak Theseus ve Atinalılar onları alt eder ve kızları kurtarırlar.

Oyunun sonunda İsmene, kız kardeşiyle birlikte yeniden görünür; babalarının ölümüne yas tutar ve ona katılamayacak olmalarına ağıt yakarlar. Theseus, Oidipus'un gömüldüğünü, ancak yerinin gizli tutulduğunu ve onlara söylenmesinin yasaklandığını bildirir. Antigone, Thebai'ye dönmeye karar verir ve İsmene de onunla gider.^[6]

Antigone

Oyunun açılış sahnesinde Antigone, İsmene'ye kardeşleri Polineikes'i gömme planını anlatır ve ona katılmasını ister. İsmene, Polineikes'in cesedinin kaderine üzülse de, şehrin yasalarına karşı gelmeyi reddeder. Kardeşine, bu yola girmekte kararlıysa gizli davranmasını öğütler ve kendisinin de öyle yapacağını söyler. Ancak Antigone, ona sessiz kalmamasını, aksine şehirdeki herkese söylemesini söyler. İsmene, kız kardeşini durdurmaz, ancak onun aptallığını açıkça dile getirir.

Antigone yakalandığında, Kreon (oğlu Haimon'un Antigone ile nişanlı olmasına rağmen) onun canlı canlı gömülmesine karar verir. Bunun üzerine İsmene suça katılmamasına rağmen Antigone'ye yardım ettiğini ve onun kaderini paylaşmak istediğini söyler. Antigone kız kardeşinin, savunmadığı bir dava uğruna ölmesine izin vermez ve ona yaşamaya devam etmesini söyler. Antigone, İsmene'nin "seçimlerinin bazı kişiler için doğru göründüğünü başkalarının ise kendisinden yana olduğunu" ifade eder; ancak İsmene, iki tarafın da "eşit derecede yanlış" olduğunu söyler.^[6]

Thebai'ye Karşı Yediler

Aiskhylos'un Thebai'ye Karşı Yediler adlı oyunu, Eteokles ile Polyneikes'in savaşını ve ölümünü konu alır. Oyunun sonunda Koro, İsmene ile Antigone'nin her iki kardeşleri için birlikte bir cenaze ağı (dirge) söylemek üzere sahneye girişini anlatır. Antigone, Birinci Yarı-Koro ile birlikte Polyneikes'in naaşını taşırken sahneden çıkar; İsmene ise İkinci Yarı-Koro ile birlikte Eteokles'in naaşıyla sahneden ayrılır.^[7]

Soy ağacı

Cadmus

Pentheus

Polydorus

Oclasus

Labdacus

Menoeceus

Laius

İokaste

Oedipus

İokaste

Eteocles

Polyneices

Ismene

Antigone

Kaynakça

^ Grimal, Pierre, 1912-1996. (1991). The Penguin dictionary of classical mythology. [Abridged ed.] Kershaw, Stephen. London, England: Penguin Books. ISBN 0140512357. OCLC 25246340.
^ ^a ^b Mimnermus frag 21 [Sallust's preface to Sophocles Antigone.]
^ ^a ^b Salazar, Fortunato (19 Aralık 2018). "Did Translators of Sophocles Silence Ismene Because of Her Sexual History?". Electric Literature. Erişim tarihi: 21 Aralık 2018.
^ Easterling, P. E.; Knox, B. M. W. (1989). Cambridge History of Classical Literature: Early Greek Poetry. 1, part 1. Cambridge University Press. s. 95. ISBN 0-521-35981-3.
^ Thury, Devinney, Eva M., Margret K. (2017). Introduction to Mythology: Contemporary Approaches to Classical and World Myths. New York: Oxford. ss. 436, 437. ISBN 978-0-19-026298-3.
^ ^a ^b Sophocles. (2009). The Theban plays: Oedipus the king, Oedipus at Colonus, Antigone. Fainlight, Ruth., Littman, Robert J., 1943-. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 9780801895418. OCLC 608624785.
^ Aeschylus. (2009). The Persians and other plays. Sommerstein, Alan H. Londra: Penguin. ISBN 9780140449990. OCLC 434561936.

Bibliyografya

Tyrtaeus, Solon, Theognis, Mimnermus. Greek Elegiac Poetry: From the Seventh to the Fifth Centuries BC. Edited and translated by Douglas E. Gerber. Loeb Classical Library 258. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1999.

[1] Grimal, Pierre, 1912-1996. (1991). The Penguin dictionary of classical mythology. [Abridged ed.] Kershaw, Stephen. London, England: Penguin Books. ISBN 0140512357. OCLC 25246340.

[mim-2] Mimnermus frag 21 [Sallust's preface to Sophocles Antigone.]

[elec-3] Salazar, Fortunato (19 Aralık 2018). "Did Translators of Sophocles Silence Ismene Because of Her Sexual History?". Electric Literature. Erişim tarihi: 21 Aralık 2018.

[4] Easterling, P. E.; Knox, B. M. W. (1989). Cambridge History of Classical Literature: Early Greek Poetry. 1, part 1. Cambridge University Press. s. 95. ISBN 0-521-35981-3.

[5] Thury, Devinney, Eva M., Margret K. (2017). Introduction to Mythology: Contemporary Approaches to Classical and World Myths. New York: Oxford. ss. 436, 437. ISBN 978-0-19-026298-3.

[:0-6] Sophocles. (2009). The Theban plays: Oedipus the king, Oedipus at Colonus, Antigone. Fainlight, Ruth., Littman, Robert J., 1943-. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 9780801895418. OCLC 608624785.

[7] Aeschylus. (2009). The Persians and other plays. Sommerstein, Alan H. Londra: Penguin. ISBN 9780140449990. OCLC 434561936.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]