İpresiyen
| İpresiyen | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
56.0 - 47.8 myö | |||||||||||||
 Yaklaşık 50 milyon yıl önce Dünya | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Kronoloji | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Eskiden parçası | Tersiyer Dönem/Sistem | ||||||||||||
| Etimoloji | |||||||||||||
| Kullanım bilgisi | |||||||||||||
| Gök cismi | Dünya | ||||||||||||
| Bölgesel kullanım | Küresel (ICS) | ||||||||||||
| Kullanılan zaman çizelgesi | ICS Zaman Cetveli | ||||||||||||
| Tanım | |||||||||||||
| Kronolojik birim | Çağ | ||||||||||||
| Stratigrafik birim | Kat | ||||||||||||
| İlk öneren | Dumont | ||||||||||||
| Zaman aralığının resmîyeti | Resmî | ||||||||||||
| Alt sınırını belirleyen | PETM'de, δ13C değerlerinde negatif yönlü kuvvetli anomali.[3] | ||||||||||||
| Alt sınır KSKN | Debabiye kesiti, Luksor, Mısır[3] 25°30′00″N 32°31′52″E / 25.5000°K 32.5311°D | ||||||||||||
| KSKN onayı | 2003[3] | ||||||||||||
| Üst sınırını belirleyen | Kireçli bir nannofosil olan Blackites inflatus'un ilk ortaya çıkışı | ||||||||||||
| Üst sınır KSKN | Gorrondatxe kesiti, Batı Pireneler, Bask Ülkesi, İspanya 43°22′47″N 3°00′51″W / 43.3796°K 3.0143°B | ||||||||||||
| KSKN onayı | Nisan 2011[4] | ||||||||||||
| Atmosfer ve iklim verileri | |||||||||||||
İpresiyen, jeolojik zaman cetvelinde Eosen'in en eski veya diğer bir deyişle en alt stratigrafik katıdır. 56 ile 47.8 myö arasında bir zaman aralığını kapsar, öncesinde Tanesiyen devri (Paleosen'in bir parçası) gelir ve bunu Lütesiyen devri izler. İpresiyen alt Eosen ile eşdeğerdir.
Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
İpresiyen yaşı, Paleosen-Eosen Termal Maksimum (PETM) sancıları sırasında başlar. Danimarka'daki Kürk Oluşumu, Almanya'daki Messel şeylleri, Fransa'nın Oise kehribarı ve Hindistan'ın Cambay kehribarı bu yaştadır.
Stratigrafik tanım[değiştir | kaynağı değiştir]
İpresiyen aşaması, 1850'de Belçikalı jeolog André Hubert Dumont tarafından bilimsel literatürde tanıtıldı. Ypresian, Belçika'daki Flaman şehri Ypres'in (Hollandaca'da Ieper yazıldığından) adını almıştır. Orijinal sahnenin tanımları modern olanlardan tamamen farklıydı.[5] Ypresian, adını Ypresian yaşına sahip Belçikalı Ieper Group (Fransızca: Groupe d'Ypres) ile paylaşıyor.
Ypresian aşamasının tabanı, PETM'deki δ 13 C değerlerinde güçlü bir negatif anomalide tanımlanır. Ypresian üssünün resmi referans profili (GSSP) Mısır'ın Luksor şehri yakınlarındaki Dababiya profilidir.[6] Orijinal tip bölümü Ieper civarında bulunuyordu.
Ypresiyenin tepesi (Lütesiyen'in tabanı), fosil kayıtlarında foraminifer cinsi Hantkenina'nın ilk ortaya çıkışıyla tanımlanır.
Ypresian aşaması, üst Neustrien ve Grauvian Avrupa Kara Memeli Mega Zonlarının çoğu (7 ila 10. Memeli Paleojen bölgelerini kapsar[7]), Wasatchian ve alt ve orta Bridgerian Kuzey Amerika Kara Memeli Çağı, Casamayoran Güney Amerika Kara Memeli Çağıs ile örtüşür. Kara Memeli Çağı ve Bumbaniyen ve Arshantan Asya Kara Memeli Çağlarının çoğu. Aynı zamanda Avustralya'nın üst Wangerripian ve en düşük Johannian bölgesel aşamaları ve Kaliforniya'nın Bulitian, Penutian ve Ulatisian bölgesel aşamaları ile de eşdeğerdir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Zachos, J. C.; Kump, L. R. (2005). "Carbon cycle feedbacks and the initiation of Antarctic glaciation in the earliest Oligocene". Global and Planetary Change. 47 (1): 51–66. Bibcode:2005GPC....47...51Z. doi:10.1016/j.gloplacha.2005.01.001.
- ^ "Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge" (PDF). www.stratigraphy.org. Uluslararası Stratigrafi Komisyonu.
- ^ a b c Aubry, Marie-Pierre; Ouda, Khaled; Dupuis, Christian; William A. Berggren; John A. Van Couvering; Working Group on the Paleocene/Eocene Boundary (2007). "The Global Standard Stratotype-section and Point (GSSP) for the base of the Eocene Series in the Dababiya section (Egypt)" (PDF). Episodes. 30 (4): 271-286. doi:10.18814/epiiugs/2007/v30i4/003.
- ^ Molina, Eustoquio; Alegret, Laia; Apellaniz, Estibaliz; Bernaola, Gilen; Caballero, Fernando; Jaume Dinarès-Turell; Hardenbol, Jan; Claus Heilmann-Clausen; Juan C. Larrasoana; Hanspeter Luterbacher; Simonetta Monechi; Silvia Ortiz; Xabier Orue-Etxebarria; Aitor Payros; Victoriano Pujalte; Francisco J. Rodríguez-Tobar; Flavia Tori; Josep Tosquella; Alfred Uchman (2011). "The Global Stratotype Section and Point (GSSP) for the base of the Lutetian Stage at the Gorrondatxe section, Spain" (PDF). Episodes. 34 (2): 86-108. doi:10.18814/epiiugs/2011/v34i2/006. 11 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ Steurbaut (2006)
- ^ The GSSP was established by Dupuis et al. (2003)
- ^ "Mammal Paleogene zones". s. The Paleobiology Database. 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
Literatür[değiştir | kaynağı değiştir]
- Dumont, AH ; 1850: Raport sur la carte géologique du Royaume, Bulletins de l'Académie Royale des Sciences, des Lettres ve des Beaux-Arts de Belgique 16 (2), s. 351-373. (Fransızca)
- Dupuis, C.; Aubry, M.; Steurbaut, E; Berggren, WA; Ouda, K.; Magioncalda, R.; Cramer, BS; Kent, DV; Speijer, RP & Heilmann-Clausen, C.; 2003: Dababiya Ocağı Bölümü: Litostratigrafi, kil mineralojisi, jeokimya ve paleontoloji, Mikropaleontoloji 49 (1), s. 41-59, .
- Gradstein, FM; Ogg, JG & Smith, AG; 2004: Jeolojik Zaman Ölçeği 2004, Cambridge University Press .
- Steurbaut, E.; 2006: Ypresian 18 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Geologica Belgica 9 (1–2), s. 73-93.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- GeoWhen Veritabanı – Ypresian
- Paleojen zaman ölçeği 16 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ICS'nin stratigrafik bilgileri için alt komisyonun web sitesinde
- Paleojen'in stratigrafik şeması, Norges Ağı'nın denizaşırı jeoloji ve stratigrafi kayıtlarının web sitesinde