İntihar yası

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İntihar yası, intihar ederek kaybettikleri birinin yasını tutanların deneyimidir.[1] Her yıl 800.000'den fazla kişi intihar nedeniyle ölüyor. Her intihar için 6-10 kişi yas tutuyor.[2][3]

İntihar yası yaşayan bireyler, diğer yas tutanlardan farklı zorluklar yaşarlar. Bu farklılıkları inceleyen 41 çalışmada, intihar yası tutanların daha yüksek düzeyde suçlama, damgalanma, utanç ve reddedilme yaşadıkları ortaya çıkmıştır.[4] Birini intihar nedeniyle kaybedenler iyileşme sürecinde gecikmeler yaşayabilir.[4]

Karmaşık keder[değiştir | kaynağı değiştir]

Karmaşık keder, semptomları zamanla azalmayan kederdir. Hayatta kalan bireylerin %10-20'si karmaşık yas geliştirir. Karmaşık yas geliştiren bireyler eşlik eden ıstırapla birlikte günlük işleyişlerinde fiziksel bozulmalar yaşamaları muhtemeldir. Bu semptomlar uygun tedavi olmaksızın devam eder.[5]

Keder aşamaları[değiştir | kaynağı değiştir]

İsviçreli-Amerikalı bir psikiyatr olan Elisabeth Kübler-Ross, bir kişinin bir kayıptan sonra muhtemelen deneyimleyeceği beş keder aşamasını özetleyen bir model geliştirdi:[6]

  1. Reddetme: Bireyin, kaybın ezici acısını en aza indirmesine yardımcı olabilir. Bu aşama, bireyin ağrılı görüntülerin işlenmesini yavaşlatmasına ve potansiyel olarak ağrıyı azaltmasına izin verir.
  2. Öfke: Kişi, muhtemelen aşırı duygusal rahatsızlık yaşarken yeni gerçekliğine uyum sağlar. Öfke, kişinin duygularının kaybıyla bağlantılı olduğunu anladığında yaşadığı ilk duygu olma eğilimindedir.
  3. Pazarlık: Bu aşamada, birey daha yüksek bir güçle pazarlık etmeye çalışır.
  4. Depresyon: Yas sürecinde pazarlık başarısız olur ve kişi kaybının gerçekleriyle yüzleşir. Duygularını içselleştirmeleri ve aşırı üzüntü yaşamaları daha olasıdır. Başkalarına ulaşmakta zorlanabilirler ve yalnızlık yaşayabilirler.
  5. Kabullenme: Bu son aşamada birey, içinde bulunduğu durumun gerçekliğine artık direnmez, geriye çoğunlukla üzüntü ve pişmanlık kalır.

İntihar riski[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer yaslılarla karşılaştırıldığında, intihar yası tutanların intihar düşüncesi yaşama riski daha yüksektir.[7] 2002 yılında yapılan bir araştırmaya göre, sonuçlar, intihar yaslı bireylerin intihar düşünceleri yaşama olasılığının 1,6 kat, intihar planı yapma olasılığının 2,9 kat ve intihar girişiminde bulunma olasılığının 3,7 kat daha fazla olduğunu gösterdi.[8] Bu kişiler, acılarına tek geçerli çözümün intihar olduğu sonucuna varabilirler. Yas tutan kişiler sevdikleri kişinin yaptığı gibi hayatlarını sonlandırarak kaybettikleri kişiye daha yakın hissetmek isteyebilirler.

Damgalama[değiştir | kaynağı değiştir]

İntiharı damgalamayı kaldırma çabalarına rağmen, diğer ölüm türlerinin aksine, intihar damgalanmaya devam ediyor. Sevdiklerini intihar nedeniyle kaybeden kişiler, konu hakkında konuşmaktan rahatsız oldukları için başkalarıyla kayıpları hakkında konuşmakta zorlandıklarını bildirmişlerdir.[9] Ayrıca bazı dinler intihar edenleri reddeder. İntihar yası tutan bireyler utanç duyabilir ve bu nedenle kayıplarını dini gruplarla paylaşmaktan çekinebilirler. Sigorta poliçeleri, intiharlar için ölüm yardımlarını hariç tutabilir.[10] İntihardan kurtulanlar genellikle bu damgalanma nedeniyle iyileşme güçlüğü yaşarlar.[11]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Andriessen, Karl, (Ed.) (2017). Postvention in Action: The International Handbook of Suicide Bereavement Support. Hogrefe Publishing. doi:10.1027/00493-000. ISBN 9780889374935. 
  2. ^ Cerel (2008). "The Impact of Suicide on the Family". Crisis (İngilizce). 29 (1): 38-44. doi:10.1027/0227-5910.29.1.38. ISSN 0227-5910. PMID 18389644. 
  3. ^ Andriessen (27 Aralık 2011). "Essential Questions on Suicide Bereavement and Postvention". International Journal of Environmental Research and Public Health (İngilizce). 9 (1): 24-32. doi:10.3390/ijerph9010024. ISSN 1660-4601. PMC 3315078 $2. PMID 22470275. 
  4. ^ a b "Bereavement After Suicide". Psychiatric Annals (İngilizce). 38 (10): 679-685. 1 Ekim 2008. doi:10.3928/00485713-20081001-05. ISSN 0048-5713.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ Lichtenthal (2004). "A case for establishing complicated grief as a distinct mental disorder in DSM-V". Clinical Psychology Review (İngilizce). 24 (6): 637-662. doi:10.1016/j.cpr.2004.07.002. PMID 15385092. 
  6. ^ On death and dying. Londra: Routledge. 1969. ISBN 9780203010495. OCLC 325223194.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "Loss by suicide. A risk factor for suicidal behavior". Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services. 41 (7): 34-41. 2003. doi:10.3928/0279-3695-20030701-14. ISSN 0279-3695. PMID 12875181.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ Crosby (2002). "Exposure to Suicide: Incidence and Association with Suicidal Ideation and Behavior: United States, 1994". Suicide and Life-Threatening Behavior. 32 (3): 321-328. doi:10.1521/suli.32.3.321.22170. PMID 12374477. 
  9. ^ Kuramoto (2009). "The Impact of Parental Suicide on Child and Adolescent Offspring". Suicide and Life-Threatening Behavior. 39 (2): 137-151. doi:10.1521/suli.2009.39.2.137. PMID 19527154. 
  10. ^ Feigelman (2009). "How They Died, Time since Loss, and Bereavement Outcomes". OMEGA - Journal of Death and Dying (İngilizce). 58 (4): 251-273. doi:10.2190/OM.58.4.a. ISSN 0030-2228. PMID 19435178. 
  11. ^ "Do Suicide Survivors Suffer Social Stigma: A Review of the Literature". Perspectives in Psychiatric Care (İngilizce). 41 (1): 14-21. 2005. doi:10.1111/j.0031-5990.2005.00004.x. ISSN 0031-5990. PMID 15822848.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İntihar_yası&oldid=31489976" sayfasından alınmıştır