İkiz açık

Makroekonomi'de, ikiz açık hipotezi veya ikiz açıklar fenomeni,^[1] bütçe dengesi ve cari denge arasında güçlü bir nedensellik olduğunu ifade eder.^[2]

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Bütçe açıklarının cari açığa yol açması olarak tanımlanabilir. Bu bağlantı milli gelir modeli üzerinden çözümlenebilir:

Y=C+I+G+(X-M),

Bu formülizasyonda Y milli gelir ya da GSYH'yi, C harcamaları, I yatırımları, G kamu harcamalarını, X-M ise net ihracat yani dış ticaret dengesini gösterir. Formülün sol tarafı ekonomideki toplam üretimi gösterirken sol tarafı toplam harcamaları gösterir. Bu formülizasyon GSYH'nin ya da milli gelirin harcama yöntemiyle elde edilmesidir. Bir diğer yöntem sızıntı enjeksiyon yöntemidir. Sızıntı enjeksiyon yöntemi ile elde edilen milli gelir formülü aşağıdaki gibidir.

Y=C+S+T,

Burada ise Y GSYH'yi gösterirken, C tüketimi, S özel tasarrufları ve T vergileri gösterir. Bu eşitliğin sebebi ise milli gelirin harcama, tasarruf etme veya vergi ödeme dışında bir yere kullanılamamasından kaynaklıdır.

Kanıt[değiştir | kaynağı değiştir]

$Y=C+I+G+NX$ ve

$Y-C-T=S$ , buradan da

$S=G-T+NX+I$ ,

$(S-I)+(T-G)=(NX)$

Eğer (T-G) negatifse, bütçe açığı var demektir.

Milli gelirin sabit olduğu bir ekonomi var sayalım. Bütçe de açık oluşursa ve tasarruflar değişmezse harcama yöntemi ile elde edilen milli gelir formülünde yatırımlar düşecek (dışlama etkisi) veya dış ticaret açığı oluşacaktır.

Devlet bütçe açığını kapatmak için borçlanma yoluna giderse cari açık artacaktır.^[3] Şayet borçlanma vatandaşın tasarruflarından karşılanırsa bu da dışlama etkisi oluşmasına neden olacaktır.

Örnek[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD'de bütçe açığının yaklaşık yarısı yabancılardan, yarısı da yurt içinden finanse ediliyor. Bu nedenle, 400 milyar dolarlık ek bir açıkla, teoriye göre ticaret açığı yaklaşık 200 milyar dolar artacaktır.

ABD'de "ikiz açık". Mali denge (siyah) ve cari denge (kırmızı). Source: ameco.^[4]

Bir ekonomide hem cari açık hem de bütçe açığı varsa bu durum ikiz açık olarak adlandırılır. Aslında ekonomi yabancılardan yabancı ürünleri satın almak için borçlanır. Bu durum ülke para biriminin devalüe olmasına dahi yol açabilir.

Amerika Birleşik Devletleri örneğinde, GSYH'nin yüzdesi olarak ikiz açık grafiği, bütçe ve cari hesap açıklarının 1981'den 1990'ların başına kadar büyük ölçüde senkronize hareket ettiğini, ancak o zamandan beri birbirlerinden uzaklaştıklarını gösteriyor. Dolayısıyla veriler, bir hükümetin bütçe açığı genişledikçe cari hesabın düştüğünü, ancak yatırım ve özel tasarrufa olanlardan dolayı ilişkinin karmaşıklaştığını doğrulamaktadır.

CA=(S-I)+(T-G)

Cari Hesap = (Tasarruflar – Yatırımlar) + (Toplanan Vergiler – Kamu Harcamaları)

Yukarıdaki denklemde, devlet harcamaları toplanan vergi miktarını aştıkça cari dengenin bozulacağı doğrulanabilir.

Bu süreci sezgisel olarak anlamanın bir yolu, iki farklı pazar üzerinden düşünmektir. İlk önce Döviz piyasasını düşünün. Dengede arz edilen miktar = talep edilen miktar. Böylece, İthalat + Sermaye çıkışı = İhracat + Sermaye Girişi. Bu denklemi yeniden düzenleyerek, İthalat - İhracat = Sermaye Girişi - Sermaye Çıkışı olduğunu buluruz. İthalat - İhracat = Ticaret Açığı ve Sermaye Girişi - Sermaye Çıkışı = Net Sermaye Girişi olduğundan, Ticaret Açığı = Net Sermaye Girişi (veya Cari Hesap açığı = Sermaye Hesabı Fazlası) denklemini elde ederiz.

Daha sonra ödünç verilebilir fonlar için piyasayı ele almalıyız. Buradaki denge Tasarruf + Net Sermaye Girişi = Yatırım + Bütçe Açığıdır. Ancak, Forex piyasasını dikkate alarak, Ticaret Açığının Net Sermaye Girişine eşit olduğunu biliyoruz. Böylece şunun yerine geçebiliriz:

Tasarruflar + Ticaret Açığı = Yatırımlar + Bütçe Açığı.

Cebirsel olarak yeniden düzenlersek:

Bütçe Açığı = Tasarruflar + Ticaret Açığı – Yatırımlar.

Bundan çıkarabileceğimiz şey, artan bir bütçe açığının neden Ticaret Açığı ile birlikte yükselip alçaldığının anlaşılmasıdır. İkiz Açıklar adını buradan türetiyoruz: ABD bütçe açığı yükselirse, o zaman ya hanehalkı tasarrufları artmalı, ticaret açığı artmalı ya da özel yatırım azalmalıdır.

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Miller, Stephen M.; Russek, Frank S. (1 Ekim 1989). "Are the Twin Deficits Really Related?". Contemporary Economic Policy (İngilizce). 7 (4): 91-115. doi:10.1111/j.1465-7287.1989.tb00577.x. ISSN 1465-7287.
^ FRBSF Economic Letter Understanding the Twin Deficits: New Approaches, New Results 4 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Michele Cavallo, July 22, 2005
^ http://mpra.ub.uni-muenchen.de/24149/1/MPRA_paper_24149.pdf 4 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Twin deficits and the Feldstein-Horioka puzzle: a comparison of the EU member states and candidate countries"
^ "Ameco-data base November 2007". 7 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022.

İleri Okumalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ghosh, Atish; Ramakrishnan, Uma (December 2006), "Do Current Account Deficits Matter?", Finance and Development, 43 (4), 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Aralık 2022
Understanding the Twin Deficits: New Approaches, New Results 4 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. FRBSF Economic Letter.

[1] Miller, Stephen M.; Russek, Frank S. (1 Ekim 1989). "Are the Twin Deficits Really Related?". Contemporary Economic Policy (İngilizce). 7 (4): 91-115. doi:10.1111/j.1465-7287.1989.tb00577.x. ISSN 1465-7287.

[2] FRBSF Economic Letter Understanding the Twin Deficits: New Approaches, New Results 4 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Michele Cavallo, July 22, 2005

[3] ttp://mpra.ub.uni-muenchen.de/24149/1/MPRA_paper_24149.pdf 4 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Twin deficits and the Feldstein-Horioka puzzle: a comparison of the EU member states and candidate countries"

[4] "Ameco-data base November 2007". 7 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]