İçecek altlığı
Altlık, içecek altlığı, içki altlığı ya da bira altlığı üzerine içecek konulan bir eşyadır. Altlıklar masanın veya içeceğin konulduğu herhangi bir yerin yüzeyini korurlar. Ayrıca içeceğin üstüne konan altıklar içeceğin bitmediğini göstermek ya da kirlenmeyi (özellikle böceklerden) önlemek için kullanılabilir. Altlıklar sıcak içeceklerin yüzeyi yakmasını da önleyebilir.
Publarda genellikle tezgahlara yayılmış bira matları vardır. Bunlar sadece masanın yüzeyini korumak için değil, genellikle kağıttan yapıldıkları için cam boyunca damlayan yoğuşmayı emme amacıyla veya geçici bir defter olarak da kullanılabilirler. Beermatlar genellikle ticari markalarla veya alkol reklamlarıyla markalanır. Bira altlıkları, bir bar veya barda tezgahı korumak ve dökülen içeceklerin yayılmasını sınırlamak için kullanılan bar altlıkları, dikdörtgen kauçuk parçaları veya emici malzemelerle karıştırılmamalıdır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk bardak altlıkları, sürahiler veya şarap şişeleri için tasarlanmıştı, böylece bunlar hizmetçiler gittikten sonra yemek masasının üstünde kaydırılabiliyordu. Yaklaşık 1760'tan sonra yaygın kullanıma girmişlerdir.[1] İlk bardak altlıkları, tahtadan, kağıt hamurundan, gümüş veya gümüş tabaktan yapılmış sığ bir tepsi veya tabak şeklini almıştır.[2]
1880'de, kartondan yapılan ilk bira altlıkları Alman matbaa şirketi Friedrich Horn tarafından tanıtıldı.[3] 1892'de Dresdenli Robert Sputh, odun hamurundan yapılan ilk bira matını üretti.[4] Watney bira fabrikası onları 1920'de soluk biralarının reklamını yapmak için Birleşik Krallık'a tanıttı.[4] 1872'de kurulan ambalaj şirketi Quarmby Promotions, 1931'de Milnsbridge'de bira matları üretmeye başladı. Quarmby Promotions, Katz Group tarafından devralındıktan sonra, 2009'da kapatmadan önce üretimi Brighouse'a ve 2006'da Morley, West Yorkshire'a taşıdı.[5]
Tabaklar da batı kültüründe uzun süredir aynı amaç için kullanılmaktadır. Çay içerken bir fincan ve fincan tabağı takımı kullanmak adettendir. Yirminci yüzyılın ortalarında, ev içi kullanım için birçok malzemeden çeşitli tarzda yapılmış içecek altlıkları üretiliyordu. Günümüzde günlük ev eşyası olarak yaygındır ve restoranlarda da kullanılmaktadır.
İmalat[değiştir | kaynağı değiştir]
Altlıklar genellikle yüksek gramajlı kartondan yapılır, ancak birkaç kat kağıt mendilden de yapılabilir. Altlıklar ayrıca bazen sabuntaşı, metal, ahşap ve silikondan yapılır. Bira altlıkları için önemli özellikler su emiciliği, ıslak sürtünme ve baskı yapılabilirliktir.[6][7]
Daha yakın zamanlarda, boş çerçeveli cam bardak altlıkları üretilmiştir. Bu vesileyle müşteriler kendi benzersiz resimleri veya tasarımlarıyla bardak altlıklarını kişiselleştirebilmişlerdir. Günümüze yakın zamanda bazı bira altlığı üreticileri, üretim süreçlerini elden geçirerek daha ucuz küçük ölçekli siparişlere izin verdi.[8] Bu, insanların düğünleri için ısmarlama bira altlıkları basmayı seçmeleri ve siyasi partilerin bunları kampanya mesajlarını iletmek için kullanmalarıyla birlikte, bira altlığının erişimini genişletti.[9]
Bazı içecek altlıkları geri dönüştürülebilir.[10]
Basılı altlıklar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bira altlıkları genellikle özelleştirilmiş bir görüntüyle süslenir—genellikle bir bira markasından bahseder veya reklamını yapar, ancak bunlar aynı zamanda bir içki işletmesini, spor kulübünü, işletmeleri veya özel etkinlikleri tanıtmak için de kullanılabilir.
Tegestoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı bardak altlıkları koleksiyon ögeleridir. Tegestoloji, Latince'den (Latince: teges "örtü" ya da "hasır" ve etis) türetilmiş bir terimdir. Bira veya bardak altlıkları koleksiyonu yapma olarak tanımlanır, bunu yapanlar ise tegestolog olarak bilinir.[7] 1960 tarihli bir İngiliz Pathé News kısa filminde komedi ikilisi Morecambe ve Wise, tegestolog olarak gösterilmiştir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Peter Cook (1988). The Antique Buyer's Handbook. McLaren Publishing. s. 97. ISBN 978-0947889258. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022.
- ^ Geoffrey Wills (2015). Guide to Antique Collecting. CreateSpace Independent Publishing Platform. ISBN 978-1515311386. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022.
- ^ "Tough Times for the Humble Beer Mat". Spiegel Online. SPIEGELnet GmbH. 24 Nisan 2009. 25 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009.
- ^ a b Atkinson, Simon (26 Mayıs 2009). "Last orders for beer mat maker?". BBC News. BBC. 28 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009.
- ^ Atkinson, Neil (1 Aralık 2008). "Jobs lost as historic beer mat firm moves to Germany". Huddersfield Examiner. Trinity Mirror North West & North Wales Limited. 14 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009.
- ^ "Custom Drink Coasters". 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2016.
- ^ a b Oxford English Dictionary (first citation 1960).
- ^ "UK based Beermat manufacturer and printer". www.thirstys.co.uk (İngilizce). 17 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2017.
- ^ "JD Wetherspoon issues Brexit beer mats". The Guardian (İngilizce). Press Association. 31 Mayıs 2016. ISSN 0261-3077. 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2017.
- ^ "How To Use Coasters To Protect Your Furniture". Coastal Coasters (İngilizce). 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2019.