Üç Ozan
Üç Ozan (Lehçe: trzej wieszcze), Polonya Romantik edebiyatının ulusal şairleridir. Polonya egemen devletinin varlığını sona erdiren Polonya'nın parçalanması sırasında sürgünde yaşadılar ve çalıştılar.[1] Rus iktidarına karşı 1830 Ocak Ayaklanmasının ardından yazdıkları trajik şiirsel oyunları ve epik şiirleri, Polonya'nın yabancı güçlerden bağımsızlık mücadelesi etrafında dönüyordu.
"Wieszcz", Polonya dilinde peygamber veya kahin anlamına gelir. Bu nedenle, Üç Ozan'ın yalnızca Polonya ulusal duygularını seslendirmekle kalmayıp, aynı zamanda ulusun geleceğini de öngördüğü düşünülüyordu. Başlangıçta Üç Ozan terimi yalnızca Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki ve Zygmunt Krasiński'yi belirtmek için kullanıldı.
"Wieszcz", Tanrıların geleceği öngörme yeteneği verdiği bir şairi ifade eden Eski Latince poeta vates teriminin Lehçe karşılıydı. 16. yüzyılda diğer birçok Sarmatizm fikirle birlikte Polonya'ya ithal edilen wieszcz terimi, başlangıçta çeşitli şairleri belirtmek için kullanıldı.[2] Bununla birlikte, 19. yüzyılda Romantizmin gelişiyle, bu terim yalnızca Mickiewicz, Juliusz Słowacki ve Zygmunt Krasiński'yi ifade etmek için uygulanmaya başlandı.[3] Şairler belirli bir şiirsel grup veya hareket oluşturmasalar da, hepsi siyasi özgürlükten yoksun bir ulusun ahlaki liderleri olarak görülmeye başlandı. Ayrıca, wieszcz terimini, yerel folklorda yani efsanelerde ve halk masallarında bulunan bilge adamları içinde sık sık kullanıldı.[2]
Ocak Ayaklanması olarak bilinen Rus İmparatorluğu'na karşı başarısız ikinci isyan sonrasında ve özellikle 1870'lerde, bu terim yalnızca adı geçen üç şairi belirtmek için kullanıldı. Ancak 20. yüzyılın başlarında Kıbrıslı Kamil Norwid'in eserlerinin yeniden keşfedilmesiyle Norwid'e dördüncü ozan lakabı verildi.[4] 1918-1939 döneminde, Polonyalı edebiyat tarihçileri, Krasiński'nin eserlerinin Mickiewicz ve Juliusz Słowacki'den daha düşük yaratıcılık derecesine sahip olması nedeniyle, Krasiński'nin ozan üçlüsü arasında yer alması konusunda şüpheciydi ve bu nedenle Norwid'i Dördüncü ozan yerine Üçüncü ozan olarak kabul ettiler.[5] Çoğunlukla Dünya Savaşları arasında kalan diğer edebiyat eleştirmenleri Stanisław Wyspiański'nin dördüncü ozan olduğunu iddia etti. Ancak 20. yüzyılın başında bu terim değer kaybetmeye başlamıştı ve bu nedenle tartışmanın seviyesi oldukça düşüktü. Ozan veya wieszcze olarak adlandırılan grup her zaman beş adaydan yalnızca üçünden oluşur.[6]
Bununla birlikte, Polonya'nın bölünmelerinden sonra oluşan ozan kavramı, Polonya ulusal bilinci üzerindeki etkisi ciddiydi. Üç ozan kavramı, bazı Polonya şehirlerinin (örneğin Kraków veya Bydgoszcz) toponimliğine yansıdı.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ "Wayback Machine". web.archive.org.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.