Üç Büyükler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Beşiktaş, Vodafone Park
Fenerbahçe, Şükrü Saracoğlu Stadyumu
Galatasaray, Nef Stadyumu

Üç Büyükler, Türkiye'nin en köklü üç spor kulübü olan Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray'ı nitelemekte kullanılan terim. Takımların üçü de İstanbul'da kurulmuştur. Üç büyük takım birbiriyle ezeli rekabet içerisindedir ve futbolda genellikle lig şampiyonluğunun favorileridir. Süper Lig'deki 64 sezondan 55'ünün şampiyonu bu üç takımdan birisidir. 1959'dan bu yana üçlünün hiçbiri alt kümeye düşmemiştir. Fenerbahçe'nin ligde yer aldığı en düşük sıralama 10.'luk iken, Galatasaray'ın 13 Beşiktaş'ın 11. sıradır.

Bu üç takımdan başka sadece üç takım şampiyonluk yaşamıştır. Trabzonspor, yedi şampiyonluk ile Üç Büyükler'den sonra en başarılı kulüp olarak yer alır. Birer şampiyonluğu bulunan takımlardan Bursaspor, bu sevinci 2009-10; İstanbul Başakşehir ise 2019-20 sezonunda yaşamıştır.

Futbolcular[değiştir | kaynağı değiştir]

Üç kulüpte de oynayan futbolcular.

  • Türkiye Refik Osman Top (Beşiktaş 1912-1913 & 1923-1924, Fenerbahçe 1913-1915 & 1923, Galatasaray 1915-1917 & 1921-1922 & 1923 & 1924)
  • Türkiye Ali Soydan (Galatasaray 1951-1957, Fenerbahçe 1959-1960, Beşiktaş 1963-1964)
  • Türkiye Saffet Sancaklı (Beşiktaş 1987-1991, Galatasaray 1994-1995, Fenerbahçe 1996-1998)
  • Türkiye Sergen Yalçın (Beşiktaş 1991-1997 ve 2002-2006, Fenerbahçe 1999-2000, Galatasaray 2000 ve 2001-02)
  • Türkiye Ahmet Yıldırım (Fenerbahçe 1993-1994, Galatasaray 1999-2001, Beşiktaş 2001-2005)
  • Türkiye Emre Aşık (Fenerbahçe 1993-1996, Galatasaray 2000-2003 & 2006-2010, Beşiktaş 2003-2006)
  • Türkiye Mehmet Yozgatlı (Galatasaray 1999-2000, Fenerbahçe 2004-2007, Beşiktaş 2007-2008)
  • Türkiye Burak Yılmaz (Beşiktaş 2006-2008 ve 2019-2020, Fenerbahçe 2008-2010, Galatasaray 2012-2016)
  • Türkiye Caner Erkin (Galatasaray 2009-2010, Fenerbahçe 2010-2016 ve 2020-2021, Beşiktaş 2016-2020)
  • Türkiye Mehmet Topal (Galatasaray 2006-2010, Fenerbahçe 2012-2019, Beşiktaş 2021-2022)

Teknik direktörler[değiştir | kaynağı değiştir]

Üç kulübü de çalıştıran teknik direktörler.

  • Türkiye Mustafa Denizli (Galatasaray 1987-1989, 1990-1992 ve 2015-2016, Fenerbahçe 2000-2002, Beşiktaş 2008-2010)

Kazandıkları kupalar[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Ocak 2022 itibarıyla

Resmi kupalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî futbol yönetim organları tarafından düzenlenen müsabakalarda kazandığı kupalara göre hazırlanmıştır. Hazırlık ve Özel Organizasyonlar dahil değildir.[1][2][3][4][5]

Kupa İsmi Galatasaray Fenerbahçe Beşiktaş
Süper Lig (1959-günümüz) 22 19 16
Türkiye Kupası (1962-günümüz) 18 6 10
Türkiye Süper Kupası (1966-günümüz) 16 9 9
Türkiye Futbol Şampiyonası (1924-1951) 0 3 2
Millî Küme (1937-1950) 1 6 3
Başbakanlık Kupası (1944-1998) 5 8 6
Spor Toto Kupası (1964-1971) 0 1 3
Atatürk Kupası (1998) * 0 1 0
Atatürk Kupası (2000) * 0 0 1
50. Yıl Kupası (1973) ** 1 0 0
İstanbul Futbol Ligi (1904-1915) 4 3 0
Cuma Ligi (1915-1923) 2 2 0
İstanbul Futbol Ligi (1923-1951) 6 8 11
İstanbul Profesyonel Ligi (1952-1959) 3 3 2
İstanbul Şildi (1929-1939) 1 4 1
İstanbul Kupası (1941-1947) 2 1 2
Balkan Kupası (1961-1993) *** 0 1 0
UEFA Kupası (1971-günümüz) 1 0 0
UEFA Süper Kupası (1973-günümüz) 1 0 0
Toplam 83 75 66

* Gazi Büstü(1928) / Atatürk Kupası (1963-1964) adında 2 tane daha Atatürk kupası düzenlenmiştir. Gazi Büstü Tayyare Cemiyetine gelir sağlamak amacı ile düzenlemiştir. 1963-1964 sezonunda düzenlenen Atatürk kupası ise Cumhuriyet Halk Partisi 40. yılı dolayısıyla düzenlenen özel turnuvalar olduğu için tabloda yer verilmemiştir.

** Türkiye Futbol Federasyonu tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin 50.kuruluş yıldönümü nedeni ile düzenlendi. 1972-73 sezonunda Türkiye 1.Ligi'ni ilk 8 sırada bitiren kulüpler dahil edildiler. İstanbul ve İzmir gruplarında elemeli oynanan maçlardan sonra final maçı 30 Ekim 1973 günü Ankara 19 Mayıs Stadyumu'da oynandı.[6]

*** Balkan Kupası 1960'lı yılların başlarında balkan ülkelerinin Avrupa kupasına katılamayan takımlarının düzenlediği belirli bir statüsü olan resmi bir turnuva olduğu için tabloda yer verilmiştir.

Sadece günümüzde oynanan organizasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kupa İsmi Galatasaray Beşiktaş Fenerbahçe
Süper Lig 22 16* 19
Türkiye Kupası 18 10 6
Türkiye Süper Kupası 16 9 9
UEFA Kupası 1 0 0
UEFA Süper Kupası 1 0 0
Toplam 58 35 34

* Türkiye 1.Liginin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine karşın, TFF Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52E ve 2002/68K sayılı kararı tahtında Beşiktaş Kulübünün 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF Yıldız Kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazladır. [7]

Derbiler[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Ocak 2023 itibarıyla

Not= Veriler Anadolu Ajansından alınmıştır. [8][9][10]

MS G B M A+ Y-
Fenerbahçe 396 148 122 126 540 493
Galatasaray 396 126 122 148 493 540
MS G B M A+ Y-
Fenerbahçe 356 133 97 126 492 451
Beşiktaş 356 126 97 133 451 492
MS G B M A+ Y-
Galatasaray 352 125 114 113 492 460
Beşiktaş 352 113 114 125 460 492

Toplam Derbi durumu

MS G B M P A+ Y- AV
Fenerbahçe 752 281 219 252 1062 1032 944 +88
Galatasaray 748 251 236 261 989 985 1000 -15
Beşiktaş 708 239 211 258 928 911 984 -73

Sadece Süper Lig'de oynanan derbiler göz önüne alınarak hazırlanırsa;

MS G B M A+ Y-
Fenerbahçe 131 52 43 36 162 127
Galatasaray 131 36 43 52 127 162
MS G B M A+ Y
Fenerbahçe 133 47 45 41 151 151
Beşiktaş 133 41 45 47 151 151
MS G B M A+ Y-
Galatasaray 129 48 43 38 158 136
Beşiktaş 129 38 43 48 136 158

Toplam Derbi Durumu

MS G B M P A+ Y- AV
Fenerbahçe 264 99 88 77 385 313 278 +35
Galatasaray 260 84 86 90 338 285 298 -13
Beşiktaş 262 79 88 95 325 287 309 -22

Süper Lig 3 Büyükler tüm zamanların puan durumu (1959-2023)[değiştir | kaynağı değiştir]

Not: İstatistiksel bilgi amaçlı bu listede galibiyet için 3 puan verilmiştir. Gerçekte ise 1986-87 sezonundan önce galibiyete 2 puan uygulaması vardır.

Ana Madde: Süper Lig tüm zamanların puan durumu

2 Şubat 2023 itibarıyla
Poz. Takım O G B M A Y Puan GF MBP Liderlik 1. 2. 3.
1 Fenerbahçe 2143 1220 560 363 3810 1888 4220 +1922 1,96 566 Hafta 19 23 8
2 Galatasaray 2143 1209 540 394 3768 1895 4167 +1873 1,94 571 Hafta 22 11 16
3 Beşiktaş 2140 1158 584 398 3518 1851 4058 +1667 1,89 437 Hafta 14 14 13

İç Saha[değiştir | kaynağı değiştir]

Poz. Takım O G B M A Y Puan GF MBP
1 Fenerbahçe 1076 748 225 103 2285 843 2469 +1442 2,29
2 Galatasaray 1074 729 223 122 2230 836 2410 +1394 2,24
3 Beşiktaş 1074 689 258 127 2031 798 2325 +1233 2,16

Dış Saha[değiştir | kaynağı değiştir]

Poz. Takım O G B M A Y Puan GF MBP
1 Galatasaray 1069 480 317 272 1538 1059 1757 +479 1,64
2 Fenerbahçe 1067 472 335 260 1525 1045 1751 +480 1,63
3 Beşiktaş 1066 469 326 271 1487 1053 1733 +434 1,62

Sıralama Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

P. 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
6 6 6 6 6 6 6 6 6 6
7 7
8 8 8 8
9 9 9 9
10 10
11 11 11 11
12
13 13
14
15
16
17
18
19
20
21
22

• Toplam: Fenerbahçe 25 kez, Galatasaray 24 kez, Beşiktaş 15 kez rakiplerinden üst sırada ligi bitirdi.

Avrupa Durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

3 Kasım 2022 itibarıyla

Ana Madde: Türk takımlarının Avrupa kupaları tarihi

Not= Maç listelerine sadece UEFA'nın düzenlendiği organizasyonlar dahildir. 1961-1971 yılları arasında Türkiye ligini ikinci sırada bitiren takımların katıldığı Balkan kupası maçları dahil değildir. UEFA Kupası düzenlenmeden önce (1971-den önce) Ülkelerin anlaşmasıyla Balkan Kupası, Mitropa Kupası,Fuar Şehirleri Kupası gibi bölgesel Avrupa kupaları oynanmaktadır. Bahsi geçen dönemde Fenerbahçe 4, Beşiktaş 2, Galatasaray 1, Altay, Gençlerbirliği 1 Eskişehirspor 1 kez katılmıştır.1971 den sonra Balkan kupası ve Mitropa Kupası önemini yitirmiş, ikinci lig takımları tarafından 90'ların başına kadar devam etmiştir. [11][12][13]

Ş. Kulüpler / Şampiyonlar Ligi UEFA Kupası / Avrupa Ligi UEFA Kupa Galipleri Kupası UEFA Süper Kupası
Kulüp Yarı finalist Çeyrek finalist Şampiyon Yarı finalist Çeyrek finalist Çeyrek finalist Şampiyon
Galatasaray 1989 1963, 1970, 1994, 2001, 2013 2000 - - 1992 2000
Fenerbahçe - 2008 - 2013 - 1964 -
Beşiktaş - 1987 - - 2003, 2017 - -

Genel Tablo[değiştir | kaynağı değiştir]

Poz. Takım O G B M A Y Puan P.O GF
1 Galatasaray 302 106 81 115 401 448 399 1,321 -47
2 Fenerbahçe 252 94 55 103 325 365 337 1,337 -40
3 Beşiktaş 230 84 47 99 299 346 299 1,300 -47

UEFA Kulüp Sıralaması[değiştir | kaynağı değiştir]

UEFA 5 yıllık kulüp sıralamasının hesaplanmasını gösterir. [14]

Sıralama Takım 18/19 19/20 20/21 21/22 22/23 Total Puan
azalış 55 Galatasaray 8.00 6.00 2.50 15.00 - 31.500
artış 60 Fenerbahçe 8.00 - - 5.00 15.00 28.000
azalış 105 Beşiktaş 5.00 3.00 2.00 4.00 - 14.000

Galatasaray'ın Avrupa Başarıları [15][değiştir | kaynağı değiştir]

Organizasyonun Adı Katılım Sayısı Karşılaşma Sayısı Galibiyet Beraberlik Mağlubiyet Atılan Gol Yenilen Gol
Şampiyonlar Ligi 16 116 28 29 59 112 197
Şampiyonlar Ligi Elemeleri 11 26 17 6 3 61 29
Şampiyon Kulüpler Kupası 9 35 12 8 15 42 53
UEFA Kupası/UEFA Avrupa Ligi 11 65 24 21 20 84 81
UEFA Kupası/UEFA Avrupa Ligi Elemeleri 8 27 12 10 5 58 32
UEFA Kupa Galipleri Kupası 8 32 12 7 13 42 55
UEFA Süper Kupası 1 1 1 0 0 2 1
Toplam 64 302 106 81 115 401 448

Şampiyon Kulüpler Kupası ve UEFA Şampiyonlar Ligi

UEFA Kupası

UEFA Süper Kupası

  • Şampiyon (1) 🏆: 2000

UEFA Kupa Galipleri Kupası

Fenerbahçe'nin Avrupa Başarıları [16][değiştir | kaynağı değiştir]

Organizasyonun Adı Katılım Sayısı Karşılaşma Sayısı Galibiyet Beraberlik Mağlubiyet Atılan Gol Yenilen Gol
Şampiyonlar Ligi 6 40 11 6 23 42 70
Şampiyonlar Ligi Elemeleri 8 34 12 11 11 48 39
Şampiyon Kulüpler Kupası 12 33 9 4 20 30 70
UEFA Kupası/UEFA Avrupa Ligi 16 106 40 28 38 130 150
UEFA Kupası/UEFA Avrupa LigiElemeleri 11 28 19 5 4 60 19
UEFA Kupa Galipleri Kupası 2 9 3 1 5 11 11
UEFA Avrupa Konferans Ligi 1 2 0 0 2 4 6
Toplam 56 252 94 55 103 325 365

Şampiyon Kulüpler Kupası ve UEFA Şampiyonlar Ligi

UEFA Kupası

UEFA Kupa Galipleri Kupası

Beşiktaş'ın Avrupa Başarıları [17][değiştir | kaynağı değiştir]

Organizasyonun Adı Katılım Sayısı Karşılaşma Sayısı Galibiyet Beraberlik Mağlubiyet Atılan Gol Yenilen Gol
Şampiyonlar Ligi 8 50 13 9 27 46 102
Şampiyonlar Ligi Elemeleri 8 21 11 6 4 30 18
Şampiyon Kulüpler Kupası 9 18 3 4 11 13 33
UEFA Kupası/UEFA Avrupa Ligi 10 89 32 19 39 124 134
UEFA Kupası/UEFA Avrupa LigiElemeleri 10 32 21 5 6 65 21
UEFA Kupa Galipleri Kupası 7 20 4 4 12 21 38
Toplam 52 230 84 47 99 299 346

*: Rakiplerin maça çıkmadığı 1957-58 sezonundaki Olympiakos ve 1986-87 sezonundaki APOEL eşleşmeleri dahil değildir.

Şampiyon Kulüpler Kupası ve UEFA Şampiyonlar Ligi

UEFA Kupası

UEFA Kupa Galipleri Kupası

Takımların çıkardığı gol kralları[değiştir | kaynağı değiştir]

Gol Krallığı Türkiye'de 1929 yılından itibaren hesaplanmaya başlanmıştır. Bu süreçte İstanbul ligi, Millî Küme, Süper lig ve Türkiye kupasında gol krallığı uygulanmıştır. [18][19][20][21]

Süper Lig Türkiye Kupası Milli Küme İstanbul ligi Toplam
Fenerbahçe 15 9 4 16 44
Beşiktaş 4 12 6 14 36
Galatasaray 17 8 1 9 35

Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  6. ^ "Türkiye 50.Yıl Kupası". Mackolik.com (İngilizce). 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022. 
  7. ^ "Beşiktaş +2 fazla şampiyonluk". 19 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. 
  8. ^ "Fenerbahçe-Galatasaray rekabetinde 395. randevu". www.aa.com.tr. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022. 
  9. ^ "Beşiktaş-Fenerbahçe rekabetinde 355. randevu". www.aa.com.tr. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022. 
  10. ^ "Beşiktaş-Galatasaray rekabetinde 351. randevu". www.aa.com.tr. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022. 
  11. ^ "Galatasaray, Avrupa'da 302. randevuda". www.aa.com.tr. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. 
  12. ^ "Fenerbahçe, Avrupa'da 241. maçına çıkıyor | Mackolik.com". www.mackolik.com. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. 
  13. ^ "Beşiktaş Avrupa'da 230. mücadelesine çıkacak | STAR". Star.com.tr. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. 
  14. ^ "UEFA 5-year Club Ranking 2023". kassiesa.net. Erişim tarihi: 3 Şubat 2023. 
  15. ^ "Galatasaray, Avrupa'da 302. randevuda". www.aa.com.tr. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022. 
  16. ^ fanatik. "Fenerbahçe - Dinamo Kiev | Kanarya, Avrupa kupalarında 242. sınavında". Fanatik. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022. 
  17. ^ "Beşiktaş Avrupa'da 230. mücadelesine çıkacak | STAR". Star.com.tr. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Üç_Büyükler&oldid=29223532" sayfasından alınmıştır