Galaksi kümesi

Sarımsı gökadalardan oluşan Abell 1689 gökada kümesi, Hubble Uzay Teleskobu

Gökada kümesi ya da galaksi kümesi, kütleçekimi sayesinde birbirlerine bağlı yüzden fazla gökadanın oluşturduğu kümedir. Gökada sayısı 100’ün altında olduğu zaman bu topluluklara, gruplar ve kümeler arasındaki sınırlar belirgin olmasa da, gökada grubu denir. Gökada kümeleri biçimleriyle (özel, küresel, simetrik, vs.) dağılımlarıyla veya (birkaç bine çıkabilen) gökada sayılarıyla nitelenirler. 10 milyar yıl önce oluştukları sanılmaktadır.

Gökada kümelerinin bir araya gelmesiyle oluşan kümeler topluluğuna ise üstküme ya da süperküme (İng. super cluster) adı verilir. Gökada kümeleri istikrarlı yapılar olup kümenin kütleçekimsel etkisinden kaçamazlar. Gökada kümelerinin Evren'deki dağılımı homojen değildir; kimi bölgelerde sıklık gösterirlerken kimi bölgelerde seyrektirler. Gökadaların yaklaşık % 90’ı bir kümeye ya da bir üstkümeye dahildir. Gökadamız Samanyolu, 30 kadar gökada içeren yerel gruba (İng. local group) dahil olup bu yerel grup da bir süperkümeye dahildir.

Gökada kümeleri, sıcaklığı 10⁷K ila 10⁸ K arasında değişen ve yoğunluğu çok az (parçacık sayısı cm³ başına 10^-3 ila 10^-2) olan ve X ışınları yayan bir gaz içerirler. Gökada kümelerinin toplam kütleleri 10¹⁴ ila 10¹⁵ Güneş kütlesi arasında, yarıçapları ise 2 ila 10 Mpc arasında değişir.

Ayrıca bakınız

• Düzensiz gökada
• Eliptik gökada
• Gökada
• Gökada kümeleri dizini
• Gökadalar dizini
• Messier kataloğu
• Sarmal gökada
• Samanyolu
• Süperküme
• Yerel Grup