Basmil: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
| 3. satır: | 3. satır: | ||
Eski bir Türk ünvanı olan ''qutluγ'' (kutluğ), başka ünvanlarla birlikte sık sık kullanılırdı, ''ïduq qut'' (Basmıl boyunun Hakanın ünvanı, sonra [[Turfan]]'nın Uygur kağanı), ''qut Tengri xatunï''<ref>"Drevnetyurkskij Slovar" (Old Turk Dictionary), Leningrad, 1969, p. 110.</ref>, ''Bilge qutï'' (Uygur beylerine verilen ünvan)<ref>G. Doerfer. Türkische und Mongolische Elemente in Neupersischen. III. Wiesbaden, 1963-1975, S. 553.</ref> |
Eski bir Türk ünvanı olan ''qutluγ'' (kutluğ), başka ünvanlarla birlikte sık sık kullanılırdı, ''ïduq qut'' (Basmıl boyunun Hakanın ünvanı, sonra [[Turfan]]'nın Uygur kağanı), ''qut Tengri xatunï''<ref>"Drevnetyurkskij Slovar" (Old Turk Dictionary), Leningrad, 1969, p. 110.</ref>, ''Bilge qutï'' (Uygur beylerine verilen ünvan)<ref>G. Doerfer. Türkische und Mongolische Elemente in Neupersischen. III. Wiesbaden, 1963-1975, S. 553.</ref> |
||
Bilge Kağan Beñgü Taşı 1. yüzünde (Doğu yüzü); |
[[Bilge Kağan]] Beñgü Taşı 1. yüzünde (Doğu yüzü); |
||
{{cquote|"''Yirmi yaşımda, Basmıl Idıkut soyum (olan) bodun idi. Yüklü deve göndermedi diye ordu saldım. ..... boyun eğdirttim. Varlığını beri getirdim.''"}} |
{{cquote|"''Yirmi yaşımda, Basmıl Idıkut soyum (olan) bodun idi. Yüklü deve göndermedi diye ordu saldım. ..... boyun eğdirttim. Varlığını beri getirdim.''"}} |
||
Argular, |
Argular, [[Kazaklar]]ın Orta Jûz ([[Kazakca]]: Орта жуз, ''Orta Jüz'') dedikleri göçebe boylar birliği olarak bilinen, eski Basmil'lerdir. |
||
Sayfanın 13.20, 6 Ağustos 2009 tarihindeki hâli
Basmil veya Basmıl (Çince: Basimi, Baximi) göçebe bir Türk boyu 7.- 8. yüzyıllarında Cungarya Havzası (Moğolca: Зүүнгар Züüngar, Çince: 準噶爾; Zhǔngáěr, Rusça: Джунгария Dzhungariya) (şimdiki Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuyezbatısı) denilen bölgede yaşamışlardır. Basmiller Doğu Türk Kağanlığı zamanında çok önemli rol oynamışlardır, bir devir Kağanlar bu boydanmış. (Türkiye menşeili tarih kitaplarında Basmiller olarak geçer.)
Eski bir Türk ünvanı olan qutluγ (kutluğ), başka ünvanlarla birlikte sık sık kullanılırdı, ïduq qut (Basmıl boyunun Hakanın ünvanı, sonra Turfan'nın Uygur kağanı), qut Tengri xatunï[1], Bilge qutï (Uygur beylerine verilen ünvan)[2]
Bilge Kağan Beñgü Taşı 1. yüzünde (Doğu yüzü);
| “ | "Yirmi yaşımda, Basmıl Idıkut soyum (olan) bodun idi. Yüklü deve göndermedi diye ordu saldım. ..... boyun eğdirttim. Varlığını beri getirdim." | ” |
Argular, Kazakların Orta Jûz (Kazakca: Орта жуз, Orta Jüz) dedikleri göçebe boylar birliği olarak bilinen, eski Basmil'lerdir.
Kaşgarlı Mahmud, Türk Dili'nin en eski ve değerli sözlüklerinden Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"Rûm ülkesine en yakın olan boy Beçenek'dir; sonra Kıpçak, Oğuz, Yemek, Başgırt, Basmıl, Kay(Kayı), Yabaku, Tatar, Kırkız(Kırgız) gelir. Kırgızlar Çin ülkesine yakındırlar.".[3] Ayrıca "Çomul boyunun kendilerinden bulunduğu çöl halkı ayrı bir dile sahiptir, Türkçeyi iyi bilirler. Kay, Yabaku, Tatar, Basmıl boyları da böyledir. Her boyun ayrı bir ağzı vardır; bununla beraber Türkçeyi de iyi konuşurlar. Kırgız, Kıpçak, Oğuz, Toxsı (Tukhs)[4], Yağma, Çiğil, Uğrak, Çaruk boylarının öztürkçe olarak yalnız bir dilleri vardır. Yemeklerle Başgırtların dilleri bunlara yakındır. .... Dillerin en yeğnisi Oğuzların, en doğrusu da Toxsı ile Yağmaların dilidir."[5] şeklinde tanımlanmıştır.
Notlar
- ^ "Drevnetyurkskij Slovar" (Old Turk Dictionary), Leningrad, 1969, p. 110.
- ^ G. Doerfer. Türkische und Mongolische Elemente in Neupersischen. III. Wiesbaden, 1963-1975, S. 553.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 28
- ^ http://www.kroraina.com/hudud/index.html Hudud al-'Alam, The Regions of the World
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 30
Kaynaklar
- S.G.Klyashtorny, "Ancient Turk Rock Inscriptions in the Talas Ala-Too. A Sogdian Word in an Old Turk Inscription", Webfestschrift Marshak 2003,(Direk Web Yazısı) (İngilizce)
- Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2