Ortak bölen: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
Bilgi eklendi, zaman da olarak hatalı yazılan kelime zamanda olarak düzeltildi Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
Bilgi eklendi Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
||
5. satır: | 5. satır: | ||
== Genel bakış == |
== Genel bakış == |
||
=== Gösterim === |
=== Gösterim === |
||
A ve B iki tam sayı ise, en büyük ortak bölenleri |
A ve B iki tam sayı ise, en büyük ortak bölenleri '''''ebob(A,B)''''' şeklinde gösterilir. A, B, C ve D tam sayılarının en büyük ortak böleni ise '''''ebob(A,B,C,D)''''' şeklinde gösterilir. |
||
=== Örnek === |
=== Örnek === |
||
54 ve 24'ün en büyük ortak böleni nedir? |
54 ve 24'ün en büyük ortak böleni nedir? |
||
54 sayısı, iki tamsayının |
54 sayısı, iki tamsayının çarpımı şeklinde ifade edilebilir: |
||
<math>54 \times 1 = 27 \times 2 = 18 \times 3 = 9 \times 6</math> |
<math>54 \times 1 = 27 \times 2 = 18 \times 3 = 9 \times 6</math> |
||
26. satır: | 26. satır: | ||
[[Dosya:24x60.svg|küçükresim|24x60]] |
[[Dosya:24x60.svg|küçükresim|24x60]] |
||
Böylece 24x60 bir dikdörtgen alan, bir kenarı (24/12 = 2) iki kare ve diğer kenarı (60/12 = 5) beş kare olan 12x12‘lik bir ızgaraya bölünebilir. |
Böylece 24x60 bir dikdörtgen alan, bir kenarı (24/12 = 2) iki kare ve diğer kenarı (60/12 = 5) beş kare olan 12x12‘lik bir ızgaraya bölünebilir. |
||
== Uygulamalar == |
== Uygulamalar == |
||
34. satır: | 33. satır: | ||
:<math>\frac{42}{56}=\frac{3 \cdot 14 }{ 4 \cdot 14}=\frac{3 }{ 4}.</math> |
:<math>\frac{42}{56}=\frac{3 \cdot 14 }{ 4 \cdot 14}=\frac{3 }{ 4}.</math> |
||
=== En küçük ortak kat === |
|||
İki tamsayının sıfır olmayan en küçük ortak katsayısı, bu sayıların en büyük ortak böleninden şu bağıntı kullanılarak hesaplanır: |
|||
:<math>\operatorname{ekok}(a,b)=\frac{|a\cdot b|}{\operatorname{ebob}(a,b)}.</math> |
|||
== Ayrıca bakınız == |
== Ayrıca bakınız == |
Sayfanın 09.19, 2 Ekim 2022 tarihindeki hâli
Matematikte, sıfır olmayan iki veya daha fazla pozitif tam sayının en büyük ortak böleni, tam sayıların hepsini de bölen en büyük pozitif tam sayıdır. Örneğin; 8 ve 12’nin ebob’u 4’tür.[1][2]
En büyük ortak bölen aynı zamanda en büyük ortak faktör (ebof),[3] en yüksek ortak faktör (eyof)[4] ile de isimlendirilir.
Genel bakış
Gösterim
A ve B iki tam sayı ise, en büyük ortak bölenleri ebob(A,B) şeklinde gösterilir. A, B, C ve D tam sayılarının en büyük ortak böleni ise ebob(A,B,C,D) şeklinde gösterilir.
Örnek
54 ve 24'ün en büyük ortak böleni nedir?
54 sayısı, iki tamsayının çarpımı şeklinde ifade edilebilir:
Böylece 54’ün bölenleri:
Benzer şekilde 24’ün bölenleri ise:
Bunların en büyüğü 6'dır. Yani, 54 ve 24'ün en büyük ortak böleni.
olur.
Geometrik görünüm
Örneğin, dikdörtgen bir alan yandaki görseldeki gibi bir ızgaraya bölünebilir: 1'e 1 kare, 2'ye 2 kare, 3'e 3 kare, 4'e 4 kare… 6'ya 6 kare… 12x12 kare. Bu nedenle 12 sayısı 24 ve 60'ın en büyük ortak bölenidir.
Böylece 24x60 bir dikdörtgen alan, bir kenarı (24/12 = 2) iki kare ve diğer kenarı (60/12 = 5) beş kare olan 12x12‘lik bir ızgaraya bölünebilir.
Uygulamalar
Kesirlerin indirgenmesi
En büyük ortak bölen, kesirleri en küçük sayılara indirgemede yararlıdır.[5] Örneğin 42 ve 56 sayılarının en büyük ortak böleni yani ebob(42, 56) = 14’dür bu nedenle 42/56 kesiri şu şekilde 3/4’e indirgenir:
En küçük ortak kat
İki tamsayının sıfır olmayan en küçük ortak katsayısı, bu sayıların en büyük ortak böleninden şu bağıntı kullanılarak hesaplanır:
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Long (1972, p. 33)
- ^ Pettofrezzo & Byrkit (1970, p. 34)
- ^ Kelley, W. Michael (2004), The Complete Idiot's Guide to Algebra, Penguin, p. 142, ISBN 9781592571611.
- ^ Jones, Allyn (1999), Whole Numbers, Decimals, Percentages and Fractions Year 7, Pascal Press, p. 16, ISBN 9781864413786.
- ^ "Greatest Common Factor". www.mathsisfun.com. Erişim tarihi: 2020-08-30.
Matematik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |