Kolhis Akademisi

Kolhis Akademisi, Fasis Akademisi veya Kolhis Retorik Okulu (Gürcüce: კოლხეთის უმაღლესი რიტორიკული სკოლა), MS 4 ve 3. yüzyıllarda Lazika'nın Fasis şehrinde (günümüzde Poti) faaliyet göstermiş eğitim akademisidir. Akademinin varlığıyla ilgili doğrudan bilgi veren tek kaynak akademide eğitim gördüğü bilinen Yunan filozof Themistius'un (MS 317-390) yazdıklarıdır. Fasis şehrinde doğmuş olan Themistius, akademinin o dönemde felsefe ve retorikle alakalı bilgilerin öğretildiği en gelişmiş eğitim merkezi olduğunu belirtmiştir. Felsefe öğretmeni olan babası Eugene'in de burada eğitim gördüğünü belirten Themistius, akademiyi "tanrıçaların tapınağı" olarak tanımlamıştır. Bununla beraber akademide kimlerin öğretmenlik yaptığı, eğitimin dilinin ne olduğu ve hangi derslerin öğretildiği ile ilgili kesin bilgi yoktur. Themistius akademinin kurucusunun adını söylemese de, onun bilge ve erdemli bir olduğunu belirtmektedir. Akademinin var olduğu yıllarda Atina'da eğitim almak da mümkün olsa da, retorik biliminin öğretildiği tek okul Kolhis'teydi. Kolhis Akademi'nde felsefe ve etkili konuşma sanatları ayrılmaz bir bütündü.

Themistius ayrıca okulda prensip olarak avcılık ve şiddet içeren öğelerin öğretilmediğini, retorik sanatını öğrenen gençlerin Yunanistan'da bir nevi parladığını yazmaktadır. Bu bilgi, akademide Grekçe sözbilim sanatlarının öğretildiğini ve eğitim dillerinden birinin Grekçe olduğunu işaret ediyor olabilir. Ayrıca akademiye Grekçe konuşan gençler kabul edilmekteydi. Bu durum, akademinin öncesinde Grekçe eğitim verilen bir hazırlık okulu olduğu varsayımını ortaya atmaktadır. Gene Themistius'a göre akademide öğretilenlerin içeriği MÖ 6. yüzyıla dayanmakta idi. Yunan ve Roma retorik okullarından çok da farklı olmayan akademiye giriş için muhtemelen bir minimum bilgi şartı vardı. Ayrıca yüksek ihtimalle Roma'daki retorik okulları gibi edebiyat, astronomi, matematiğin temel unsurları, felsefe ve hukukun temelleri akademide öğretilmekte idi. Agatha Scholactikos'un (536-582) tarihle ilgili yazıları, Gürcü siyasi figürlerinin (Aeti, Partazi vb.) konuşmaları hakkında bilgiler içermektedir. Scholactikos'un bu bilgileri akademide öğrendiğini düşünülmektedir. Ayrıca akademide Antik Kolh dilinde de eğitim verildiği düşünülmektedir. Tanınmış Kolh filozof Ioane Lazi'nin bu akademide eğitim gördüğü sanılmaktadır. Zachary Gruzin'e göre, Gürcü prens ve filozof İberyalı Petrus, Konstantinopolis'te İoane Lazi tarafından eğitilmiştir.

Kaynakça

• Gamsakhurdia S., Education in Ancient Georgia, Tiflis, 1975;
• Nutsubidze Sh., History of Georgian Philosophy, Vol. 1, Tiflis, 1956;
• Kaukhchishvili S., Center for Rhetorical Education in Old Kolkheti, Moambe of the Georgian State Museum, 1940, Vol. 10 B
• [Great Soviet Encyclopedia http://bse.sci-lib.com/article063057.html 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.]
• Kauchkhishvili S. G., Center for Rhetorical Education in Ancient Colchis.; - VGMG, t. X-B; 1940; from. 337-340;  (cargo) .
• Nutsubidze Sh. Ya. History of Georgian Philosophy, vol. I, 1956, p. 96;  (cargo) .
• გამსახურდია ს., სწავლა-განათლება ძველ საქართველოში, თბ., 1975; Gamsakhurdia S., Education in ancient Georgia, Tbilisi, 1975
• Essays on the history of Georgia.; ed. Metsniereba; t. II. 1988; from. 136.