Sadullah Sadi Efendi: Revizyonlar arasındaki fark

Sadullah Sadi Efendi
Sadullah Sadi Efendi
Doğum	Daday, Kastamonu
Ölüm	21 Şubat 1539; İstanbul
Meslek	Din alimi, müderrris, kadı, Osmanlı Devleti müftüsü/şeyhülislamı.
Ebeveyn(ler)	İsa Çelebi

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 10.07, 17 Haziran 2022 tarihindeki hâli

Sadullah Sadi Efendi (ǒ.21 Şubat 1539, İstanbul); din alimi, müderris, kadı, Osmanlı Devleti müftüsü/şeyhülislamı.

Hayatı

Daday, Kastamonu'da doğmuştur. Babası İsa Çelebi'dir. Babası İstanbul'a gelip Aksaray'da bulunan Murad Paşa Camii'ne hoca olmuş ve oğlunu da İstanbul'a birlikte getirmiştir. Sadullah Sadi Efendi İstanbul'da medrese tahsili alıp önce "Başçı İbrahim Efendi Medresesi", sonra Edirne "Taşlık Medresesi", daha sonrasında İstanbul'da "Mahmut Paşa Medresesi" ve "Sultanı Medresesi"nde müderrislik yapıp sonra Sahn medrese müderrisi olmuştur. 1522'de İstanbul Kadısı görevine getirilmiştir.^[1]

1527'de "Molla Kâbız Meselesi"ne karışmıştır. Molla Kâbız İran'dan gelmiş ve İsa'nın bütün peygamberlerden üstün olduğu iddiasını yapıp bunu Kuran ayetleri ile kanıtlamaya kalkışmıştı. Bu Sünni ulemanın ilgisini çekip Molla Kâbız tutuklanıp iki kazasker önünde yargılanmaya getirilmiştir. Molla Kâbız bu yargılamada kendi teorisini uzun uzun anlatmış ise de yargıç olan iki kazasker bunlara hiç aldırış etmeden ve hiç karşılık veya yanıt vermeden onu idama mahkûm etmişlerdir. Bu yargılamayı Padişah I. Süleyman şahsen izlemişti ve bu kısa yargılamadan hoşlanmamıştı. Onun verdiği emirle ertesi gün Şeyhülislam Kemalpaşazade İbn-i Kemal Efendi ve İstanbul Kadısı olan Sadullah Sadi Efendi yargıç olarak Molla Kâbız'ı yeniden yargılamaya koyuldular ve detaylı bir şekilde Molla Kâbız'ın savlarına karşı savlar ileri sürdüler. Molla Kâbız inancından dönmesi için uyarıldıysa da o inancından dönmeyeceğini bildirince idama mahkûm edilip boynu vuruldu.^[2]

İstanbul Kadılığı görevinden sonra Sadullah Sadi Efendi "Sahn-i Seman" müderrislik görevine dönmüştür.

I. Süleyman döneminde 1536'de Şeyhülislam İbn-i Kemal öldükten sonra onun yerine Sadullah Sadi Efendi Şeyhülislam yapılmıştır. Sadullah Sadi Efendi bu görevde 5 yıl kalmıştır. Verdiği fetvalar kılı kırk yarar şekilde çok ayrıntılı idi.^[1]

21 Şubat 1539'da bu görevde iken ölmüştür. Mezarı Eyüp mezarlığındadır.

Eserleri

Yazılı eserleri arasında şunlar vardır;

Tefsi=-i Beyzavi Hasiyesi
Fetevay-i Sadiye
Hasiye Ala Serhi Hidaye

Fatih'te bir "darülkurra" yaptırmıştır.

Notlar

^ ^a ^b Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III say.25 [1]
^ Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 973-329-2996 say.132-13S

Dış bağlantılar

Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III say.25 [2]
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi III. Cilt 2. Kısım: XVI. Yüzyıl Ortalarından XVI. Yüzyıl Sonuna Kadar , Ankara:Türk Tarih Kurumu 1995 (6. Baskı) ISBN 975-16-0014-6 s.452

Önce gelen: İbn-i Kemal	Osmanlı Şeyhülislamı 1534 - 1539	Sonra gelen: Çivizade Muhittin Mehmet Efendi

[siciliosmani-1] Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III say.25 [1]

[2] Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 973-329-2996 say.132-13S

[1]

[2]

@@ 34. satır: / 34. satır: @@
 == Hayatı ==
-[[Daday]], [[Kastamonu]]'da doğmuştur. Babası [[İsa Çelebi]]'dir. Babası İstanbul'a gelip Aksaray'da bulunan Murad Paşa Camii'ne hoca olmuş ve oğlunu da İstanbul'a birlikte getirmiştir. Sadullah Sadi Efendi İstanbul'da medrese tahsili alıp önce "Başçı İbrahim Efendi Medresesi", sonra Edirne "Taşlık Medresesi", daha sonrasında İstanbul'da "Mahmut Paşa Medresesi" ve "Sultanı Medresesi"'nde müderrislik yapıp sonra Sahn medrese müderrisi olmuştur. 1522'de İstanbul Kadısı görevine getirilmiştir.<ref name="siciliosmani">Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), ''Sicill-i Osmani'', İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III say.25 [http://archive.org/details/sicilliosmani01sruoft]</ref>
+[[Daday]], [[Kastamonu]]'da doğmuştur. Babası [[İsa Çelebi]]'dir. Babası İstanbul'a gelip Aksaray'da bulunan Murad Paşa Camii'ne hoca olmuş ve oğlunu da İstanbul'a birlikte getirmiştir. Sadullah Sadi Efendi İstanbul'da medrese tahsili alıp önce "Başçı İbrahim Efendi Medresesi", sonra Edirne "Taşlık Medresesi", daha sonrasında İstanbul'da "Mahmut Paşa Medresesi" ve "Sultanı Medresesi"nde müderrislik yapıp sonra Sahn medrese müderrisi olmuştur. 1522'de İstanbul Kadısı görevine getirilmiştir.<ref name="siciliosmani">Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), ''Sicill-i Osmani'', İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III say.25 [http://archive.org/details/sicilliosmani01sruoft]</ref>
-'de "Molla Kabız Meselesi"'ne karışmıştır. [[Molla Kabız]] İran'dan gelmiş ve İsa'nın bütün peygamberlerden üstün olduğu iddiasını yapıp bunu Kuran ayetleri ile kanıtlamaya kalkışmıştı. Bu Sünni ulemanın ilgisini çekip Molla Kabız tutuklanıp iki kazasker önünde yargılanmaya getirilmiştir. Molla Kabız bu yargılamada kendi teorisini uzun uzun anlatmış ise de yargıç olan iki kazasker bunlara hiç aldırış etmeden ve hiç karşılık veya yanıt vermeden onu idama mahkûm etmişlerdir. Bu yargılamayı Padişah [[I. Süleyman]] şahsen izlemişti ve bu kısa yargılamadan hoşlanmamıştı. Onun verdiği emirle ertesi gün Şeyhülislam Kemalpașazade [[İbn-i Kemal]] Efendi ve İstanbul Kadısı olan Sadullah Sadi Efendi yargıç olarak Molla Kabiz'i yeniden yargılamaya koyuldular ve gayet detaylı ve rasyonel bir şekilde Molla Kabız'ın savlarını birer birer çürüttüler. Molla Kabız batıl inançtan dönmesi için uyarıldıysa da o inancından dönmeyeceğini bildirince idama mahkûm edilip boynu vuruldu.<ref>Sakaoğlu, Necdet (1999) ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 973-329-2996 say.132-13S</ref>
+'de "Molla Kâbız Meselesi"ne karışmıştır. [[Molla Kâbız]] İran'dan gelmiş ve İsa'nın bütün peygamberlerden üstün olduğu iddiasını yapıp bunu Kuran ayetleri ile kanıtlamaya kalkışmıştı. Bu Sünni ulemanın ilgisini çekip Molla Kâbız tutuklanıp iki kazasker önünde yargılanmaya getirilmiştir. Molla Kâbız bu yargılamada kendi teorisini uzun uzun anlatmış ise de yargıç olan iki kazasker bunlara hiç aldırış etmeden ve hiç karşılık veya yanıt vermeden onu idama mahkûm etmişlerdir. Bu yargılamayı Padişah [[I. Süleyman]] şahsen izlemişti ve bu kısa yargılamadan hoşlanmamıştı. Onun verdiği emirle ertesi gün Şeyhülislam Kemalpaşazade [[İbn-i Kemal]] Efendi ve İstanbul Kadısı olan Sadullah Sadi Efendi yargıç olarak Molla Kâbız'ı yeniden yargılamaya koyuldular ve detaylı bir şekilde Molla Kâbız'ın savlarına karşı savlar ileri sürdüler. Molla Kâbız inancından dönmesi için uyarıldıysa da o inancından dönmeyeceğini bildirince idama mahkûm edilip boynu vuruldu.<ref>Sakaoğlu, Necdet (1999) ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 973-329-2996 say.132-13S</ref>
 İstanbul Kadılığı görevinden sonra Sadullah Sadi Efendi "Sahn-i Seman" müderrislik görevine dönmüştür.

g t d Osmanlı şeyhülislamları
15. yüzyıl	Molla Fenari Fahreddin-i Acemi Molla Hüsrev Molla Gürânî Molla Abdülkerim Efendi Alâeddin Arabî Efendi Efdalzade Hamîdüddin Efendi
16. yüzyıl	Zenbilli Ali Efendi Kemalpaşazade Ahmet Şemsettin Efendi (İbn-i Kemal) Sadullah Sadi Efendi Çivizade Muhiddin Mehmed Efendi Abdülkadir Hamidî Çelebi Fenarîzade Muhyiddin Çelebi Ebussuud Efendi Çivizade Damadı Hamid Efendi Kadızade Ahmed Şemseddin Efendi Malûlzade Mehmed Efendi Çivizade Hacı Mehmed Efendi Abdülkadir Şeyhî Efendi Bostanzade Mehmed Efendi Bayramzade Zekeriya Efendi Hoca Sâdeddin Efendi Sunullah Efendi
17. yüzyıl	Hocazade Mehmed Efendi Ebülmeyamin Mustafa Efendi Hocazade Esad Efendi Zekeriyazade Yahya Efendi Ahîzâde Hüseyin Efendi Ebusaid Mehmed Efendi Muîd Ahmed Efendi Hacı Abdürrahim Efendi Bahâî Mehmed Efendi Karaçelebizade Abdülaziz Efendi Hüsamzade Abdurrahman Efendi Memikzade Mustafa Efendi Hocazade Mesud Efendi Hanefi Mehmed Efendi Balizade Mustafa Efendi Bolevî Mustafa Efendi Esiri Mehmet Efendi Sunizade Seyit Mehmet Emin Efendi Minkarizade Yahya Efendi Çatalcalı Ali Efendi Ankaravi Mehmed Emin Efendi Debbağzade Mehmed Efendi Feyzullah Efendi Ebusaidzade Feyzullah Efendi Sadreddinzade Sadık Mehmed Efendi İmam Mehmed Efendi
18. yüzyıl	Paşmakçızade Ali Efendi Yekçeşm Hüseyin Efendi Ebezade Abdullah Efendi Mehmed Ataullah Efendi İmam Mahmud Efendi Mirza Mustafa Efendi Menteşzade Abdürrahman Efendi Ebu İshak İsmail Efendi Yenişehirli Abdullah Efendi Mirzazade Şeyh Mehmed Efendi Paşmakçızade Abdullah Efendi Damadzade Ahmed Efendi Ebuishakzade İshak Efendi Dürri Mehmed Efendi Feyzullahefendizade Mustafa Efendi Pirizade Mehmed Sahib Efendi Hayatizade Mehmed Emin Efendi Seyit Mehmet Zeynelabidin Efendi Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi Halilefendizade Mehmed Said Efendi Seyyid Murtaza Efendi Abdullah Vassaf Efendi Damadzade Feyzullah Efendi Dürrizade Mustafa Efendi Mehmed Salih Efendi Çelebizade İsmail Asım Efendi Veliyyüddin Efendi Ebubekirzade Ahmed Efendi Pirizade Osman Sahib Efendi Mirzazade Mehmed Said Efendi Seyyid Mehmed Şerif Efendi İvazpaşazade İbrahim Beyefendi Salihzade Mehmet Emin Efendi Vassafzade Mehmed Esad Efendi Mehmed Şerif Efendi Seyit İbrahim Efendi Dürrizade Mehmed Ataullah Efendi Arapzade Ataullah Efendi Dürrizade Mehmed Arif Efendi Müftizade Ahmet Efendi Mekkî Mehmet Efendi Seyit Mehmet Kamil Efendi Hamidizade Mustafa Efendi Yahyâ Tevfik Efendi Mustafa Aşir Efendi
19. yüzyıl	Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi Salihzade Ahmed Esad Efendi Şerifzade Ataullah Mehmed Efendi Arapzade Mehmed Arif Efendi Dürrizade Abdullah Efendi Mehmed Zeynelabidin Efendi Mekkizade Mustafa Asım Efendi Çerkes Halil Efendi Yasincizade Abdülvehhab Efendi Ahmed Reşid Efendi Kadızade Mehmed Tahir Efendi Arif Hikmet Bey Meşrepzade Mehmed Arif Efendi Mehmed Sadeddin Efendi Atıfzade Hüsameddin Efendi Mehmed Refik Efendi Hasan Fehmi Efendi Ahmed Muhtar Molla Bey Efendi Turşucuzade Ahmed Muhtar Efendi Hasan Hayrullah Efendi Hasan Fehmi Efendi Hasan Hayrullah Efendi Kara Halil Efendi Uryanizade Ahmed Esad Efendi Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi Cemaleddin Efendi
20. yüzyıl	Mehmed Ziyâeddin Efendi Mehmed Sahib Efendi Çelebizade Hüseyin Hüsnü Efendi Musa Kazım Efendi Abdurrahman Nesib Efendi Mehmed Esad Efendi Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi Ömer Hulusi Efendi Haydarizade İbrahim Efendi Mustafa Sabri Efendi Dürrizade Abdullah Beyefendi Mehmed Nuri Efendi

g t d I. Süleyman dönemi (1520-1566)
Ailesi	Hürrem Sultan Mahidevran Sultan Gülfem Hatun Fülane Hatun Ayşe Hafsa Sultan Şehzade Mahmud Şehzade Mustafa Şehzade Ahmed Şehzade Murad Şehzade Mehmed Mihrimah Sultan Şehzade Abdullah II. Selim Raziye Sultan Şehzade Bayezid Şehzade Cihangir Şehzade Musa Üveys Paşa Hatice Sultan Beyhan Sultan Şah Sultan Fatma Sultan
Sadrazamlar	Pîrî Mehmed Paşa (1520-1523) Pargalı İbrahim Paşa (1523-1536) Ayas Mehmed Paşa (1536-1539) Lütfi Paşa (1539-1541) Hadım Süleyman Paşa (1541-1544) Rüstem Paşa (1544-1553) Kara Ahmed Paşa (1553-1555) Rüstem Paşa (1555-1561) Semiz Ali Paşa (1561-1565) Sokollu Mehmed Paşa (1565-1566)
Şeyhülislamlar	Zenbilli Ali Efendi (1520-1526) İbn-i Kemal (1526-1534) Sadullah Sadi Efendi (1534-1539) Çivizade Muhiddin Mehmed Efendi (1539-1542) Abdülkadir Hamidî Çelebi (1542-1543) Fenarîzade Muhyiddin Çelebi (1543-1545) Ebussuud Efendi (1545-1566)