İsis: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Foldereid (mesaj | katkılar)
Foldereid tarafından yapılan 25373738 sayılı değişiklik geri alınıyor.
Etiketler: Geri al olası sayı vandalizmi
Lalld (mesaj | katkılar)
İngilizce Wikipedia safyası esas alınarak bu sayfadaki bilgi birikimini arttırmak amacıyla düzenlemeler ve eklemeler yapıldı.
3. satır: 3. satır:


[[Dosya:Cleopatra Isis Louvre E27113.jpg|küçükresim|sol|Bir [[firavun]] gibi giyinmiş [[VII. Kleopatra]] İsis'e adaklarını sunarken.]]
[[Dosya:Cleopatra Isis Louvre E27113.jpg|küçükresim|sol|Bir [[firavun]] gibi giyinmiş [[VII. Kleopatra]] İsis'e adaklarını sunarken.]]
İsis (Eski Mısır: ꜣst; Kıpti: Ⲏⲥⲉ Ēse; Klasik Yunanca: Ἶσις Isis; Meroitik: 𐦥𐦣𐦯 Wos [a] veya Wusa), ibadeti Greko-Romen dünyasına yayılan eski Mısır dininde büyük bir tanrıçaydı. İsis ilk kez Eski Krallık'ta (MÖ 2686-2181), öldürülen kocası olan ilahi kral Osiris'i dirilttiği ve varisi Horus'u üretip koruduğu Osiris mitinin ana karakterlerinden biri olarak bahsedilmiştir. Osiris'e yardım ettiği için ölülerin ölümden sonraki hayata girmesine yardım ettiğine inanılıyordu ve Horus'a benzetilen firavunun ilahi annesi olarak kabul edildi. Anne yardımı, sıradan insanlara fayda sağlamak için şifa büyülerinde kullanıldı. Başlangıçta, cenaze törenlerinde ve büyülü metinlerde daha belirgin olmasına rağmen, kraliyet ritüellerinde ve tapınak törenlerinde sınırlı bir rol oynamıştır. Genellikle sanatta başında taht benzeri bir hiyeroglif giyen bir insan kadın olarak tasvir edildi. Yeni Krallık sırasında (MÖ 1550–1070), eski zamanların önde gelen tanrıçası Hathor'a ait olan özellikleri üstlenirken İsis, Hathor'un başlığını takarak tasvir edildi: bir ineğin boynuzları arasında bir güneş diski.
Bir çift boynuzun arasında güneş diski bulunan akbaba şeklinde bir şapka giymiş kadın olarak gösterilir. Çok seyrek olarak, bir çift koç boynuzu ya da [[Ma'at]] tüyü ile beraber Güney ve Kuzey çift tacını giyer. İsis bir tanrıça olarak değil ama kadın olarak ise sıradan saç biçimiyle gösterilir, ancak her zaman alnında bir yılan figürü bulunurdu.


MÖ ilk bin yılda, Osiris ve İsis en çok tapılan Mısır tanrıları haline geldi ve İsis, diğer birçok tanrıçanın özelliklerini özümsedi. Mısır'daki hükümdarlar ve güneydeki komşusu Nubia, öncelikle İsis'e adanmış tapınaklar inşa ettiler ve Philae'deki tapınağı, Mısırlılar ve Nubyalılar için dini bir merkezdi. Ünlü büyülü gücü diğer tüm tanrılardan daha büyüktü ve krallığı düşmanlarından koruduğu, gökyüzünü ve doğal dünyayı yönettiği ve kaderin kendisi üzerinde gücü olduğu söyleniyordu.
Osiris'in hem kız kardeşi hem de karısı olarak ise, İsis, yeryüzü krallığı boyunca kocasına yardımcı olmuştur. [[Piramit metinleri]], İsis'in kocasının ölümünü önceden gördüğünü göstermektedir. Onun ölümünün arkasından, İsis, kocasının yeraltı dünyasında huzur içinde yatması ve uygun şekilde gömülmesi için gövdesini yorulmaksızın aramıştır. Büyüleri sayesinde, Osiris'i hayata geri döndürmüş, ondan kendini erkek çocukları Horus'a hamile bıraktırmıştır.


Mısır'ın Yunanlılar tarafından yönetildiği ve yerleştiği Helenistik dönemde (MÖ 323-30) İsis, yeni tanrı Serapis ile birlikte Yunanlılar ve Mısırlılar tarafından ibadet edildi. İbadetleri daha geniş Akdeniz dünyasına yayıldı. Isis'in Yunan adanmışları, evliliğin icadı ve denizde gemilerin korunması gibi Yunan tanrılarından aldıkları özelliklere atfediyorlardı ve Mısır ve Osiris ve Harpocrates gibi Helenistik dünyada popüler olan diğer Mısır tanrılarıyla güçlü bağları sürdürüyordu. MÖ birinci yüzyılda Roma tarafından absorbe edildiğinden, İsis kültü Roma dininin bir parçası haline geldi. Onun adanmışları, Roma İmparatorluğu nüfusunun küçük bir bölümünü oluşturuyordu, ancak tüm topraklarında bulunuyorlardı. Ardından, Navigium Isidis gibi kendine özgü festivaller ve diğer Greko-Romen gizem kültlerine benzeyen başlangıç törenleri geliştirdi. Bazı adanmışları, dünyadaki tüm kadınsı ilahi güçleri kapsadığını söyledi.
İsis, tanrılar ile insanoğlu arasında hayati bir bağlantıdır. [[Firavun]] yaşayan [[Horus]] olarak onun oğlu kabul edilirdi. [[Piramit metinleri]]nde Horus, İsis'in kutsal memelerinden emzirilen çocuk olarak gösterilmiştir. İsis'i genç Horus'u kucağında gösteren çok sayıda heykel ve resim vardır. Sıklıkla, ana kraliçenin resmi ve o anki firavun aynı yerde resmedilmiştir. İsis, Horus'u çocukluğu boyunca onu öldürmek isteyen amcası Seth'ten korumuştur. Onun bir gün büyüyüp babasının intikamını alması onun hayatındaki boşluğu doldurmuştur.


İsis'e ibadet, MS dördüncü ila altıncı yüzyıllarda Hıristiyanlığın yükselişiyle sona erdi. İbadet, Meryem'in hürmeti gibi Hıristiyan inançlarını ve uygulamalarını etkilemiş olabilir, ancak bu etkinin kanıtı belirsiz ve çoğu zaman tartışmalıdır. Isis, Batı kültüründe, özellikle ezoterizm ve modern Paganizmde, genellikle doğanın bir kişileştirilmesi veya ilahiliğin kadınsı yönü olarak görünmeye devam ediyor.
[[Ölüler kitabı]]nda, hayat verici ve ölümün gıdası olarak gösterilmiştir. Ölümün yargıçlarından biri olarak da düşünülebilir. Ona atfedilen bir başka rol ise Horus'un dört oğlundan biri olan [[İmsety]]'nin koruyuculuğudur.


== Mısır ve Nubia'da ==
İsis, büyük bir büyücüdür ve büyü yeteneklerini kullanması ile meşhurdur. Örneğin, ilk kobrayı, onun zehirli ısırığını kullanarak [[Ra]]'ya gizli ismini itiraf ettirmek için yaratmıştır.


=== Adı ve kökenleri ===
[[Mısır]] tarihinin başından sonuna kadar, İsis, Mısır'ın en büyük tanrıçası olmuştur. Yararlı bir tanrıçadır ve sevgisi tüm yaşayan canlıları kapsayan bir annedir.
Hanedanlık Öncesi Dönem'in sonlarında (MÖ 3100'den önce) bazı Mısır tanrıları ortaya çıkarken, ne Isis ne de kocası Osiris, Beşinci Hanedandan (MÖ 2494-2345) önce isimleriyle anılıyordu. Nyuserre Ini'nin o dönemde hüküm sürdüğü ve hanedanlığın sonunda yazılmaya başlanan ve içeriği çok daha erken gelişmiş olabilecek Piramit Metinlerinde belirgin bir şekilde yer alıyor. Piramit Metinlerindeki birkaç pasaj, İsis'i Behbeit el-Hagar ve Sebennytos yakınlarındaki Nil Deltası bölgesi ile ilişkilendirir ve kültü oradan kaynaklanmış olabilir.


Pek çok bilim insanı, kökenini belirlemeye çalışırken Isis'in geçmişine odaklandı. Mısırlı adı ꜣst, Kıpti Mısır dilinde ⲎⲤⲈ (Ēse), Nubia'nın Meroitik dilinde Wusa ve Yunanca modern adının dayandığı Ἶσις idi. Onun hiyeroglif yazısı adı, İsis'in de kimliğinin bir işareti olarak kafasına taktığı bir taht işaretini içerir. Sembol, onun adındaki ilk sesleri heceleyen bir fonogram görevi görür, ancak aynı zamanda gerçek tahtlarla bir bağlantıyı da temsil etmiş olabilir. Mısır'da bir taht için kullanılan terim de steydi ve Isis'in adıyla ortak bir etimoloji paylaşmış olabilir. Bu nedenle Mısırbilimci Kurt Sethe, onun aslında tahtların kişileştirilmesi olduğunu öne sürdü. Henri Frankfort, tahtın bir adamı kral yapma gücünden dolayı kralın annesi ve dolayısıyla bir tanrıça olarak kabul edildiğine inanarak kabul etti. Jürgen Osing ve Klaus P. Kuhlmann gibi diğer bilim adamları, Isis'in adı ile taht kelimesi arasındaki farklılıklar veya tahtın tanrılaştırıldığına dair kanıt bulunmaması nedeniyle bu yoruma itiraz ettiler.
Ona tapınma [[Mısır]]'ın sınırlarının çok ötesinde [[İngiltere]]'ye bile yayılmıştır.{{Kaynak belirt}} Klasik yazarların eserleri, O'nu [[Persephone]], [[Tethys]], [[Athene]], [[Osiris]]'i ise [[Hades]], [[Dionysos]] ve diğer yabancı tanrılar ile eşleştirmiştir.


=== Rolleri ===
İsis’in eski Mısırcadaki adları Aset ve Esi’dir. İsis eski Yunanların koyduğu bir addır. Hiyeroglif yazıdaki Aset [[ideogram]]ı aynı zamanda, taht sözcüğünde kullanılan ilk ideogramdır. Bir başka deyişle İsis’in adının ideogramı tahttır. İsis ve Osiris Geb ve Nut’tan doğan dört ilahtan ikisidir, diğerleri İsis’e yardımcı kızkardeş Nephtys ve kötü kardeş [[Seth]]’tir. Kimi zaman başı üzerinde yer alan bir yıldız ve beyaz tacıyla, kimi zaman da kucağında çocuğunu emzirir, süt verir halde tasvir edilen ve Mısır metinlerinde [[Sirius]] gibi “vericilik” özelliğiyle nitelenen İsis, aynı zamanda Osiris’in beden parçalarını bir araya getirmeye çalışan bir ilahedir. Şefkatli bir anne gibi verici olan İsis’in diğer belirgin özellikleri sorumluluk taşıması, vazifesine bağlı olması ve sadık kalmasıdır (Osiris’e sadakati). O’ndan ilâhî anne ve sihirlerin efendisi olarak da söz edilir. Rüzgarlara, yağmurlara, ırmaklara, gemilere hükmeden, tüm suların da hükmedicisi olan İsis’tir. Yıldızı Sothis, yani Sirius-A’dır. Mısır Ölüler Kitabı’na göre, ölüm olayı ile bedenini terk eden varlıklardan tekamül düzeyi ileri olanlardan bazıları İsis’in kudretinden yararlanır, ışığa dönüşür, ilahlarla özdeşleşir ve Sirius’un “yüce kapısı”na ulaşabilirler. Şahin biçiminde resmedilen oğlu Horus ise içteki vicdan sesinin ilâhıdır. İsis’e çeşitli tasvirlerde en sık eşlik eden semboller inek , boynuzlar, küre, testi, hilal, [[Yunus (hayvan)|yunus]], emzirilen çocuk ya da süt verme, gemi ya da kayık, orak, kulplu haç ya da [[ankh]] ve bu ankh sembolüne benzeyen, “İsis’in düğümü” denilen semboldür.
Osiris'in ölümünü ve dirilişini çevreleyen mit döngüsü ilk olarak Piramit Metinlerinde kaydedildi ve tüm Mısır mitlerinin en ayrıntılı ve etkili olanı haline geldi. İsis, bu efsanede diğer kahramanlardan daha aktif bir rol oynamaktadır, bu nedenle Yeni Krallık'tan (MÖ 1550-1070) Ptolemaios Dönemi'ne (MÖ 305-30) kadar literatürde geliştikçe, en karmaşık edebi karakter haline geldi. tüm Mısır tanrılarının. Aynı zamanda, diğer birçok tanrıçanın özelliklerini özümseyerek, önemini Osiris mitinin çok ötesine genişletti.


==== Bir eş ve matemli ====
== Popüler kültüre etkileri ==
Isis, yaratıcı tanrı Atum veya Ra'nın soyundan gelen dokuz tanrıdan oluşan bir aile olan Heliopolis Ennead'in bir parçasıdır. O ve kardeşleri - Osiris, Set ve Nephthys - yerin tanrısı Geb ve gökyüzü tanrıçası Nut'da doğan Ennead'ın son neslidir. Dünyanın ilk hükümdarı olan yaratıcı tanrı, otoritesini Ennead'in erkek nesillerine aktarır, böylece Osiris kral olur. Osiris'in karısı ve kız kardeşi olan İsis, kraliçesidir.

Set, Osiris'i öldürür ve hikayenin birkaç versiyonunda cesedini parçalara ayırır. Isis ve Nephthys, Anubis gibi diğer tanrılar ile birlikte, kardeşlerinin vücudunun parçalarını arar ve yeniden birleştirirler. Onların çabaları, mumyalama ve diğer eski Mısır cenaze töreni uygulamaları için efsanevi prototiptir. Bazı metinlere göre, Osiris'in vücudunu Set veya hizmetkarlarının daha fazla saygısızlık edilmesinden de korumaları gerekiyor. Isis, yas tutan bir dulun özüdür. O ve Nephthys'in kardeşlerine olan sevgisi ve kederi, Isis'in büyülü büyüleri anlatması gibi onu hayata döndürmeye yardımcı olur. Cenaze metinleri, Isis'in Osiris'in ölümünden duyduğu üzüntüyü, ona olan cinsel arzusunu ve hatta onu terk ettiği öfkesini ifade ettiği konuşmaları içerir. Tüm bu duygular, canlanmasında rol oynar, çünkü onu harekete geçirmesi amaçlanır. Son olarak İsis, Osiris'in vücuduna nefes ve yaşamı geri kazandırır ve onunla çiftleşerek oğulları Horus'u gebe bırakır. Bu noktadan sonra Osiris sadece Duat'ta veya yeraltı dünyasında yaşıyor. Ancak İsis, intikamını almak için bir oğul ve varis üreterek ve onun için cenaze törenleri gerçekleştirerek, kocasının öbür dünyaya dayanmasını sağlamıştır.

İsis'in öbür dünya inançlarındaki rolü, efsaneye dayanıyordu. Osiris için yaptığı gibi, ölen insanların ruhlarının bütünlüğe kavuşmasına yardım etti. Hathor gibi diğer tanrıçalar gibi o da ölen kişiye annelik yaparak koruma ve beslenme sağladı. Bu nedenle, Hathor gibi, bazen ölen ruhu çocuğu olarak öbür dünyaya kabul eden batı tanrıçası Imentet şeklini aldı. Ancak Mısır tarihinin büyük bir bölümünde, Osiris gibi erkek tanrıların, yeniden doğuş için çok önemli olan cinsel güç de dahil olmak üzere canlandırıcı güçleri sağladığına inanılıyordu. Isis'in sadece bu gücü harekete geçirerek yardımcı olduğu düşünülüyordu. Yeni Krallık'ın sonlarında kadınsı ilahi güçler öbür dünya inançlarında daha önemli hale geldi. Çeşitli Ptolemaios cenaze metinleri, Isis'in, hareketsiz kocasını cinsel olarak uyararak Horus'un anlayışında aktif rol aldığını vurgulamaktadır; Mısır'daki Roma döneminden bazı mezar süsleri, İsis'i ölümden sonraki yaşamda merkezi bir rolde tasvir etmektedir ve o döneme ait bir cenaze töreni metni, kadınların öbür dünyada Isis ve Nephthys'in maiyetine katılabileceği düşünülüyordu.

==== Anne Tanrıça ====
* Mısırın erken dönemlerinden itibaren kadınların, anne ve çocukların Baş [[Aziz]]e (ing. Patron Saint)si olarak kabul edilmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ancient-egypt-online.com/egyptian-goddess-isis.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Mart 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120301144834/http://www.ancient-egypt-online.com/egyptian-goddess-isis.html |arşivtarihi=1 Mart 2012 |ölüurl=evet}}</ref>
* Mısırın erken dönemlerinden itibaren kadınların, anne ve çocukların Baş [[Aziz]]e (ing. Patron Saint)si olarak kabul edilmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ancient-egypt-online.com/egyptian-goddess-isis.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Mart 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120301144834/http://www.ancient-egypt-online.com/egyptian-goddess-isis.html |arşivtarihi=1 Mart 2012 |ölüurl=evet}}</ref>
* Erken [[Hristiyanlık]], O'nun bazı özelliklerini [[Meryem (İsa'nın annesi)|Bakire Meryem]]'e atfetmiştir. Şefkatli ve koruyucu anne olarak, onun kültüne yakın olan doğu insanlarına İsis çekici gelmiştir. Hiç kuşkusuz, birçok [[Madonna]] ve çocuk ikonaları, çocuğu [[Horus]]'u emziren İsis görüntülerini çağrıştırır.
* Erken [[Hristiyanlık]], O'nun bazı özelliklerini [[Meryem (İsa'nın annesi)|Bakire Meryem]]'e atfetmiştir. Şefkatli ve koruyucu anne olarak, onun kültüne yakın olan doğu insanlarına İsis çekici gelmiştir. Hiç kuşkusuz, birçok [[Madonna]] ve çocuk ikonaları, çocuğu [[Horus]]'u emziren İsis görüntülerini çağrıştırır.

Sayfanın 10.35, 21 Mayıs 2021 tarihindeki hâli

Isis, Horus'u emziriyor (Louvre)

İsis (İzis, Aset), Osiris'in (aynı zamanda karısıdır), Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

Bir firavun gibi giyinmiş VII. Kleopatra İsis'e adaklarını sunarken.

İsis (Eski Mısır: ꜣst; Kıpti: Ⲏⲥⲉ Ēse; Klasik Yunanca: Ἶσις Isis; Meroitik: 𐦥𐦣𐦯 Wos [a] veya Wusa), ibadeti Greko-Romen dünyasına yayılan eski Mısır dininde büyük bir tanrıçaydı. İsis ilk kez Eski Krallık'ta (MÖ 2686-2181), öldürülen kocası olan ilahi kral Osiris'i dirilttiği ve varisi Horus'u üretip koruduğu Osiris mitinin ana karakterlerinden biri olarak bahsedilmiştir. Osiris'e yardım ettiği için ölülerin ölümden sonraki hayata girmesine yardım ettiğine inanılıyordu ve Horus'a benzetilen firavunun ilahi annesi olarak kabul edildi. Anne yardımı, sıradan insanlara fayda sağlamak için şifa büyülerinde kullanıldı. Başlangıçta, cenaze törenlerinde ve büyülü metinlerde daha belirgin olmasına rağmen, kraliyet ritüellerinde ve tapınak törenlerinde sınırlı bir rol oynamıştır. Genellikle sanatta başında taht benzeri bir hiyeroglif giyen bir insan kadın olarak tasvir edildi. Yeni Krallık sırasında (MÖ 1550–1070), eski zamanların önde gelen tanrıçası Hathor'a ait olan özellikleri üstlenirken İsis, Hathor'un başlığını takarak tasvir edildi: bir ineğin boynuzları arasında bir güneş diski.

MÖ ilk bin yılda, Osiris ve İsis en çok tapılan Mısır tanrıları haline geldi ve İsis, diğer birçok tanrıçanın özelliklerini özümsedi. Mısır'daki hükümdarlar ve güneydeki komşusu Nubia, öncelikle İsis'e adanmış tapınaklar inşa ettiler ve Philae'deki tapınağı, Mısırlılar ve Nubyalılar için dini bir merkezdi. Ünlü büyülü gücü diğer tüm tanrılardan daha büyüktü ve krallığı düşmanlarından koruduğu, gökyüzünü ve doğal dünyayı yönettiği ve kaderin kendisi üzerinde gücü olduğu söyleniyordu.

Mısır'ın Yunanlılar tarafından yönetildiği ve yerleştiği Helenistik dönemde (MÖ 323-30) İsis, yeni tanrı Serapis ile birlikte Yunanlılar ve Mısırlılar tarafından ibadet edildi. İbadetleri daha geniş Akdeniz dünyasına yayıldı. Isis'in Yunan adanmışları, evliliğin icadı ve denizde gemilerin korunması gibi Yunan tanrılarından aldıkları özelliklere atfediyorlardı ve Mısır ve Osiris ve Harpocrates gibi Helenistik dünyada popüler olan diğer Mısır tanrılarıyla güçlü bağları sürdürüyordu. MÖ birinci yüzyılda Roma tarafından absorbe edildiğinden, İsis kültü Roma dininin bir parçası haline geldi. Onun adanmışları, Roma İmparatorluğu nüfusunun küçük bir bölümünü oluşturuyordu, ancak tüm topraklarında bulunuyorlardı. Ardından, Navigium Isidis gibi kendine özgü festivaller ve diğer Greko-Romen gizem kültlerine benzeyen başlangıç törenleri geliştirdi. Bazı adanmışları, dünyadaki tüm kadınsı ilahi güçleri kapsadığını söyledi.

İsis'e ibadet, MS dördüncü ila altıncı yüzyıllarda Hıristiyanlığın yükselişiyle sona erdi. İbadet, Meryem'in hürmeti gibi Hıristiyan inançlarını ve uygulamalarını etkilemiş olabilir, ancak bu etkinin kanıtı belirsiz ve çoğu zaman tartışmalıdır. Isis, Batı kültüründe, özellikle ezoterizm ve modern Paganizmde, genellikle doğanın bir kişileştirilmesi veya ilahiliğin kadınsı yönü olarak görünmeye devam ediyor.

Mısır ve Nubia'da

Adı ve kökenleri

Hanedanlık Öncesi Dönem'in sonlarında (MÖ 3100'den önce) bazı Mısır tanrıları ortaya çıkarken, ne Isis ne de kocası Osiris, Beşinci Hanedandan (MÖ 2494-2345) önce isimleriyle anılıyordu. Nyuserre Ini'nin o dönemde hüküm sürdüğü ve hanedanlığın sonunda yazılmaya başlanan ve içeriği çok daha erken gelişmiş olabilecek Piramit Metinlerinde belirgin bir şekilde yer alıyor. Piramit Metinlerindeki birkaç pasaj, İsis'i Behbeit el-Hagar ve Sebennytos yakınlarındaki Nil Deltası bölgesi ile ilişkilendirir ve kültü oradan kaynaklanmış olabilir.

Pek çok bilim insanı, kökenini belirlemeye çalışırken Isis'in geçmişine odaklandı. Mısırlı adı ꜣst, Kıpti Mısır dilinde ⲎⲤⲈ (Ēse), Nubia'nın Meroitik dilinde Wusa ve Yunanca modern adının dayandığı Ἶσις idi. Onun hiyeroglif yazısı adı, İsis'in de kimliğinin bir işareti olarak kafasına taktığı bir taht işaretini içerir. Sembol, onun adındaki ilk sesleri heceleyen bir fonogram görevi görür, ancak aynı zamanda gerçek tahtlarla bir bağlantıyı da temsil etmiş olabilir. Mısır'da bir taht için kullanılan terim de steydi ve Isis'in adıyla ortak bir etimoloji paylaşmış olabilir. Bu nedenle Mısırbilimci Kurt Sethe, onun aslında tahtların kişileştirilmesi olduğunu öne sürdü. Henri Frankfort, tahtın bir adamı kral yapma gücünden dolayı kralın annesi ve dolayısıyla bir tanrıça olarak kabul edildiğine inanarak kabul etti. Jürgen Osing ve Klaus P. Kuhlmann gibi diğer bilim adamları, Isis'in adı ile taht kelimesi arasındaki farklılıklar veya tahtın tanrılaştırıldığına dair kanıt bulunmaması nedeniyle bu yoruma itiraz ettiler.

Rolleri

Osiris'in ölümünü ve dirilişini çevreleyen mit döngüsü ilk olarak Piramit Metinlerinde kaydedildi ve tüm Mısır mitlerinin en ayrıntılı ve etkili olanı haline geldi. İsis, bu efsanede diğer kahramanlardan daha aktif bir rol oynamaktadır, bu nedenle Yeni Krallık'tan (MÖ 1550-1070) Ptolemaios Dönemi'ne (MÖ 305-30) kadar literatürde geliştikçe, en karmaşık edebi karakter haline geldi. tüm Mısır tanrılarının. Aynı zamanda, diğer birçok tanrıçanın özelliklerini özümseyerek, önemini Osiris mitinin çok ötesine genişletti.

Bir eş ve matemli

Isis, yaratıcı tanrı Atum veya Ra'nın soyundan gelen dokuz tanrıdan oluşan bir aile olan Heliopolis Ennead'in bir parçasıdır. O ve kardeşleri - Osiris, Set ve Nephthys - yerin tanrısı Geb ve gökyüzü tanrıçası Nut'da doğan Ennead'ın son neslidir. Dünyanın ilk hükümdarı olan yaratıcı tanrı, otoritesini Ennead'in erkek nesillerine aktarır, böylece Osiris kral olur. Osiris'in karısı ve kız kardeşi olan İsis, kraliçesidir.

Set, Osiris'i öldürür ve hikayenin birkaç versiyonunda cesedini parçalara ayırır. Isis ve Nephthys, Anubis gibi diğer tanrılar ile birlikte, kardeşlerinin vücudunun parçalarını arar ve yeniden birleştirirler. Onların çabaları, mumyalama ve diğer eski Mısır cenaze töreni uygulamaları için efsanevi prototiptir. Bazı metinlere göre, Osiris'in vücudunu Set veya hizmetkarlarının daha fazla saygısızlık edilmesinden de korumaları gerekiyor. Isis, yas tutan bir dulun özüdür. O ve Nephthys'in kardeşlerine olan sevgisi ve kederi, Isis'in büyülü büyüleri anlatması gibi onu hayata döndürmeye yardımcı olur. Cenaze metinleri, Isis'in Osiris'in ölümünden duyduğu üzüntüyü, ona olan cinsel arzusunu ve hatta onu terk ettiği öfkesini ifade ettiği konuşmaları içerir. Tüm bu duygular, canlanmasında rol oynar, çünkü onu harekete geçirmesi amaçlanır. Son olarak İsis, Osiris'in vücuduna nefes ve yaşamı geri kazandırır ve onunla çiftleşerek oğulları Horus'u gebe bırakır. Bu noktadan sonra Osiris sadece Duat'ta veya yeraltı dünyasında yaşıyor. Ancak İsis, intikamını almak için bir oğul ve varis üreterek ve onun için cenaze törenleri gerçekleştirerek, kocasının öbür dünyaya dayanmasını sağlamıştır.

İsis'in öbür dünya inançlarındaki rolü, efsaneye dayanıyordu. Osiris için yaptığı gibi, ölen insanların ruhlarının bütünlüğe kavuşmasına yardım etti. Hathor gibi diğer tanrıçalar gibi o da ölen kişiye annelik yaparak koruma ve beslenme sağladı. Bu nedenle, Hathor gibi, bazen ölen ruhu çocuğu olarak öbür dünyaya kabul eden batı tanrıçası Imentet şeklini aldı. Ancak Mısır tarihinin büyük bir bölümünde, Osiris gibi erkek tanrıların, yeniden doğuş için çok önemli olan cinsel güç de dahil olmak üzere canlandırıcı güçleri sağladığına inanılıyordu. Isis'in sadece bu gücü harekete geçirerek yardımcı olduğu düşünülüyordu. Yeni Krallık'ın sonlarında kadınsı ilahi güçler öbür dünya inançlarında daha önemli hale geldi. Çeşitli Ptolemaios cenaze metinleri, Isis'in, hareketsiz kocasını cinsel olarak uyararak Horus'un anlayışında aktif rol aldığını vurgulamaktadır; Mısır'daki Roma döneminden bazı mezar süsleri, İsis'i ölümden sonraki yaşamda merkezi bir rolde tasvir etmektedir ve o döneme ait bir cenaze töreni metni, kadınların öbür dünyada Isis ve Nephthys'in maiyetine katılabileceği düşünülüyordu.

Anne Tanrıça

  • Mısırın erken dönemlerinden itibaren kadınların, anne ve çocukların Baş Azize (ing. Patron Saint)si olarak kabul edilmiştir.[1]
  • Erken Hristiyanlık, O'nun bazı özelliklerini Bakire Meryem'e atfetmiştir. Şefkatli ve koruyucu anne olarak, onun kültüne yakın olan doğu insanlarına İsis çekici gelmiştir. Hiç kuşkusuz, birçok Madonna ve çocuk ikonaları, çocuğu Horus'u emziren İsis görüntülerini çağrıştırır.
  • İsis, Horus ve diğer Mısır mitolojik unsurlarının Hristiyan inanç ve kültürüne aktarımı ile ilgili Zeitgeist belgesel filmi çok geniş bilgiler sunmaktadır.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2012. 
Antik Mısır Ankh Mısır Mitolojisi
Heliopolisli Sekiz tanrı/Ogdoad
Amon/Amunet | Huh/Hauhet | Kuk/Kauket | Nu/Naunet
Heliopolisli Dokuz tanrı/Ennead
Atum | Şu/Shu | Tefnut | Geb | Nuit/Nut | Ausare/Osiris | İsis/Aset | Set | Nebet Het/Neftis
Diğer Büyük Tanrı ve Tanrıçalar
Anubis | Apis | Aton | Bast | Djehuty | Hathor | Horus | Khepri | Khons | Ma'at | Min | Neith | Ptah | Ra | Sekhmet | Sobek | Wepwawet | Heryşaf