Halk sağlığı

Halk Sağlığı, dahili tıp bilimleri arasında yer alan uzmanlık dalıdır.

İngiltere ve Almanya’da halk sağlığının bir uzmanlık dalı olarak kabul edilmesi XIX. yüzyılın ortalarında, ABD ve Rusya’da ise XX. yüzyılın başlarına dayanır. Türkiye’de ise halk sağlığı uzmanlık eğitimi 1958 yılında Refik Saydam Hıfzıssıhha Okulu’nda, 1965 yılında Hacettepe, ve 1967 yılında Atatürk Üniversitesi’nde verilmeye başlanmıştır. Halk sağlığı uzmanlık eğitimi programlarında 1800’lü yıllarda sanitasyon, bulaşıcı hastalıklar ve bağışıklama konuları öncelikli durumdayken, 1900’lü yılların ikinci yarısında sağlık yönetimi ve epidemiyoloji temel eğitim içeriği olarak belirlenmiştir. 1966 yılında Avrupa Halk Sağlığı Okulları Müdürleri Toplantısı’nda eğitim içeriğine uluslararası sağlık örgütleri, sağlık planlaması ve sağlık ekonomisi konuları da eklenmiştir. Daha sonraları halk sağlığı daha multidisipliner bir alan haline gelmiş ve eğitim programına medikal sosyoloji ve antropoloji dahil edilmiştir.

Halk sağlığı uzmanı, toplumun sağlık düzeyini ölçen, var olan ve gelişebilecek sorunları, bu sorunların nedenlerini ve toplumun sağlık gereksinimlerini bilimsel teknikler kullanarak saptayan, sağlık politikaları geliştirerek çözümler üreten, halk sağlığı programlarının kontrol ve değerlendirmelerini yapan, bu programların yürütülmesinde görev alan, sağlık hizmetlerinin her kademesinde yöneticilik yapan hekimdir. Bu görevlerini yerine getirebilmek için halk sağlığı uzmanı, bilgi kaynaklarına erişir, veri toplar ve değerlendirir. Yönetimle ilgili olarak planlama, örgütleme, personel kullanımı, yürütme, denetleme, eşgüdüm, bütçe yapma ve hizmetleri değerlendirme işlerini yapar. Halk sağlığı uzmanı, araştırmacılık, danışmanlık ve yöneticilik görevlerinde, koruyucu ve iyileştirici sağlık hizmetlerinin sunumunda, salgınların incelenmesinde, halkın sağlık eğitiminde ve halk sağlığı laboratuvarlarının işletilmesinde doğrudan görev alır.

Yukarıdaki görev tanımından da anlaşılacağı gibi, halk sağlığı uzmanlığı dalı, tıpkı bir klinisyenin bireylerdeki hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği gibi, toplumdaki sağlık sorunlarını teşhis edip bunları iyileştirmeye, halkın sağlık düzeyini yükseltmeye çalışan bir tıp dalıdır. Halk sağlığı uzmanı, hizmetleri planlayan, yöneten ve denetleyen konumdadır. Halk sağlığı bilim dalı, kuramsal eğitimi yönünden evrenseldir. Ancak uygulama olarak halk sağlığı uzmanlığı yereldir. Çünkü halk sağlığı uzmanı hangi topluma hizmet veriyorsa, o toplumun sağlık sorunlarını bilmek ve çözmek durumundadır.