Halep Muharebesi (2012-16): Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Victor Trevor (mesaj | katkılar)
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.7
69. satır: 69. satır:
}}
}}


'''Halep Muharebesi''', [[Suriye İç Savaşı]]'nın bir parçası olarak, [[Halep]] şehrinde süren şiddetli çatışmalardır. Suriye'nin en kalabalık şehri olan Halep, 2012 yılından itibaren büyük çatışmalara sahne olmuş ve şehir büyük oranda tahrip edilmiştir. Halep'i kontrol etmenin önemi ve çatışmaların genişliği dolayısıyla savaşan gruplar Halep Muharebesi'ne ''savaşların anası'' ya da ''Suriye'nin Stalingrad'ı'' ismini vermişlerdir.<ref>{{Haber kaynağı|soyadı=McElroy|ad=Damien|başlık=Badly armed rebels face tanks as Syria's mother of battles begins|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/9435261/Badly-armed-rebels-face-tanks-as-Syrias-mother-of-all-battles-begins.html |eser=The Telegraph|tarih=28 Temmuz 2012|konum = Londra}}<br />{{Haber kaynağı |soyadı=Hermant |ad=Norman|başlık=Fears about the 'mother of all battles' for Aleppo |url= http://www.abc.net.au/news/2012-07-28/fears-about-the-mother-of-all-battles-for-aleppo/4160852 |eser=ABC|tarih=28 Temmuz 2012}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|soyadı=Spencer|ad=Richard|başlık=Aleppo 'is becoming Syria's Stalingrad'|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/9469080/Aleppo-is-becoming-Syrias-Stalingrad.html |eser=The Telegraph|tarih=11 Ağustos 2012|konum=Aleppo}}</ref> 12 Aralık 2016'da Suriye Devlet Televizyonundan yapılan açıklama ile birlikte Halep'in Özgür Suriye Ordusu'ndan alındığı kesinleşmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Halep kurtarıldı! | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201612121026277785-suriye-ordu-halep-zafer/ | yayıncı = tr.sputniknews.com | tarih = 12 Aralık 2016 | erişimtarihi = 23 Şubat 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161220124522/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201612121026277785-suriye-ordu-halep-zafer/ | arşivtarihi = 20 Aralık 2016 | ölüurl = no }}</ref> Halep kontrol altına alındıktan kısa bir süre sonra Halep'in kuzeyinde bulunan siviller ve muhalif güçler tahliye edildi.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Halep'te tahliye tamamlandı | url = http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepte-tahliye-tamamlandi | erişimtarihi = 23 Şubat 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170224212133/http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepte-tahliye-tamamlandi | arşivtarihi = 24 Şubat 2017 | ölüurl = no }}</ref>
'''Halep Muharebesi''', [[Suriye İç Savaşı]]'nın bir parçası olarak, [[Halep]] şehrinde süren şiddetli çatışmalardır. Suriye'nin en kalabalık şehri olan Halep, 2012 yılından itibaren büyük çatışmalara sahne olmuş ve şehir büyük oranda tahrip edilmiştir. Halep'i kontrol etmenin önemi ve çatışmaların genişliği dolayısıyla savaşan gruplar Halep Muharebesi'ne ''savaşların anası'' ya da ''Suriye'nin Stalingrad'ı'' ismini vermişlerdir.<ref>{{Haber kaynağı|soyadı=McElroy|ad=Damien|başlık=Badly armed rebels face tanks as Syria's mother of battles begins|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/9435261/Badly-armed-rebels-face-tanks-as-Syrias-mother-of-all-battles-begins.html |eser=The Telegraph|tarih=28 Temmuz 2012|konum = Londra}}<br />{{Haber kaynağı |soyadı=Hermant |ad=Norman|başlık=Fears about the 'mother of all battles' for Aleppo |url= http://www.abc.net.au/news/2012-07-28/fears-about-the-mother-of-all-battles-for-aleppo/4160852 |eser=ABC|tarih=28 Temmuz 2012}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|soyadı=Spencer|ad=Richard|başlık=Aleppo 'is becoming Syria's Stalingrad'|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/9469080/Aleppo-is-becoming-Syrias-Stalingrad.html |eser=The Telegraph|tarih=11 Ağustos 2012|konum=Aleppo}}</ref> 12 Aralık 2016'da Suriye Devlet Televizyonundan yapılan açıklama ile birlikte Halep'in Özgür Suriye Ordusu'ndan alındığı kesinleşmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Halep kurtarıldı! | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201612121026277785-suriye-ordu-halep-zafer/ | yayıncı = tr.sputniknews.com | tarih = 12 Aralık 2016 | erişimtarihi = 23 Şubat 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161220124522/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201612121026277785-suriye-ordu-halep-zafer/ | arşivtarihi = 20 Aralık 2016 | ölüurl = yes }}</ref> Halep kontrol altına alındıktan kısa bir süre sonra Halep'in kuzeyinde bulunan siviller ve muhalif güçler tahliye edildi.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Halep'te tahliye tamamlandı | url = http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepte-tahliye-tamamlandi | erişimtarihi = 23 Şubat 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170224212133/http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepte-tahliye-tamamlandi | arşivtarihi = 24 Şubat 2017 | ölüurl = yes }}</ref>


== Çatışmalar ==
== Çatışmalar ==

Sayfanın 22.47, 22 Eylül 2020 tarihindeki hâli

Halep Muharebesi
Suriye İç Savaşı Kuzey Cephesi
Suriye İç Savaşı

Muharebe yıllarından fotoğraflar
Tarih19 Temmuz 2012-22 Aralık 2016
Bölge
Sonuç

Kesin Suriye hükûmeti zaferi

  • Ocak 2014'te IŞİD Halep'ten çıkarıldı.[16]
  • 2015 yılının genelinde Suriye ordusunun muhalifleri kuşatma operasyonları başarısız oldu.[17]
  • Suriye ordusu, muhalifleri 7 Temmuz 2016 itibarıyla kuşatma altına aldı.[18]
  • 6 Ağustos 2016 itibarıyla muhalifler kuşatmayı kırmayı başardı.[19]
  • Suriye ordusu 4 Eylül 2016 tarihinde muhalifleri tekrar kuşatma altına aldı.[20]
  • Suriye ordusu, başlattığı operasyon sonucunda kentin büyük bölümünde kontrolü tekrar sağladı.[21]
  • Suriye ordusu, 12 Aralık akşamı kesin zaferini ilan etti.
Taraflar

Suriye Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu


Destekleyen:
Türkiye Türkiye
Katar Katar
Suudi Arabistan Suudi Arabistan


 Suriye

İran Devrim Muhafızları Ordusu[10]
Hizbullah[11]
Bedr Örgütü[12]
Haydar el-Karar Tugayları[13]


Destekleyen:
İran İran
Rusya Rusya


PYD

Komutanlar ve liderler
Riyad Esad
Mustafa Ahmet el Şeyh
Abdullah El Muhaysini
Suriye Beşşar Esad
Güçler
2,000 - 4,000 15,000
Kayıplar
90-110 ölü 111 ölü
Bilinmiyor
Halep vilayetinde 30,000'den fazla ölü


Halep Muharebesi, Suriye İç Savaşı'nın bir parçası olarak, Halep şehrinde süren şiddetli çatışmalardır. Suriye'nin en kalabalık şehri olan Halep, 2012 yılından itibaren büyük çatışmalara sahne olmuş ve şehir büyük oranda tahrip edilmiştir. Halep'i kontrol etmenin önemi ve çatışmaların genişliği dolayısıyla savaşan gruplar Halep Muharebesi'ne savaşların anası ya da Suriye'nin Stalingrad'ı ismini vermişlerdir.[22][23] 12 Aralık 2016'da Suriye Devlet Televizyonundan yapılan açıklama ile birlikte Halep'in Özgür Suriye Ordusu'ndan alındığı kesinleşmiştir.[24] Halep kontrol altına alındıktan kısa bir süre sonra Halep'in kuzeyinde bulunan siviller ve muhalif güçler tahliye edildi.[25]

Çatışmalar

2012 - Doğu Halep'in muhaliflerce ele geçirilmesi

Halep şehir merkezinde hükûmet karşıtı gösteriler, 2012 yılının Temmuz ayı itibarıyla tam savaş halini almıştır. Temmuz ayında muhalifler şehrin güney ve kuzeydoğu mahallelerinde tam kontrolü sağlamışlardır.[26] Kürt gruplar da kuzeydeki Kürt mahallelerde YPG'nin öncülüğünde kendi birimlerini oluşturmuş ve burada denetimi ele geçirmişlerdir.

Ağustos 2012'de muhalifler Halep eski şehirdeki üç Hristiyan mahalleyi ele geçirmişlerdir. Kısa süre ordu bu bölgeleri geri almışlardır. Muhaliflerin Hristiyan bölgelerdeki kiliselere ve Hristiyanlara ateş açtığı iddia edilmiştir.[27] Hristiyanların da muhaliflere karşı mahallelerini korumak için silahlandığı belirtilmiştir.[28][29]

2012 yılının Ekim ayında muhalif güçler, Marat el-Numan'ı ele geçirerek Halep'teki ordu güçlerinin ana ikmal hattını kesmişlerdir.[30] Savaşa Hizbullah'ın dahil olması güçleri değiştirecek ve hükûmet güçleri ikmal hattını ancak bir yıl sonra açabileceklerdir.[31] PYD ile muhalifler arasında da çatışmalar meydana gelmiştir.[32]

Ekim 2013, hükûmete bağlı birliklerin Halep taarruzu:
  Suriye hükûmeti kontrolünde
  Suriye muhalefeti kontrolünde
  YPG kontrolünde

2013 - Karşılıklı taarruzlar

15 Ocak'ta Halep Üniversitesi'nde büyük bir patlama meydana gelmiş ve çoğu öğrenci 82 kişi hayatını kaybetmiştir.[33] 31 Ocak'ta Suriye Hava Kuvvetleri Kürt kontrolündeki Eşrefiye mahallesini bombalamış ve pek çok sivil hayatını kaybetmiştir. Üç gün önce de Suriye ordu tanklarının Şeyh Mesud mahallesini bombalaması hükûmetin tek düşmanının İslamcı muhalifler olmadığını da göstermiştir.[34]

Ekim-Aralık arasında Suriye ordusu Şam yolunu yeniden Halep'e açmak ve muhalif kuşatmasını kırmak için aralarında Hizbullahlı milislerin de bulunduğu büyük bir saldırı başlatmıştır. 2 aylık bu saldırı sonrasında Suriye ordusu Hanasır, El-Sefire, Tel Aran, Tel Hassel, 80.üs ve 20 civarında köy ve kasaba ele geçirmiş ve Halep otoyolunu yeniden güneyden gelecek takviyelere açmayı başarmıştır.[35][36]

Kasım 2013 ile Şubat 2014 arasında da Suriye ordusu ilerlemeler kaydetmeye devam etmiştir. Halep Uluslararası Havalimanının kuzeyindeki bazı bölgeler ve 80. ordu üs tamamen ele geçirilmiştir. Aynı zamanda Suriye Ordusu Halep'in doğusunda da önemli mahalleleri ele geçirmiştir.[37]

Aralık 2013'te Suriye hükûmeti 'Kanopus Yıldızı' isimli büyük bir operasyon başlattığını duyurmuştur. Suriye hükûmeti , bu operasyon ile muhalifleri tamamen çevrelemeyi ve ikmal hatlarını tamamen kesmeyi amaçlamıştır.[37]

2014 - Suriye hükûmetinin muhalifleri kuşatma çabası

Keskin nişancılardan sakınmak için ayna kullanan bir Özgür Suriye Ordusu askeri
Halep'te imha edilmiş bir T-72 tankı

Ocak 2014'te muhalif güçler arasındaki anlaşmazlıklar derinleşmiştir. Muhalif gruplar DEAŞ'a karşı cephe almışlardır. DEAŞ, Halep şehir merkezinden atılmıştır.[16] Suriye Ordusu güçleri, Ocak ayında el-Nakkarin ve Şeyh Yusuf mahallelerini ele geçirerek Halep endüstri bölgesine yönelik ilerlemeler kaydetmişlerdir.

Şubat ayından itibaren hükûmete bağlı askerler ve Hizbullah militanları 80.üs ve Şeyh Neccar endüstri alanına sızmaya başlamış ve bazı bölgeleri ele geçirmeye başlamışlardır.[38] Doğu Halep'te muhaliflerin aldığı üst üste yenilgiler ilk defa dengeleri ciddi bir şekilde sarsmaya başlamıştır.

2014 yılının başından itibaren Halep şehrindeki Özgür Suriye Ordusu üstünlüğü hükûmet lehine değişmiştir. 2014 yılından itibaren hükûmet, şehir merkezini çevrelemeyi ve böylece muhaliflerin dış dünyayla bağlantısını kesmeyi planlamıştır.[39] 20 Ekim'de 'Kanopus Yıldızı' operasyonu sona ermiştir. Ordu muhaliflerin ikmal hatlarını tamamen kesemese de, Doğu Halep'teki tüm kenar mahalleler ele geçirilmiş ve böylece muhalifleri Halep merkezinde dışarıya bağlayan tek koridor olarak Kastillo geçidi kalmıştır.[40] Suriye hükûmeti Ekim ayında Halep hapishanesinde 13 aydır süren kuşatmayı kırmış ve civarındaki sanayi bölgesini ele geçirmiştir. Bununla beraber, Halep'in birkaç kilometre kuzeyindeki stratejik Handarat köyü de ele geçirilmiş ve böylece muhaliflerin elindeki avantaj hükûmet güçlerinin lehine değişmiştir. Bir süre sonra Halep'in tamamen hükûmet güçleri tarafından kuşatılacağı yorumları yapılmıştır. Bununla beraber, Halep'in kuşatılması durumunda Türkiye'ye yoğun bir göç dalgasının olabileceği belirtilmiştir.[41]

2015 - Muhalif taarruzu

Ocak ve Şubat aylarında Suriye Ordusu Kuzey Halep'te pek çok operasyona girişmiştir. Ne var ki, büyük bir ilerleme kaydedememişlerdir ve muhalifleri tamamen kuşatma amaçları başarısızlığa uğramıştır.[42] Özellikle stratejik Handarat kasabasının kontrolü için büyük çatışmalar meydana gelmiştir.

Muhalifler, 2015 yılının Mart ayında stratejik Handarat kasabasını geri almış ve Halep'te kontrolü yeniden sağlamışlardır.[43] İdlip ve Cisr eş Şuğur'da kazanılan zaferler muhalifleri cesaretlendirmiştir. Muhalifler İdlip'teki Fetih Ordusu yapılanmasını Halep'te kurarak Halep'i Suriye ordusu güçlerinden tamamen almak için hazırlıklara başladıklarını açıklamışlardır.[44] Ayrıca, Cisr eş Şuğur'un ele geçirilmesi Halep ilindeki Suriye ordusunun destek hattını da büyük oranda kesmiştir. Mayıs ayının başında Halep şehir merkezinde YPG ile muhalifler arasında bir gerginlik yaşanmışsa da anlaşmazlık giderilmiştir ve YPG ile muhalifler çatışma durumunda değillerdir.[45]

Ekim-Aralık 2015'te Halep ve İdlip illeri:
  Suriye Ordusu kontrolünde
  Suriye muhalefeti kontrolünde
  IŞİD kontrolünde
  YPG kontrolünde

2015 yılı itibarıyla Suriye ordusunun Halep'i tamamen çevreleme harekatı başarısızlığa uğramıştır. Halep'teki muhalif gruplar Fetih Ordusu adıyla birleşmiştir. Böylece, Halep'in Suriye ordusundan alınması hedeflenmiştir.[46] Muhalifler, IŞİD'in Halep'in kuzeyindeki bölgelere saldırması ile operasyonu Temmuz ayına ertelenmek zorunda kalmışlardır. Suriye ordusuna Halep'te en büyük darbenin indirileceği bir anda, IŞİD'in muhaliflere saldırması ise hükûmet ile IŞİD'in arasında gizli bir ittifak olduğu iddialarını gündeme getirmiştir.[47]

2 Temmuz 2015'te muhalif güçler Fetih Halep ve Ensar eş-Şeriat adları altında birleşmiş[48] ve Halep'in Suriye ordusundan alınması için büyük bir operasyon başlatmışlardır.[49] Operasyon sonucunda Halep'in batısında kısmi ilerleme kaydedilmişse de Suriye ordusu Halep merkezinden çıkarılamamıştır.[50]

Eylül ayında başlayan Rus hava saldırıları özellikle Halep kırsalında muhalifleri zor durumda bırakmıştır. IŞİD'i bombalamak amacıyla Suriye'de hava saldırısı gerçekleştiren Rusya'nın IŞİD'den başka aralarında cihadçıların da bulunduğu muhalifleri bombalaması sonucu, muhaliflerin Halep ve İdlip kırsalındaki ilerlemesi durmuştur.[51][52]

Kasım 2015'te İdlip'in kuzeyindeki Fua ve Kefraya köylerini kurtarmak ve Halep'in kuzeydoğusundaki Kuveyris Askeri Havaalanı'ndaki kuşatmayı kaldırmak için yapılan saldırı sonucu yaklaşık 408 kilometrekarelik alan ordu güçlerinin eline geçmiş ve 2 yıldır IŞİD kuşatması altındaki Kuveyris Havaalanı Suriye ordusunun eline geçmiştir.[53][54]

29 Kasım'da YPG ile Halepli muhalifler arasında Şeyh Mesud mahallesinde çatışmalar olduğu belirtilmiştir. Muhalifler, YPG'yi hükûmet ile işbirliği yapmakla suçlamış ve YPG'yi Kürt denetimindeki mahalleyi hükûmetin kullanmasına izin vermekle suçlamıştır. 4 Aralık'ta yeniden ateşkes sağlanmıştır.[55][56]

Aralık 2015'te hükûmetin IŞİD kontrolündeki Halep'in doğu kırsalında ilerlemesi devam etmiştir.[57] Aynı zamanda çeşitli muhalif grupların elindeki Halep'in batı kırsalında da Suriye hükûmeti saldırılarını devam ettirmiştir.

2016 - Şeyh Maksud çatışmaları

Mart ayından itibaren Halep'in Şeyh Maksud mahallesinde YPG ile muhalifler arasında çatışmalar olduğu belirtilmiştir. Muhalifler, YPG'nin kendilerine saldırarak Halep şehir merkezini tamamen kuşatmak istediğini iddia etmişlerdir. El Nusra Cephesi'nin Şeyh Maksud mahallesine 100 roket attığı belirtilmiştir.[58] 9 Mart'ta YPG, muhaliflerin Halep'te kimyasal saldırı düzenlediğini iddia etmiştir.[59] 11 Mart'ta muhaliflerin Şeyh Maksud mahallesini bombaladığı belirtilmiştir.[60]

Mayıs ayının sonları ve Haziran ayında da muhalifler Şeyh Maksud mahallesini sık sık havan topları ve roketler ile hedef almışlardır.[61][62]

Suriye hükûmetine bağlı güçler, Halep'in muhalif kontrolündeki merkezini dış dünyaya bağlayan tek yol olan Kastillo yolunu sık sık hedef almışlardır.[63] Bunun yanında hükûmet güçleri, Halep'teki sivillere yönelik de pek çok kez havadan saldırılar gerçekleştirmiştir.[64][65] Rus savaş uçaklarının da pek çok kez Halep'te saldırı gerçekleştirdiği iddia edilmiştir.[66] Rusya bu iddiaların hiçbirini kabul etmemiştir.

2016- Şehrin kuşatma altına alınması ve Suriye Ordusunun ilerleyişi

Temmuz 2016

2-3 Temmuz'da, Suriye Ordusu Kastillo yoluna 2 kilometre yaklaşacak kadar Mellah çiftliklerinin güneyinde ilerleme gösterdi.[67][68] Aynı gün içerisinde, ordu el-Leyremun Mahallesindeki Şebeyb fabrikasını ve civar binaları kontrol altına aldı. Muhaliflerin Mellah çiftliklerine düzenledikleri karşı saldırı başarıyla önlendi.[69][70]

7 Temmuz'un geceyarısında hükûmet yanlısı güçler Mellah çiftliklerinin güneyinde kontrolü ele aldı.[71] Ordu, Kastillo yoluna bakan bir tepeyi alarak[72][73] bölgeyi ateş kontrolü altına almayı sağladı.[74] Muhaliflerin tepeyi almak için karşı saldırısı Suriye Ordusu birlikleri tarafından geri püskürtüldü.

Birkaç gün sonra, ordu birlikleri Leyremun, Beni Zeyd ve el-Halidiye mahallelerinde ilerlemeye geçti. Bu süre zarfında ordu birlikleri Sadkop Gaz Deposu'nu ele geçirdi.[75][76]

13 Temmuz akşamı itibarıyla ordu el-Halidiye mahallesinin tamamını ve el-Leyremun sanayi bölgesinin çoğu kısmında kontrolü sağladı.[77]

17 Temmuz tarihinde, Ordu ve Hizbullah birlikleri Kastillo yoluna ulaşarak yolun kontrolünü sağladı. Bu hamleyle, muhaliflerin elinde bulundurduğu Doğu Halep tamamen kuşatılmış oldu[78][79][80] ve el-Leyremun çevresi ordunun ateş kontrolü altına alındı.[81]

23 ve 25 Temmuz tarihleri arasında ordu birlikleri tekstil fabrikasını ele geçirerek el-Leyremun'da ilerleme gösterdi.

26 Temmuz'da, el-Leyremun mahallesi yoğun çatışmalar sonucunda ordu kontrolüne geçti.[82][83][84]

27 Temmuz'da, muhalif güçler Halep'teki Kürt mahallesi Şeyh Maksud'a saldırmalarına rağmen saldırıları geri püskürtüldü. Saldırının ardından SDG güçlerinin muhaliflerin elinde bulundurduğu Beni Zeyd gençlik konutlarını ele geçirmesiyle birlikte Suriye Ordusunun kente giden askeri ikmal yollarının tamamen kontrole alınmasına dair resmi açıklaması geldi.[85] 28 Temmuz'da ordu birlikleri Beni Zeyd mahallesinde kontrolü tamamiyle sağladı.[86][87][88]

Temmuz-Ağustos 2016

31 Temmuz tarihinde Fetih Ordusu şehrin güneyinden ve kuzeyinden kuşatmayı kırmak için karşı taarruza geçti. Muhalifler, şehrin güneyindeki Hikmet okulunu ele geçirerek ordunun savunma hatlarını zayıflattı.[89] 31 Temmuz gecesi 1070 konutları da muhaliflerin eline geçti.[90][91]

1 Ağustos'ta, muhalifler ilerlemelerini devam ettirerek el-Esad ordu okuluna bakan Müşrife köyünü ele geçirdi.[92][93]

5 Ağustos'ta, muhalifler ordu akademisine karşı saldırıya geçti[94][95] ve akademinin yarısından çoğu muhalif kontrolüne geçti.[96][97] el-Esad Ordu Akademisinin ele geçirilmesinden kısa bir süre sonra muhalifler Ramuseh Mahallesine saldırarak mahallenin kontrolünü ele geçirdi. Muhalif karşı taarruzunun başlangıcından itibaren çoğunluğu muhaliflerin Suriye Ordusu kontrolündeki Batı Halep'e saldırıları sonucu ölmüş olmak üzere en az 130 sivil hayatını kaybetti.[98]

Ağustos-Eylül 2016

11 Ağustos'ta El-Nusra Hanasır-İsriye ikmal yoluna saldırmalarına rağmen başarılı olamadı.[99]

11 ve 17 Ağustos tarihleri arasında, Suriye Ordusu 1070 konutları başta olmak üzere bazı karşı taarruzlar düzenledi.[100][101][102] 17 Ağustos tarihi itibarıyla Suriye Ordusu bölgenin %70'ini kontrol altına aldı.[103][104]

1070 konutlarının çoğunluğunda kontrol sağlandıktan sonra hükûmet yanlısı güçler Hava Üssüne saldırıya başladı. Yoğun çatışmalar aralıksız bir şekilde devam etmesine rağmen Suriye Ordusu bölgede tamamen kontrolü sağladı.[105][106] Böylelikle Suriye Ordusu kuşatmayı tekrar başarıyla sağlamış oldu.[107]

21 Ağustos'ta, Suriye Ordusu Han Tuman-Ramuseh yoluna bakan el-Karasi yakınındaki Um Kara tepesini ele geçirdi.[108][109] Muhaliflerin tepeyi geri alma girişimleri başarısız oldu.[110]

5 Eylül'de Halep güneyindeki muhaliflerin savunma hatları çatırdamaya başladı. Böylelikle Suriye Ordusu bölgede hızlı bir şekilde ilerleme fırsatını ele geçirmiş oldu.[111][112][113]

Ordu birlikleri 6-8 Eylül tarihleri arasında Ramuseh mahallesinin tümünü kontrol altına alarak[114][115][116][117][118] Batı Halep'e ikmal yolunu tekrar açmış oldu.[119]

10-11 Eylül'de, Suriye Ordusu ve müttefik kuvvetleri 1070 konutları ve el-Amiriye mahallesinde ilerlemeye devam etti. Ayrıca Hikmet Okulunu başarıyla kontrol altına aldılar.[120][121][122]

Ordu birliklerinin ilerleyişi

Suriye Ordusu, kuşatmayı tamamen sağlamlaştırmasının ardından Halep'in doğusunda saldırıya geçti. Birçok mahallede hızlı bir şekilde ilerleme gösteren Suriye Ordusu ve müttefik kuvvetleri, Halep'in %93'ünü kontrol altında tutmaktadır.[123]

Suriye Ordusunun zaferi

Suriye Ordusunun ilerleyişinin neticesinde ordu güçleri Halep şehrinde kesin zaferi ilan etti.[124]

Savaşta sivillerin durumu

Halep savaş öncesi Suriye'nin en kalabalık şehri olduğundan dolayı, savaş ile birlikte Halep'ten büyük bir göç dalgası meydana gelmiştir. Halep şehrinde elektrik ve su, muhaliflerin kontrolü altındaki bölgelerde çok nadir bulunmaktadır. Suriye hükûmetinin bilinçli olarak muhalif bölgelerdeki halka su ve elektrik vermediği iddia edilmiştir.[125] Ek olarak, hükûmetin muhalif kontrolündeki bölgelere ilaç ve gıda gönderilmesine de izin vermediği ve sivilleri kuşatarak açlıktan zayıflatma politikası güttüğü de belirtilmiştir.[126]

Suriye Ordusu Halep'te sık sık varil bombalarıyla hedef gözetmeksizin sivillere saldırılar gerçekleştirmektedir. 2012'de çatışmalar başladığından beri binlerce sivil hayatını kaybetmiştir.[127] Muhalifler aynı zamanda hükûmet güçlerini hedef gözetmeksizin sivilleri hedef almakla suçlamaktadır.[128] Eylül 2015'ten itibaren Rusya'nın da hava saldırıları gerçekleştirmesi sonucu, sivil kayıplarda artış yaşanmıştır. Rusya ve Suriye hava kuvvetlerinin hava saldırılarında uluslararası hukuka aykırı bir şekilde misket bombası kullanıldığı belirtilmiştir.[129] Mart 2016'da Uluslararası Af Örgütü, Rusya'nın kasıtlı olarak hastahaneleri vurduğunu iddia etmiştir.[130]

Halep'in Hristiyan mahallesi

Birleşmiş Milletler, Halep'te sivillerin yaşadığı kötü şartlara dikkat çekmiştir. Bunun yanında Halep'e insani yardım göndermiştir.Bu yardımların hükûmet ve IŞİD tarafından kasıtlı olarak engellendiği de gündeme gelmiştir. BM ayrıca Halep'in savaş dolayısıyla en fazla dışarıya göç veren şehir olduğu belirtmiştir.[131]

Halep'te Hristiyanların durumu da pek çok kez gündeme gelmiştir. Muhaliflerin kasıtlı olarak Hristiyan bölgelere füze attığı ve dini mekanları hedef aldığı iddia edilmiştir.[27] Halepli Hristiyanlar, Batılı devletleri İslamcı militanların tehditlerine karşı sessiz kalmakla ve Hristiyanları korumamakla eleştirmiştir.[132] Hristiyanlar, savaşı muhaliflerin kazanması durumunda radikal grupların kontrolü ele alması ve Hristiyanlara zarar vermesinden korkmaktadırlar. Bundan dolayı çatışmalara fazla dahil olmasalar bile, büyük oranda hükûmetin yanında yer aldıkları belirtilmektedir.[133]

Halep'te yaşayan pek çok Ermeni de Halep'i terk ederek Ermenistan başta olmak üzere çevre ülkelere kaçmak zorunda kalmıştır. Ermenistan Halep Ermenilerine insani yardım göndermiştir.[134]

Tepkiler

İç Tepkiler

  •  Suriye - Devlet Başkanı Beşşar Esad, Halep'te ateşkese gidilmesini öngören Birleşmiş Milletler planını Türkiye'nin bozduğunu iddia etti.[135]
  • Suriye Suriye - Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu Resmi Sözcüsü Salim Muslat, Suriye’de güvenli bölge oluşturmayı şu ana kadar resdeden BM Güvenlik Konseyi’nin hükûmetin savaş uçaklarının işlediği katliamlardan sorumlu olduğunu savundu.[136]

Dış Tepkiler

  •  Fransa – Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Esad'in halkına karşı ağır silahlarla bir katliama girişme çabasında olduğunu belirtti.[137]
  •  İran – Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Başkanı Sait Celili, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile Şam'da görüştü ve İran'ın Suriye'nin yanında olacağını yineledi.[138]
  •  Rusya – Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 9 Eylül 2012'de Halep'te meydana gelen 'terörist' saldırıları kınadı ve Batı'yı muhaliflere bu tür saldırılardan vazgeçmeleri için baskı yapmaya çağırdı.[139]
  •  Türkiye – Başbakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye ile Halep arasındaki koridorun, Halep halkının güvenliği için kapanmamasını istediklerini söyledi, "Türkiye'nin Halep ile irtibatını kesecek gelişmeleri engellemek için gereken tedbirler alınır" dedi.[140]
  •  Birleşik Krallık – Dışişleri Bakanı William Hague, "Dünya Halep'teki katliamları önlemek için harekete geçmelidir" dedi.[141]
  •  ABD – Suriye hükûmetinin Halep'te katliam yapacağına dair izlenimlerini aktardı ve hükûmetin bu yönde planları olduğu belirtildi.[142]
  •  Birleşmiş Milletler – BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Suriye hükûmetinin Halep'te pazar yerine düzenlediği varil bombalı saldırıları kınayarak, sivillere yönelik saldırıyı "vahşet" olarak nitelendirdi.[143]

Kaynakça

  1. ^ "The Levant Front: Can Aleppo's Rebels Unite?". Carnegie Endowment for International Peace. 26 Aralık 2014. Erişim tarihi: 29 Aralık 2014. 
  2. ^ "Militias form as Aleppo clashes stalemate". UPI. 6 Eylül 2012. Erişim tarihi: 9 Eylül 2012. 
  3. ^ "Inside Syria: Aleppo's Christians arm against Islamists". GlobalPost. 31 Temmuz 2012. Erişim tarihi: 9 Eylül 2012. 
  4. ^ Sherlock, Ruth; Malouf, Carol (13 Eylül 2012). "Christians take up arms in Aleppo". Daily News and Analysis. Erişim tarihi: 13 Eylül 2012. 
  5. ^ Edward Dark Columnist . "Syrian Baath militia commander goes rags-to-riches – Al-Monitor: the Pulse of the Middle East". Al-Monitor. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2014. 
  6. ^ "Pro-regime Sunni fighters in Aleppo defy sectarian narrative". Al-Monitor. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2014. 
  7. ^ "لواء القدس .. القوة الأكبر للنظام في معارك حلب". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2014. 
  8. ^ Kat Iskander (1 Ağustos 2012). "Syria rebels to target intel, as Assad hails army". The Daily Star. 2 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2012. 
  9. ^ Anita McNaught (1 Ağustos 2012). "Syrian MP killed publicly by FSA firing squad". Al Jazeera. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2012. 
  10. ^ Kozak, Christopher (26 Mayıs 2015). "The Regime's Military Capabilities: Part 2". ISW. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2015. IRGC ‘Basij’ commander General Jabbar Drisawi was killed on the Handarat front north of Aleppo city five months later on October 16, 2014. 
  11. ^ Loveday Morris (3 Haziran 2013). "In Syria, Hezbollah forces mass around Aleppo to aid Assad". The Washington Post. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2013. 
  12. ^ Philip Smyth (Şubat 2015). The Shiite Jihad in Syria and Its Regional Effects (PDF). The Washington Institute for Near East Studies. s. 45. Erişim tarihi: 13 Mart 2015. 
  13. ^ Omar al-Jaffal. "Iraqi Shiites Join Syria War". Al-Monitor. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2013. 
  14. ^ "Kurdish militia decides to align with Syria rebels". AFP-Jiji. 23 Nisan 2013. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013. 
  15. ^ "Aleppo: New Group of YPG/YPJ Fighters Graduated from Training Course". YPG Rojava. 23 Nisan 2015. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2015. 
  16. ^ a b http://www.abc.net.au/news/2014-01-09/al-qaeda-linked-group-isis-driven-out-of-aleppo2c-syria2c-reb/5191482
  17. ^ http://www.timeturk.com/10-soruda-suriye-rejiminin-buyuk-kriz-i/haber-2054
  18. ^ http://www.karar.com/dunya-haberleri/rejim-halepi-kusatti-182220
  19. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/suriyeli-muhalifler-halep-kusatmasi-kirildi
  20. ^ http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37272901
  21. ^ https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201611271026025491-suriye-ordusu-halep/
  22. ^ McElroy, Damien (28 Temmuz 2012). "Badly armed rebels face tanks as Syria's mother of battles begins". The Telegraph. Londra. 
    Hermant, Norman (28 Temmuz 2012). "Fears about the 'mother of all battles' for Aleppo". ABC. 
  23. ^ Spencer, Richard (11 Ağustos 2012). "Aleppo 'is becoming Syria's Stalingrad'". The Telegraph. Aleppo. 
  24. ^ "Halep kurtarıldı!". tr.sputniknews.com. 12 Aralık 2016. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2017. 
  25. ^ "Halep'te tahliye tamamlandı". 24 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2017. 
  26. ^ http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2012/Jul-20/181348-fierce-fighting-in-syrias-aleppo-ngo.ashx#axzz21EXLhUyc
  27. ^ a b http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2012/Aug-23/185459-syrian-army-batters-parts-of-damascus-47-killed.ashx#axzz24I1h67hv
  28. ^ http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/9539244/Syria-Christians-take-up-arms-for-first-time.html
  29. ^ Suriye hükûmeti, Türkiye'yi muhaliflere silah sağlamakla suçlamıştır. Muhalifler ise bu iddiaları reddetmiş ve elindeki silahların çoğunun hükûmete bağlı kuvvetlerden ele geçirdikleri silahlar olduklarını ifade etmişlerdir.http://www.euronews.com/2012/09/19/aleppo-under-fire/
  30. ^ http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2012/10/2012109224646736885.html
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2015. 
  32. ^ http://www.washingtonpost.com/world/middle_east/fighting-erupts-between-syrian-rebels-and-kurds/2012/10/31/fedd811a-239e-11e2-92f8-7f9c4daf276a_story_1.html
  33. ^ http://www.thenational.ae/news/world/middle-east/death-toll-rises-to-at-least-82-in-aleppo-university-bombings
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2015. 
  35. ^ http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2013/11/aleppo-regime-offensive-rebels-isis-syria.html
  36. ^ http://www.nwherald.com/2013/11/11/syria-based-groups-say-talks-may-be-last-chance/a8ppwjk/
  37. ^ a b http://www.al-monitor.com/pulse/security/2014/03/syria-army-impose-blockade-militants-aleppo.html#
  38. ^ http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2014/Feb-24/248342-syrian-troops-rebels-battle-for-key-aleppo-district.ashx#axzz2uFhSNi9e
  39. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepin-hayat-koridoru-tehlikede
  40. ^ http://www.timeturk.com/tr/2015/02/18/halep-yolu-tamamen-kapandi-mi.html
  41. ^ http://www.milliyet.com.tr/halep-endisesi-buyuyor-gundem-1968653/
  42. ^ http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2015/Feb-19/288012-rebels-capture-32-pro-government-forces-in-aleppo.ashx
  43. ^ http://www.trthaber.com/haber/dunya/handarat-bolgesi-muhaliflerin-kontrolunde-172329.html
  44. ^ http://www.trthaber.com/haber/dunya/21-muhalif-grup-fetih-ordusu-olusturdu-184022.html
  45. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepte-ypgden-geri-adim
  46. ^ http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/en-buyuk-savas-halepte-olacak
  47. ^ http://setav.org/tr/iside-vurunca-cikan-ses/yorum/22940[ölü/kırık bağlantı]
  48. ^ http://www.sabah.com.tr/dunya/2015/07/04/halepte-12-muhalif-grup-esada-karsi-birlesti
  49. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/halep-operasyonu-basladi
  50. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/muhalifler-halepte-ilerliyor
  51. ^ http://www.sonsayfa.com/Haberler/Dunya/ISID-bahane-Rusya-muhalifleri-vuruyor-277011.html
  52. ^ http://www.timeturk.com/ruslar-isid-bahanesi-ile-suriyelileri-katletti/haber-109570
  53. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  54. ^ http://www.timeturk.com/10-soruda-suriye-rejiminin-guney-halep-saldirisi/haber-109258
  55. ^ http://tr.sputniknews.com/ortadogu/20151129/1019338058/halep-afrin-oso-el-nusra-ypg.html
  56. ^ http://tr.sputniknews.com/ortadogu/20151204/1019475429/halep-ypg-nusra-fetih-odasi.html
  57. ^ http://tr.sputniknews.com/ortadogu/20151227/1019885714/suriye-halep-isid-stratejik-nokta.html
  58. ^ http://www.theguardian.com/world/2016/mar/07/syria-rebels-clash-with-kurds-in-aleppo-with-peace-talks-set-to-go-on
  59. ^ https://www.rt.com/news/334928-ypg-syria-chemical-attack/
  60. ^ http://syria.liveuamap.com/en/2016/10-march-aftermath-of-rebel-shelling-of-ypg-controlled-sheikh
  61. ^ http://www.gazetevatan.com/ypg-ye-halep-te-cifte-saldiri-952819-dunya/
  62. ^ http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/05/160512_af_orgutu_halep
  63. ^ http://www.haberturk.com/dunya/haber/1250076-halepe-hava-saldirisi-duzenlendi
  64. ^ http://www.milliyet.com.tr/halep-te-sivillere-bomba-yagdi/dunya/detay/2235853/default.htm
  65. ^ http://www.dunyabulteni.net/haberler/364709/suriye-rejiminden-halepe-varil-bombali-saldiri
  66. ^ http://www.trthaber.com/haber/dunya/rus-savas-ucagi-halepte-hastane-vurdu-247347.html
  67. ^ "Syria government, rebels battle for key farms north of Aleppo: activists". 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2016. 
  68. ^ Fadel, Leith (2 Temmuz 2016). "Syrian Armed Forces advance at key jihadist area in northern Aleppo". 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2016. 
  69. ^ Fadel, Leith (4 Temmuz 2016). "Syrian Army advances in northern Aleppo". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2016. 
  70. ^ Charkatli, Izat (5 Temmuz 2016). "Syrian Army foils massive jihadist counter-offensive in northern Aleppo". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2016. 
  71. ^ "Syrian army fire cuts only road into rebel-held Aleppo: rebels". Reuters. 7 Temmuz 2016. 17 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016. 
  72. ^ "Fierce fighting for key Aleppo road despite Syria truce". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. 
  73. ^ "Syria conflict: Army fire 'cuts key Aleppo road' - BBC News". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. 
  74. ^ "Aleppo rebels trapped as Syrian Army cuts off main supply route". 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016. 
  75. ^ Fadel, Leith (11 Temmuz 2016). "Syrian Army advances inside key Aleppo district". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  76. ^ "Syria army presses Aleppo offensive despite truce extension". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2016. 
  77. ^ Tomson, Chris (13 Temmuz 2016). "Breakthrough in Aleppo as the Syrian Army captures Khalidiyeh district - Map update". 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2016. 
  78. ^ "Syrian army seizes only road into rebel-held Aleppo". 17 Temmuz 2016. 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016 – Reuters vasıtasıyla. 
  79. ^ "Syrian Troops Besiege Rebel-Held Parts of Aleppo". AP. 17 Temmuz 2016. 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016 – The New York Times vasıtasıyla. 
  80. ^ Charkatli, Izat (17 Temmuz 2016). "Tiger Forces advance in North Aleppo - Map update". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016. 
  81. ^ "Syria 24 Media - Timeline - Facebook". Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016. 
  82. ^ Fadel, Leith (26 Temmuz 2016). "Syrian Army seizes key district in Aleppo City". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  83. ^ "Syria regime advances on rebels in Aleppo: monitor - Breitbart". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016. 
  84. ^ Fadel, Leith (26 Temmuz 2016). "Syrian Army imposes fire control over rebel stronghold in Aleppo City: map". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  85. ^ "Syrian army says cut off all supply routes into east Aleppo". 17 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016. 
  86. ^ Fadel, Leith (28 Temmuz 2016). "Syrian Army captures important district in Aleppo City". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016. 
  87. ^ "Syria's powerful Nusra Front says ending link to al Qaeda". 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016. 
  88. ^ "Syrian army captures key rebel stronghold in Aleppo city - Xinhua - English.news.cn". 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016. 
  89. ^ Adra, Zen (31 Temmuz 2016). "Field Report: Jihadi rebels gain grounds in southern Aleppo [Map + Video]". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016. 
  90. ^ "Rebels attempt to break encirclement of Aleppo". 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016. 
  91. ^ Fadel, Leith (1 Ağustos 2016). "Jihadist rebels capture key site in Aleppo City". 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016. 
  92. ^ Adra, Zen (1 Ağustos 2016). "Field Report: Syrian Army loses key hilltop in southern Aleppo amid jihadist advance. Map Update". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016. 
  93. ^ "Al-Fatih Continue Progressing And Seizes Over Sharfa Village Southern Aleppo - Qasion News Agency". 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016. 
  94. ^ "Syrian rebels storm Aleppo artillery base, army says attack repelled". 6 Ağustos 2016. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016 – Reuters vasıtasıyla. 
  95. ^ Charkatli, Izat (5 Ağustos 2016). "Jihadists launch massive offensive on artillery base following VBIED". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016. 
  96. ^ Fadel, Leith (6 Ağustos 2016). "Battle for Aleppo intensifies as jihadists enter Artillery Base". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016. 
  97. ^ "Jayesh Al-Fatih Raids The Air Forces School And Clashes With The Regime Inside - Qasion News Agency". 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016. 
  98. ^ "At least 500 fighters killed in a week in Aleppo battle: monitor". 17 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016. 
  99. ^ Charkatli, Izat (11 Ağustos 2016). "Jihadists launch an offensive to obstruct Khanasser supply route". al-Masdar. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016. 
  100. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Saif isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  101. ^ Fadel, Leith (12 Ağustos 2016). "Jihadists foil first Syrian Army offensive in southern Aleppo". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016. 
  102. ^ Fadel, Leith (13 Ağustos 2016). "Syrian Army advances in southern Aleppo amid Russian airstrikes". Al-Masdar News. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016. 
  103. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; technical isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  104. ^ "SAA Retreats From The Technical College!". 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016. 
  105. ^ Fadel, Leith (4 Eylül 2016). "Syrian Army captures strategic military base in southern Aleppo". Al-Masdar News. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  106. ^ Editorial, Reuters. "Siege of eastern Aleppo resumes as Syrian government re-takes army site". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  107. ^ "IS ousted from Turkey border as Syria army besieges Aleppo". 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  108. ^ Continued clashes and advances for the regime in Aleppo
  109. ^ "The Inside Source". 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  110. ^ "The Inside Source". 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016. 
  111. ^ Fadel, Leith (5 Eylül 2016). "Syrian Army makes huge gains in southern Aleppo". Al-Masdar News. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016. 
  112. ^ "BREAKING! Rebel Frontline Collapses in South Aleppo!". BREAKING! Rebel Frontline Collapses in South Aleppo!. 5 Eylül 2016. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016. 
  113. ^ Charkatli, Izat (5 Eylül 2016). "Syrian Army continues massive advance in S. Aleppo amidst jihadist collapse". 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  114. ^ Fadel, Leith (6 Eylül 2016). "Syrian Army attacks important district in southern Aleppo". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  115. ^ Charkatli, Izat (7 Eylül 2016). "Breaking: Syrian Army launches massive offensive in south Aleppo district". 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  116. ^ Fadel, Leith (7 Eylül 2016). "Syrian Army captures the Ramouseh Garages in southern Aleppo". 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  117. ^ Fadel, Leith (8 Eylül 2016). "Syrian Army captures several sites in southern Aleppo". 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  118. ^ قوات النظام تستعيد السيطرة على حي الراموسة بعد أسابيع على خسارتها للمنطقة
  119. ^ Fadel, Leith (9 Eylül 2016). "Syrian Army opens key southern Aleppo road". Al-Masdar News. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016. 
  120. ^ Fadel, Leith (10 Eylül 2016). "Syrian Army advances in southern Aleppo amid jihadist collapse". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016. 
  121. ^ Fadel, Leith (10 Eylül 2016). "Syrian Army captures more territory in southern Aleppo". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016. 
  122. ^ Fadel, Leith (11 Eylül 2016). "Syrian Army launches massive assault in southern Aleppo". Al-Masdar News. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2016. 
  123. ^ https://www.almasdarnews.com/article/rusya-suriye-ordusu-halepin-%93unu-kontrol-ediyor/
  124. ^ https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201612121026277785-suriye-ordu-halep-zafer/
  125. ^ http://www.aa.com.tr/tr/dunya/545388--halep-karanliga-teslim
  126. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepte-20-rejim-askeri-olduruldu
  127. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/halepte-yeni-katliam-50-olu
  128. ^ http://www.timeturk.com/esed-den-halep-te-bu-kez-roketli-katliam/haber-18246
  129. ^ http://www.trthaber.com/haber/dunya/rusya-ve-esed-rejimi-misket-bombasi-kullaniyor-223992.html
  130. ^ http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160303_rusya_af_orgutu_suriye
  131. ^ http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=44844#.VZkREPntmko
  132. ^ http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/08/aleppo-christians-syria-war-iraq-mosul-isis-islamic-state.html
  133. ^ http://www.bbc.com/news/world-middle-east-27866021
  134. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2015. 
  135. ^ http://www.latimes.com/visuals/video/la-fg-vn-assad-says-turkey-torpedoed-un-aleppo-truce-plan-20150417-embeddedvideo.html
  136. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/suriyede-bir-ayda-51-katliam
  137. ^ "Red Cross to pull some staff out of Syria as world powers fear Aleppo 'slaughter'". Al Arabiya. 27 Temmuz 2012. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012. 
  138. ^ Babak Dehghanpisheh and Liz Sly (7 Ağustos 2012). "Iran pledges support for Syria as battle rages for Aleppo". Washington Post. Erişim tarihi: 2 Kasım 2012. 
  139. ^ "Russia Condemns Terrorist Acts in Aleppo, Calls for Immediate Halt of Violence". Syrian Arab News Agency. 11 Eylül 2012. Erişim tarihi: 11 Eylül 2012. 
  140. ^ http://www.aljazeera.com.tr/haber/davutoglu-turkiye-halep-baglantisini-kestirmeyiz
  141. ^ ""World must speak out to avert a massacre in Aleppo," says UK foreign minister". Al Jazeera. 27 Temmuz 2012. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012. 
  142. ^ "US fears Syria planning massacre in Aleppo". Al Jazeera. 27 Temmuz 2012. 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012. 
  143. ^ http://www.haberler.com/bm-den-halep-teki-varil-bombali-saldirilara-sert-7366553-haberi/