Birleşik Arap Emirlikleri: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gilanmehr (mesaj | katkılar)
→‎Tarih: Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği Android uygulaması değişikliği
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k Gilanmehr tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Teacher0691 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Etiket: Geri döndürme
144. satır: 144. satır:
16. yüzyılda başlayan [[Portekiz]] etkisi 17. yüzyıl'da yerini [[İngilizler|İngiliz]]lere bıraktı. Başat kabile Kavasim ile [[Arabistan]] içlerinden gelen hanbelileri korsan olarak ilan eden İngilizler, 1819 - 1820'de kıyı limanlarına karşı saldırıya geçti. Aslında İngilizlerin asıl amacı, bölge ticaretini kendi egemenlikleri altına almaktı. Mahalli esnafin büyük bir direnişi dahi İngilizleri deniz ticaretini kendi güdümleri altına almalarını engelleyememiştir. Sonunda ''korsanlığa'' son veren 1820 [[Genel Barış Antlaşması]]'nı zorla kabul ettirdiler. 1853 yılında [[Denizlerde Kalıcı Ateşkes Antlaşması]]'nın imzalanması üzerine bölgeye [[Ateşkes Devletleri|Ateşkes Kıyısı]] adı verildi. İngilizler 1892 yılında [[Özel Ayrıcalık Antlaşması]] olarak bilinen bir paktın oluşmasını sağlayarak bölgenin dış politikasını denetim altına aldılar.
16. yüzyılda başlayan [[Portekiz]] etkisi 17. yüzyıl'da yerini [[İngilizler|İngiliz]]lere bıraktı. Başat kabile Kavasim ile [[Arabistan]] içlerinden gelen hanbelileri korsan olarak ilan eden İngilizler, 1819 - 1820'de kıyı limanlarına karşı saldırıya geçti. Aslında İngilizlerin asıl amacı, bölge ticaretini kendi egemenlikleri altına almaktı. Mahalli esnafin büyük bir direnişi dahi İngilizleri deniz ticaretini kendi güdümleri altına almalarını engelleyememiştir. Sonunda ''korsanlığa'' son veren 1820 [[Genel Barış Antlaşması]]'nı zorla kabul ettirdiler. 1853 yılında [[Denizlerde Kalıcı Ateşkes Antlaşması]]'nın imzalanması üzerine bölgeye [[Ateşkes Devletleri|Ateşkes Kıyısı]] adı verildi. İngilizler 1892 yılında [[Özel Ayrıcalık Antlaşması]] olarak bilinen bir paktın oluşmasını sağlayarak bölgenin dış politikasını denetim altına aldılar.


''Ateşkes Kıyısı'' 1873 - 1947 arasında [[İngiliz Doğu Hindistan Kumpanyası]], sonraki yıllarda da [[İngiliz Dışişleri Bakanlığı]] tarafından yönetildi. 1971 yılında İngilizlerin [[Fars Körfezi]]'nden çekilmesi üzerine, emirlikler "Birleşik Arap Emirlikleri" adı altında bir federasyon oluşturdu. 2 Aralık 1971 İngiltere'den bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlık günü millî bayram olarak kutlanılır. Anayasası ise, yine 2 Aralık 1971'de oluşturulmuştur.
''Ateşkes Kıyısı'' 1873 - 1947 arasında [[İngiliz Doğu Hindistan Kumpanyası]], sonraki yıllarda da [[İngiliz Dışişleri Bakanlığı]] tarafından yönetildi. 1971 yılında İngilizlerin [[Basra Körfezi]]'nden çekilmesi üzerine, emirlikler "Birleşik Arap Emirlikleri" adı altında bir federasyon oluşturdu. 2 Aralık 1971 İngiltere'den bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlık günü millî bayram olarak kutlanılır. Anayasası ise, yine 2 Aralık 1971'de oluşturulmuştur.


== Yönetim ==
== Yönetim ==

Sayfanın 23.24, 12 Mart 2019 tarihindeki hâli

Birleşik Arap Emirlikleri
الإمارات العربية المتحدة
el-İmaratü'l-Arabiyyetü'l-Müttahide
Birleşik Arap Emirlikleri
Slogan
الله ,الوطن ,الرئيس
Allah, el-Vaṭan, er-Re'īs  
"Allah, Anayurt, Lider"
Millî marş
"Îşî Bilâdî"
"Ulusum Çok Yaşa"
Birleşik Arap Emirlikleri haritadaki konumu
BaşkentAbu Dabi
En büyükDubai
Resmî dil(ler)Arapça
Etnik gruplar
% 16,5 Emirlik halkı (vatandaş),
 % 83,5 yabancı işçilera
Resmî din
İslam[1]
HükûmetEmirlikler federasyonu
• Devlet Başkanı
Halife bin Zayid el-Nehyan
• Başbakan
Muhammed bin Raşid el-Mektum
Yasama organıFederal Ulusal Konsey
Tarihçe 
• Bağımsızlık Birleşik
Krallık
'tan

2 Aralık 1971
Yüzölçümü
• Toplam
83.600b km2 (115..)
• Su (%)
önemsiz miktar
Nüfus
• 2013 sayımı
9.346.000
GSYİH (SAGP)2013 tahminî
• Toplam
402,3 milyar $[2]
• Kişi başına
43.048,85 $[2]
GSYİH (nominal)2009 tahminî
• Toplam
229,971 milyar $[2]
• Kişi başına
46.850 $[2]
Gini (2008)36
orta
İGE (2007 [3])artış 0.903
çok yüksek · 35..
Para birimiBAE Dirhemi (AED)
Zaman dilimiUTC+4 (GST+4)
• Yaz (YSU)
UTC+4 (not observed)
Tarih formatıgg/aa/yyyy (CE)
Trafik akışısağ
Telefon kodu+971
İnternet alan adı.ae, امارات.
^a 23% diğer Araplar, 42,3% Güney Asyalılar, 12,1% diğer Asyalılar, % 6,0% diğer yabancı işçiler ^b Ülkenin tam boyutu, Basra Körfezi'ndeki adaların birçoğunun boyutu ile ilgili bilgi eksikliği ve Suudi Arabistan ile kesin belirlenmemiş kara sınırları nedeniyle tartışmalıdır.

Birleşik Arap Emirlikleri (Şablon:Dil-ar, el-İmaratü'l-Arabiyyetü'l-Müttahide) veya kısa kullanımıyla BAE, Orta Doğu'da Arap Yarımadası'nın güneydoğusunda bulunan, Umman ve Suudi Arabistan'la komşu olan ülke. BAE, Abu Dabi, Dubai, Acman, Füceyre, Resü'l-Hayme, Şarika ve Ummül-Kayveyn adlı yedi emirlikten oluşmaktadır. Ülkenin başkenti ve en büyük ikinci emirliği olan Abu Dabi, aynı zamanda ülkenin siyasi, endüstriyel ve kültürel merkezi konumundadır.[5]

Tarih

16. yüzyılda başlayan Portekiz etkisi 17. yüzyıl'da yerini İngilizlere bıraktı. Başat kabile Kavasim ile Arabistan içlerinden gelen hanbelileri korsan olarak ilan eden İngilizler, 1819 - 1820'de kıyı limanlarına karşı saldırıya geçti. Aslında İngilizlerin asıl amacı, bölge ticaretini kendi egemenlikleri altına almaktı. Mahalli esnafin büyük bir direnişi dahi İngilizleri deniz ticaretini kendi güdümleri altına almalarını engelleyememiştir. Sonunda korsanlığa son veren 1820 Genel Barış Antlaşması'nı zorla kabul ettirdiler. 1853 yılında Denizlerde Kalıcı Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması üzerine bölgeye Ateşkes Kıyısı adı verildi. İngilizler 1892 yılında Özel Ayrıcalık Antlaşması olarak bilinen bir paktın oluşmasını sağlayarak bölgenin dış politikasını denetim altına aldılar.

Ateşkes Kıyısı 1873 - 1947 arasında İngiliz Doğu Hindistan Kumpanyası, sonraki yıllarda da İngiliz Dışişleri Bakanlığı tarafından yönetildi. 1971 yılında İngilizlerin Basra Körfezi'nden çekilmesi üzerine, emirlikler "Birleşik Arap Emirlikleri" adı altında bir federasyon oluşturdu. 2 Aralık 1971 İngiltere'den bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlık günü millî bayram olarak kutlanılır. Anayasası ise, yine 2 Aralık 1971'de oluşturulmuştur.

Yönetim

Ülke Monarşi ile yönetilen Yedi Emirlikten oluşan federasyon ile yönetilir. (Arapçada El İmarat el Arabiyye el Müttahide İngilizcede United Arab Emirates) Ülkenin başkenti Abu Dabi'dir. En büyük şehri ise dünyaca ünlü kent olan Dubai'dir. Körfez ülkeleri içerisinde en liberal dış ticaret rejimine sahiptir.

Ekonomik yapı

Birleşik Arap Emirlikleri'nin en önemli gelir kaynağı petroldür. 1992'de toplam 837 milyon varil petrol üretmiştir.[kaynak belirtilmeli] OPEC ülkeleri arasında 1993'te gerçekleştirilen anlaşmadan sonraki günlük petrol üretimi 2 milyon 160 bin varildir.[kaynak belirtilmeli] 1993'teki petrol rezervi 64 milyar 750 milyon varil olarak tahmin ediliyordu. Doğal gazın da ülke ekonomisine önemli katkısı olmaktadır. 1992'de 25.5 milyar m³ doğal gaz üretmiştir.[kaynak belirtilmeli] 1993'teki doğal gaz rezervi de 5.5 trilyon m³ olarak tahmin ediliyordu. Petrol ve doğal gazdan elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 47'dir. Birleşik Arap Emirlikleri'nin hem Basra Körfezi hem de Umman Denizi boyunca uzun birer kıyısının olması balıkçılık ve inci avcılığı imkânı vermektedir. İnci ticareti eski önemini kısmen kaybetmiş olsa da balıkçılık yine bir gelir kaynağı olarak sürdürülmektedir. 1991'de 92,5 ton balık ve deniz ürünü avlanmıştır. Topraklarının genelde çöl olmasına rağmen ülkede modern usullerle kısmen tarım da yapılmaktadır.[kaynak belirtilmeli] (Bkz. Coğrafi durum) 1992'de başta hurma olmak üzere 240 bin ton meyve, 365 bin ton sebze üretilmiştir. Çok yaygın olmamakla birlikte hayvancılık da yapılmaktadır. 1992'de ülkede 55 bin baş sığır, 275 bin baş koyun bulunuyordu. Tarım ve hayvancılıktan elde edilen gelirin millî gelir içindeki payı % 2'dir. Tarım, hayvancılık ve balıkçılık sektöründe çalışanlar tüm çalışan nüfusun % 6.4'ünü oluşturmaktadır. Dış ticaretten de önemli miktarda gelir sağlanmaktadır. Dubai emirliğinin merkezi olan Dubai şehri aynı zamanda bir ticaret merkezidir. Bu şehirde Râşid ve Cebeli Ali limanı adlı iki büyük limanın bulunması şehre ticari yönden canlılık kazandırmaktadır. Adı geçen limanlar vasıtasıyla ülkenin dünyayla deniz bağlantısı sağlanmaktadır. Dubai'nin bir ticaret merkezi olmasında buranın yönetiminin ekonomik politikasının da etkisi olmuştur. Dubai yönetimi yabancı sermaye sahiplerine ve ticaretçilere her türlü kolaylığı sağlamaktadır. Dubai'nin yanı sıra Ebu Zaby'da da geniş kapasiteli, modern donanımlı iki uluslararası liman bulunmaktadır. Dış ticarete önem verilmesi ve yabancı sermaye sahiplerine kolaylık sağlanması ülkede bankacılık sektörünün gelişmesine de imkan sağlamıştır. Çalışanların üçte ikisinin Asyalılardan oluştuğu belirlenmiştir. Yabancıların ülkede ucuz bir işgücü olarak değerlendirilmesi toplumdaki sosyal dengelerin bozulmasına yol açmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Dış ticaret

BAE; petrol, petrol ürünleri ve doğal gazın yanı sıra alüminyum, inci, hurma ve kurutulmuş balık ihraç etmektedir. İthal ettiği malların başında ise makineler, ulaşım araçları, elektrikli ve elektronik araçlar, dayanıklı tüketim malları, kimyasal maddeler, ilaç, gıda maddeleri, canlı hayvan gelir. Dış ticareti daha çok Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, Hollanda ve Japonya iledir.[kaynak belirtilmeli] Dış ticaretinde açık olmamaktadır.[kaynak belirtilmeli] 1990'da ihracatı ithalatından yaklaşık 8,5 milyar dolar daha fazla olmuştur.[kaynak belirtilmeli]

Sanayisi

Ülkenin en önemli sanayi kuruluşları petrol arıtma tesisleridir.[kaynak belirtilmeli] Ruveys'teki arıtma tesisleri günde 300.000 varil petrol işleyebilmektedir. Ruveys'te ayrıca petrol yan ürünleri çıkaran petro - kimya tesisleri bulunmaktadır. Aynı bölgede doğal gaz işleme tesisleri de kurulmuştur ve bu tesislerde protan ve bütan gaz üretilmektedir. Ummunnar'daki arıtma tesisleri de günde 60.000 varil petrol işleyebilmektedir. Birleşik Arap Emirlikleri petrol gelirlerini diğer sanayi alanlarında değerlendirmek suretiyle millî sanayisini geliştirmeye çalışmaktadır. Bu amaçla birçok fabrika ve sanayi tesisi kurulmuştur. Başta gelen sanayi tesisleri çimento, alüminyum, kablo ve kiremit üretimi üzerinedir.[kaynak belirtilmeli] Bunların yanı sıra bazı küçük sanayi tesisleri de kurulmuştur. İmalat sanayisinin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 7'dir.[kaynak belirtilmeli] Çalışan nüfusun yaklaşık % 14'ü sanayi sektöründe iş görmektedir.[kaynak belirtilmeli] Buna petrol tesislerinde çalışanlar da dahildir.

Enerji: BAE'nde 1991'de 13 milyar 790 milyon kw/saat elektrik üretilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Aynı yıldaki elektrik tüketimi de bu rakama eşittir. Elektrik enerjisinin tamamı termik santrallerden elde edilmektedir. Kişi başına yıllık elektrik tüketimi ortalama 8460 kw/saattir.[kaynak belirtilmeli]

Ulaşım: Birleşik Arap Emirlikleri'nin dört havaalanı mevcuttur[kaynak belirtilmeli] ve hepsi de uluslararası trafiğe açıktır. Daha önce Körfez Hava Yolları (Gulf Air)'na ortak olan bu ülke, 1985'te söz konusu şirketten ayrılarak kendi havayolu şirketini (Emirates) kurdu. Ülkenin ithalat ve ihracatta kullanılan birçok limanı bulunmaktadır. BAE'nin 100 grostonun üstünde yük taşıyabilen 276 gemisi vardır.[kaynak belirtilmeli] (Limanları ve deniz nakliyatı hakkında ayrıca "Ekonomi" kısmına bkz.) Birleşik Arap Emirlikleri'nin 4500 km. karayolu mevcuttur.[kaynak belirtilmeli] Bu ülkede ortalama 4 kişiye bir motorlu ulaşım aracı düşmektedir.[kaynak belirtilmeli]

Eğitim: İlk öğretim altı yaşından başlayarak altı yıl sürer ve zorunludur. Eğitim ücretsizdir.[kaynak belirtilmeli] İlk ve genel ortaöğretim kurumları bir arada bulunmaktadır. Bu nitelikte 360 öğretim kurumu, ayrıca 10 adet mesleki ortaöğretim kurumu bulunmaktadır. İlkokul çağındaki çocukların tamamı, ortaokul çağındaki çocukların % 60'ı bu öğretimden yararlanabilmektedir. Ülkedeki tek üniversite Birleşik Arap Emirlikleri Üniversitesi'dir.[kaynak belirtilmeli] Üniversite çağındaki gençlerden üniversiteye kayıt yaptıranların oranı % 9'dur. Ülkenin en önemli eğitim merkezi el-Ayn şehridir.[kaynak belirtilmeli] Üniversite, önemli araştırma kurumları, enstitüleri ve kültür merkezleri bu şehirdedir. Okuma yazma bilenlerin oranı % 100'dür.[kaynak belirtilmeli]

Sağlık: BAE'de 35 hastane, 3220 doktor, 190 diş doktoru, 7250 hemşire mevcuttur.[kaynak belirtilmeli] 615 kişiye bir doktor düşmektedir. Sağlık hizmetleri iyi bir seviyededir.[kaynak belirtilmeli] Sağlık kurumları modern cihazlarla donatılmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Demografi

Tarihî nüfus
Yıl Nüfus   %± Artış  
1960 92,610 —    
1963 95,000 0,85%
1968 180,226 13,66%
1975 557,887 17,52%
1980 1,042,099 13,31%
1985 1,379,303 5,77%
1995 2,411,041 5,74%
1999 2,938,000 5,07%
2005 4,106,427 5,74%
2010 8,264,070 15,01%
2011 8,925,096 8,00%
2012 9,205,651 3,14%
2013 9,346,129 1,53%
Kaynaklar:[6][7][8]

Birleşik Arap Emirlikleri'nde her 100 kadına 219 erkek düşer, 25-64 arasında bu oran 322'ye kadar çıkar. Bu oranlar Katar'dan sonra erkeklerin aleyhine olan dünyanın en yüksek ikinci cinsiyet oranlarıdır.[9]

Dil/Din

Ülkede diğer Arap ülkelerinde olduğu gibi Arapça resmî dildir. Eğitim genelde İngilizcedir. Ülkede çok yabancı olduğu için (Hintçe, Endonezce) İngilizce de yaygındır. Özellikle iş hayatında yaygın olarak İngilizce kullanılır. Ticaret dili Fransızca, Arapça, Farsça ve İngilizcedir.

Ülkedeki en yaygın din ise %77'lik oranıyla İslam'dır. Azınlık dinleri olarak da %12 Hıristiyan, %4 Hindu ve diğer dinler takip ederler.

Dış politika

Turizm bakımından gelişmiş olan Birleşik Arap Emirlikleri'nde emirlikler iç işlerinde bağımsız, dış işlerinde Birleşik Arap Emirlikleri'ne bağlıdır

Silahlı kuvvetler

Askeri Organlar: Silahlı Kuvvetler, Deniz Kuvvetleri (Denizcilik ve Kıyı Güvenlik Kuvvetleri), Hava ve Hava Savunma Kuvvetleri, Federal Polis Kuvvetleri. Askerlik Hizmeti yaşı ve Zorunluluğu: 18 yaşındaki herkes; zorunlu askerlik hizmeti bulunmamaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "BAE Anayasası" (PDF). constituteproject.org. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-04-13.  (madde 7).
  2. ^ a b c d "United Arab Emirates". International Monetary Fund. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2010-04-21. 
  3. ^ "Human Development Report 2009: United Arab Emirates". The United Nations. 23 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-10-18. 
  4. ^ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009). "Expat numbers rise rapidly as UAE population touches 6m" (PDF). 2009 revision. uaeinteract.com. Erişim tarihi: 2009-03-12.  42. harf sırasında bulunan |author= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  5. ^ "Abu Dhabi". Mpiweb.org. 4 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009. 
  6. ^ "UAE National Bureau of Statistics" (PDF). 20 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  7. ^ "Population (Total)". World Bank. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "United Arab Emirates". World Gazetteer. 3 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Sex ratio". The World Factbook. 30 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017. 

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar