Düden: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Düzeltme yapıldı. |
madde genişletme+kaynak eklendi |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
'''Düden''', |
'''Düden''', [[obruk]], [[dolin]], [[uvala]] ve [[polye]] gibi yüzeyden [[kapalı havza]] ya da çukurlukların tabanında veya kenarında bulunan ve buralara gelen suları yeraltına boşaltan karstik şekillerdir<ref>{{web kaynağı |soyadı1=SÜR |ad1=Ayhan |başlık=KARSTİK YERŞEKİLLERİ VETÜRKİYE’DEN ÖRNEKLER |url=http://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2015/08/tucaum3_1.pdf |yayıncı=ankara.edu.tr |erişimtarihi=6 Şubat 2019}}</ref>. Konya'nın Ereğli ilçesindeki Akgöl Düdeni Türkiye'deki güzel örneklerdendir. Batı Toroslar ve İç Anadolu'da görülür. Karstik ovaların düdenleri tıkanırsa ovası su basar. [[Kovada Gölü]]'nün sularını da düdenler boşaltır. |
||
Düdenlere '''subatan''', '''suyutan''' veya sifon denildiği de olur. Düden yeraltı ve yerüstü sularının bağlantı yeridir<ref>{{web kaynağı |soyadı1=EGE |ad1=Yrd. Doç. Dr. İsmail |başlık=Karstik şekillerin farklı kullanımı: ''Orbuklar'' |url=https://www.researchgate.net/publication/322051884_Karstik_Sekillerin_Farkli_Bir_Kullanimi_Orbuklar |yayıncı=turkishstudies.net |erişimtarihi=24 Şubat 2019}}</ref>. [[Beyşehir Gölü]]nün suları 1960-1972 yılları arasında 5,64 m yükselmiştir. Bu yükselmeye, göle dökülen akarsuların getirdiği materyallerin dipteki ve yanlardaki düdenleri tıkaması sonucu olduğu anlaşılmıştır<ref>{{web kaynağı |soyadı1=GÖRCELİOĞLU |ad1=Dr. Ertuğrul |başlık=ANADOLU GOLLER BÖLGESİNDE ÖZELİKLE BURDUR GÖLÜ ÇEVRESİNDEKİ SEDİMENTASYONUN YAYGINLIĞI VE ÖNEMİ |url=http://dergipark.gov.tr/download/article-file/176746 |yayıncı=Orman Fakültesi Dergisi |erişimtarihi=24 Şubat 2019}}</ref>. Kili çökeller ile tıkanan düdenler içinde su birikmesi ile küçük ''Düden Gölü'' oluşmaktadır. Adana, Kozan'daki Gezit Polyesi'nde bir kaç düden gölü bulunur. Karstik arazilerde yüzey suları düdenler ile yeraltına indiğinden yüzeysel akış oldukça zayıftır<ref>{{web kaynağı |soyadı1=EGE |ad1=Yrd. Doç. Dr. İsmail |başlık=GEZİT POLYESİ (KOZAN/ADANA) |url=http://www.asosjournal.com/Makaleler/1881566909_816%20%c4%b0smail%20EGE.pdf |yayıncı=Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi |erişimtarihi=24 Şubat 2019 |tarih=2015}}</ref>. |
|||
== Galeri == |
|||
<gallery> |
|||
Dosya:Skocjanske-Ponor3.jpg|Reka Nehri'nin [[Škocjan Mağaraları]]'ndaki düdeni, Slovenya |
|||
Dosya:Ponor, Stubaier Alpen.jpg|Stubai Alpleri'nde dere bir düden içinde sona eriyor |
|||
Dosya:Kraski Poziralnik.jpg|Grosuplje'nin güneyinde çitlerle çevrili bir düden, Slovenya |
|||
Dosya:Avenul campeneasca.jpg|Câmpeneasca mağarasında bir suyutan, İzbuc köyü, Romanya |
|||
Dosya:Risle ponor.jpg|Risle Nehri Ajou ve La Houssaye ([[Eure]], Fransa) arasında bir düden içinde kayboluyor |
|||
</gallery> |
|||
== Kaynakça == |
|||
{{kaynakça}} |
|||
== Ayrıca bakınız == |
== Ayrıca bakınız == |
||
Sayfanın 14.05, 24 Şubat 2019 tarihindeki hâli
Düden, obruk, dolin, uvala ve polye gibi yüzeyden kapalı havza ya da çukurlukların tabanında veya kenarında bulunan ve buralara gelen suları yeraltına boşaltan karstik şekillerdir[1]. Konya'nın Ereğli ilçesindeki Akgöl Düdeni Türkiye'deki güzel örneklerdendir. Batı Toroslar ve İç Anadolu'da görülür. Karstik ovaların düdenleri tıkanırsa ovası su basar. Kovada Gölü'nün sularını da düdenler boşaltır.
Düdenlere subatan, suyutan veya sifon denildiği de olur. Düden yeraltı ve yerüstü sularının bağlantı yeridir[2]. Beyşehir Gölünün suları 1960-1972 yılları arasında 5,64 m yükselmiştir. Bu yükselmeye, göle dökülen akarsuların getirdiği materyallerin dipteki ve yanlardaki düdenleri tıkaması sonucu olduğu anlaşılmıştır[3]. Kili çökeller ile tıkanan düdenler içinde su birikmesi ile küçük Düden Gölü oluşmaktadır. Adana, Kozan'daki Gezit Polyesi'nde bir kaç düden gölü bulunur. Karstik arazilerde yüzey suları düdenler ile yeraltına indiğinden yüzeysel akış oldukça zayıftır[4].
Galeri
-
Reka Nehri'nin Škocjan Mağaraları'ndaki düdeni, Slovenya -
Stubai Alpleri'nde dere bir düden içinde sona eriyor -
Grosuplje'nin güneyinde çitlerle çevrili bir düden, Slovenya -
Câmpeneasca mağarasında bir suyutan, İzbuc köyü, Romanya -
Risle Nehri Ajou ve La Houssaye (Eure, Fransa) arasında bir düden içinde kayboluyor
Kaynakça
- ^ SÜR, Ayhan. "KARSTİK YERŞEKİLLERİ VETÜRKİYE'DEN ÖRNEKLER" (PDF). ankara.edu.tr. Erişim tarihi: 6 Şubat 2019.
- ^ EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail. "Karstik şekillerin farklı kullanımı: Orbuklar". turkishstudies.net. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
- ^ GÖRCELİOĞLU, Dr. Ertuğrul. "ANADOLU GOLLER BÖLGESİNDE ÖZELİKLE BURDUR GÖLÜ ÇEVRESİNDEKİ SEDİMENTASYONUN YAYGINLIĞI VE ÖNEMİ". Orman Fakültesi Dergisi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
- ^ EGE, Yrd. Doç. Dr. İsmail (2015). "GEZİT POLYESİ (KOZAN/ADANA)" (PDF). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
Ayrıca bakınız
 | Petroloji ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
 | Coğrafî terim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |