Türk Hava Kuvvetleri: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
→‎Önemli olaylar: düzeltme AWB ile
111. satır: 111. satır:
* [[Güneş Harekâtı]] sırasında hava kuvvetleri F-16 ları, AGM-65 Maverick ve AGM-142 Popeye tipi mühimmatları ilk defa bir gece operasyonunda kullandı.
* [[Güneş Harekâtı]] sırasında hava kuvvetleri F-16 ları, AGM-65 Maverick ve AGM-142 Popeye tipi mühimmatları ilk defa bir gece operasyonunda kullandı.
* 22 Haziran 2012'de Türk Hava Kuvvetlerine ait RF-̟4E Phantom II tipi gözlem uçağı, Suriye anti uçak sistemleri ile atış altına alınarak düşürüldü.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-18561219 | title = BBC News - Syrian military says it downed Turkish fighter jet | work = BBC News | accessdate =24 Aralık 2014| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160101183122/http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-18561219 | arşivtarihi = 1 Ocak 2016}}</ref>
* 22 Haziran 2012'de Türk Hava Kuvvetlerine ait RF-̟4E Phantom II tipi gözlem uçağı, Suriye anti uçak sistemleri ile atış altına alınarak düşürüldü.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-18561219 | title = BBC News - Syrian military says it downed Turkish fighter jet | work = BBC News | accessdate =24 Aralık 2014| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160101183122/http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-18561219 | arşivtarihi = 1 Ocak 2016}}</ref>
* 16 Eylül 2013'te Türk jetleri sınır ihlali yapan Suriyeye ait Mi-17 tipi helikopteri angajman kuralları çerçevesinde düşürdü.<ref name=r1609>{{cite news|last=Tawfiq |first=Saif |url=http://www.reuters.com/article/2013/09/16/us-syria-crisis-turkey-idUSBRE98F0K920130916 |title=Turkish warplanes shoot down Syrian helicopter |publisher=Reuters |date=16 Eylül 2013|accessdate=19 Kasım 2013}}</ref>
* 16 Eylül 2013'te Türk jetleri sınır ihlali yapan Suriyeye ait Mi-17 tipi helikopteri angajman kuralları çerçevesinde düşürdü.<ref name=r1609>{{Haber kaynağı|last=Tawfiq |first=Saif |url=http://www.reuters.com/article/2013/09/16/us-syria-crisis-turkey-idUSBRE98F0K920130916 |title=Turkish warplanes shoot down Syrian helicopter |publisher=Reuters |date=16 Eylül 2013|accessdate=19 Kasım 2013}}</ref>
* 23 Mart 2014 saat 13.01’de Suriye’ye ait iki adet MIG-23 uçağının, Suriye hava sahasından kuzeye doğru uçuşu, Diyarbakır’daki Birleştirilmiş Kontrol İhbar Merkezi (BİKİM) tarafından 80 deniz mili mesafeden izlenmeye başlanmıştır. Suriye uçakları Türk hududuna on deniz mili mesafeden itibaren Türk hava sahasına yaklaştıklarına ilişkin dört kez ikaz edilmiştirler. Yapılan ikazlar üzerine, Suriye uçaklarından birisi hava sahasına girmeden bölgeden uzaklaşmış; ancak ikinci Suriye uçağı, uyarılara rağmen saat 13.13 sularında Hatay/Yayladağı’na bağlı Çamlı Tepe Hudut Karakolu bölgesinde Türk hava sahasına girerek yaklaşık bir kilometre kadar hava sahasını ihlal etmiştir. Bu esnada bölgede Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriye görevi icra eden iki adet F-16 uçağından birisi, angajman kuralları gereğince saat 13.14'te Suriye uçağına füze atmış ve isabet alan Suriye uçağı hududun 1200 metre güneyinde ve Suriye topraklarında yer alan Kesep bölgesine düşmüştür. Uçağın Kesep bölgesine düşüşü, bölgede bulunan hudut birlikleri tarafından gözlemlenmiştir.
* 23 Mart 2014 saat 13.01’de Suriye’ye ait iki adet MIG-23 uçağının, Suriye hava sahasından kuzeye doğru uçuşu, Diyarbakır’daki Birleştirilmiş Kontrol İhbar Merkezi (BİKİM) tarafından 80 deniz mili mesafeden izlenmeye başlanmıştır. Suriye uçakları Türk hududuna on deniz mili mesafeden itibaren Türk hava sahasına yaklaştıklarına ilişkin dört kez ikaz edilmiştirler. Yapılan ikazlar üzerine, Suriye uçaklarından birisi hava sahasına girmeden bölgeden uzaklaşmış; ancak ikinci Suriye uçağı, uyarılara rağmen saat 13.13 sularında Hatay/Yayladağı’na bağlı Çamlı Tepe Hudut Karakolu bölgesinde Türk hava sahasına girerek yaklaşık bir kilometre kadar hava sahasını ihlal etmiştir. Bu esnada bölgede Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriye görevi icra eden iki adet F-16 uçağından birisi, angajman kuralları gereğince saat 13.14'te Suriye uçağına füze atmış ve isabet alan Suriye uçağı hududun 1200 metre güneyinde ve Suriye topraklarında yer alan Kesep bölgesine düşmüştür. Uçağın Kesep bölgesine düşüşü, bölgede bulunan hudut birlikleri tarafından gözlemlenmiştir.
* 24 Kasım 2015 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriyesi görevi icra eden 2 adet F-16 tarafından angajman kuralları çerçevesinde sınır ihlali yapan Rusyaya ait bir adet Su-24 Fencer tipi uçak düşürülmüştür. [[2015 Rus Sukhoi Su-24 uçağının düşürülmesi]] olayı olarak adlandırılmıştır ve dünya liderleri tarafından hava sahasını savunma amaçlı hareket olarak görülüp desteklenmiştir.
* 24 Kasım 2015 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriyesi görevi icra eden 2 adet F-16 tarafından angajman kuralları çerçevesinde sınır ihlali yapan Rusyaya ait bir adet Su-24 Fencer tipi uçak düşürülmüştür. [[2015 Rus Sukhoi Su-24 uçağının düşürülmesi]] olayı olarak adlandırılmıştır ve dünya liderleri tarafından hava sahasını savunma amaçlı hareket olarak görülüp desteklenmiştir.

Sayfanın 19.24, 2 Şubat 2019 tarihindeki hâli

Türk Hava Kuvvetleri
Türk Hava Kuvvetleri arması
Etkin1911 (Havacılık Komisyonu)[1][2]
31 Ocak 1911 (Hv.K.K.lığı)
Temmuz 1949-günümüz
Ülke Türkiye
BağlılıkMillî Savunma Bakanlığı[3]
TipiHava Kuvvetleri
GöreviHava sahası
Büyüklük90.000 Personel (2016)
1.056 Toplam Uçak
207 Avcı uçağı
207 Bombardıman uçağı
445 Nakliye uçağı
287 Eğitim uçağı
475 Helikopter
54 Saldırı helikopteri [4]
ParçasıTürk Silahlı Kuvvetleri
KarargâhHava Kuvvetleri Komutanlığı
Bakanlıklar, Ankara
SloganEtkin. Caydırıcı. Saygın.
RenklerÜniforma: Lacivert     
Forslar: Lacivert, Beyaz         
MarşHHO Marşı, Havacı Marşı Bu ses hakkındaOynat (yardım·bilgi)
MaskotKartal
SavaşlarıTürkiye'nin katıldığı savaşlar listesi
Websitehvkk.tsk.tr
Komutanlar
KomutanOrgeneral Hasan Küçükakyüz
Kurmay BaşkanıKorgeneral İsmail Güneykaya
Nişanlar
Hava Kuvvetleri Komutanlığı Forsu
Madalyon
Kanat Sembolü
Havacı RozetiDosya:Türk hava kuvvetleri havacılık rozeti.png
Hava Araçları
BombardımanF-4E-2020 Terminator
Elektronik
savaş		Boeing 737 AEW&C,CN-235 EW
AvcıF-16C/D
HelikopterUH-1H, Eurocopter Cougar [5]
KeşifAnka, GNAT 750, Heron, Predator, Bayraktar
EğitimF-5F 2000, SF-260D, T-38M, KT-1T, T-41, F-16C/D, Hürkuş
NakliyeA400M, C-160T, C-130B/E, CN235-100M, KC-135

Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2.kuvvettir. Türk Hava Kuvvetleri barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargahı Ankara'da bulunmaktadır. 2018 sayımlarına göre envanterinde 1.056 uçak ve 475 helikopter[4] ile birlikte bilinmeyen sayıda insansız hava aracı bulundurmaktadır. Göktürk-2 isimli uydu da hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır.

31 Temmuz 2016 tarihinde yürürlüğe giren kanun hükmünde kararname ile bu tarihe dek Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı olan komutanlık savaş dönemlerinde yine buraya bağlı kalmak üzere barış dönemlerinde Millî Savunma Bakanlığına bağlanmıştır.[6] Ayrıca aynı kararname ile gerekli görüldüğü durumlarda cumhurbaşkanının ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına direkt olarak emir verebilmesi, bu emirler hiçbir kurumun onayı gerekmeden yerine getirilmesi karara bağlanmıştır.[6]

Tarihçe

İlk Süreç

Ana madde: Osmanlı Tayyare Bölükleri

Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin tarihi Haziran 1909'a kadar uzanmaktadır.[7] Osmanlıya ait hava savaş birlikleri Balkan Savaşları'na (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı'na (1914-1918) aktif katılımda bulundular.[8]. Filo Aralık 1916 tarihinde bu süreçteki en yüksek uçak sayısına ulaştı, Osmanlı Tayyare Bölükleri'nin elinde 90 adet aktif uçak bulunmaktaydı. Osmanlı Hava Kuvvetlerinin kurula bilmesi için birçok dış yardım geldi bunların çoğu İttifak devletleri tarafından yapıldı. Bu yardımlara bir örnek Alman İmparatorluğu Luftstreitkräfte'da görevli As Pilot unvanına sahip Hans-Joachim Buddecke'nın Osmanlı pilotları ile birinci dünya savaşı öncesi tatbikat uçuşu yapmasıdır.[9] Birinci dünya savaşı sonrası ağır hasar gören tayyare bölükleri, Genel Hava Müfettişiliği (Kuva-yı Havaiye Müfettiş-i Umumiliği) tarafından yeniden kurulmaya çalışılsa da personel ve kaynak yetersizliğinden kâğıt üzerinden kalmaktan öteye geçememiştir.[10]

Birinci dünya savaşının bitmesiyle beraber Osmanlı Devleti, itilaf devletleri tarafından işgal edilince bazı Türk havacıları İstanbul, İzmir, Konya ve Diyarbakır gibi şehirlerde birinci dünya savaşından kalan uçaklar ile yeni birlikler kurmaya çalıştılar. Bu süreçte kalan Türk pilotları Konya Hava Üssünde toplandı. Mustafa Kemal ve silah arkadaşları tarafından 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurulmasından sonra Büyük Millet Meclisi ilk iş olarak düzenli ve disiplinli orduların kurulmasını esas kabul etmiş ve bu esasın paralelinde, Ankara hükümeti Millî Savunma Bakanlığının 13 Haziran 1920 tarihli emriyle, Harbiye Dairesi’ne bağlı olarak Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi kurulmuştur. Bu şube Harbiye Dairesinin yönetimi altında süratle, elde kalan uçakların tamiri ve tekrar kullanılması üzerine çalışma yaptı. Kurtuluş Savaşı sırasında onarılan uçaklar kullanılmıştır.[10]

1 Şubat 1921 tarihinde teşkilat değişikliği yapılmış ve Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) Şubesi’nin ismi de Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü (Kuva-yı Havaiye Müdüriyeti Umumiyesi) şeklinde değiştirilmiştir. Bunu takiben, 5 Temmuz 1922 tarihinde bir teşkilat değişikliği daha yapılmış, Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü yerine tümen yetkisinde Hava Kuvvetleri Müfettişliği (Kuva-yı Havaiye Müfettişliği) kurulmuştur.[10][11]

Hava Kuvvetleri Müfettişliği

29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra, çağdaş havacılığa uyum sağlayacak güçlü ve modern bir hava kuvvetlerinin kurulması için çalışmalara başlanmıştır. 1923 yılında, üç hava bölüğü, bir deniz hava bölüğü ve bir hava okulundan oluşan Hava Kuvvetleri Müfettişliği’nin gücü 1926 yılına kadarki süreçte gittikçe arttırılarak, hava bölüklerinin sayısı on’a, deniz hava bölüklerinin sayısı ise üç’e çıkarılmış ve bölükler, grup komutanlıkları ve hava istasyon komutanlıkları bünyesinde sevk ve idare edilmiştir.[12] 1924 yılında, uçuş eğitimi için diğer ülkelere personel gönderilmeye başlanmış, 1925 yılında Eskişehir’de Hava Okulu yeniden kurulmuş ve aynı yılın ekim ayında Hava Okulu ilk mezunlarını vermiştir.

1928 yılında Hava Kuvvetleri Müfettişliği, Millî Savunma Bakanlığı bünyesinde Hava Müsteşarlığı olarak tekrar yapılandırılmıştır. Aynı yıl, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları için çeşitli okullar açılmıştır ve bununla beraber 1930 yılında, Fransa ve İngiltere’ye çeşitli eğitimler için personel gönderilmiştir buna ilave olarak, İtalya ve ABD’ye de eğitim için personel gönderilmiştir.[12]

1932 yılının başlarında, hava alayları kurulmuş ve 1 Temmuz 1932 tarihinde yürürlüğe giren bir kanunla havacı personel ayrı bir muharip sınıf olarak kabul edilmiştir. (Bu tarihe kadar, Kara ve Deniz Kuvvetleri’nden seçilerek yetiştirildikten sonra Hava Kuvvetleri’nde görevlendirilen personel, Hava Kuvvetleri’nde görev almadan önceki sınıftan sayılmaktaydı.)[12]

1933 yılından itibaren Türk havacıları, havacılığın sembolü olan mavi renkli üniformayı giymeye başlamışlardır. 1937 yılında Hava Harp Akademisi açılmıştır. Bu sene içinde dünya savaş tarihinde bir ilk meydana gelmiş ve Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen ilk kadın savaş pilotu olmuştur.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı

1940 yıllarına gelindiğinde hava birlikleri envanterindeki uçak sayısı yaklaşık 500 civarına ulaşmıştır. Bu sene içerisinde hava birlikleri, Balkanların en güçlü hava birliği hâline gelmiştir. Hava birliklerinin büyümesi ile daha kolay komuta edilebilmesi için 1940 yılından itibaren lojistik destek yönünden Millî Savunma Bakanlığı bünyesindeki Hava Müsteşarlığına, Harekât ve eğitim yönünden Hava Müşavirliğine bağlanmıştır. 1944 yılında ise tek bir komuta altında toplanmasına karar verilmiş ve bu amaçla 31 Ocak 1944 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı kurulmuştur. Böylece, Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığına ilave olarak, Türk Hava Kuvvetleri de, Türk silahlı kuvvetleri bünyesinde ayrı bir komutanlık seviyesine kavuşmuştur. 4 Şubat 1944 tarihinde kolordu seviyesinde fiilen faaliyete geçirilen Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın teşkilatlanmasında, sadece muharip hava birlikleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlanmış, lojistik destek birlikleri Millî Savunma Bakanlığına , eğitim kuruluşları da Genelkurmay Başkanlığına bırakılmıştır. Türk Hava Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ismini aldıktan sonra kuvvet komutanlığına da ilk olarak Korgeneral Zeki Doğan atanmıştır.

1947 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı, ordu seviyesine çıkarılmış ve 1948 yılında lojistik destek kuruluşları, 1950 yılında da Hava Harp Akademisi dışında kalan bütün hava birlik ve kurumları Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlanmıştır. Bunu takiben, havacılığın gelişen teknolojilerine bağlı olarak, havacılığın pilot dışındaki diğer ihtisas ve branşları ile ilgili personelin yetiştirilmesi için çeşitli dönemlerde açılmış olan okullar, 1950 yılında tek komuta altında toplanmış ve bu amaçla Hava Teknik Okullar komutanlığı kurulmuştur.

Bu gelişmelere ek olarak, Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterindeki uçak tiplerine artı olarak 1950 yılında jet uçaklarının alınmasına karar verilmiştir. Bu nedenle, 15 Ekim 1950’de ABD’ne jet eğitimi için sekiz uçuş personeli gönderilmiş ve bu personeller 31 Ağustos 1951’de eğitimlerini tamamlayarak yurda döndükten sonra jete intibak öğretmeni olarak görevlendirilmişlerdir. Aynı yıl Hava Kuvvetleri Komutanlığında üs ve filo kuruluşuna geçilmeye başlanmış ve Balıkesir’de kurulan 9’uncu Jet Üs Komutanlığı, Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk jet üssü, 191, 192 ve 193’üncü filolar da ilk jet filoları olmuşlardır.

Türkiye’nin 1952 yılında NATO’ya girmesiyle birlikte, jet uçaklarına geçiş dönemi hızlanmış, pervaneli uçaklar hizmet dışı bırakılmıştır. 30 Ağustos 1956 tarihinde Hava Eğitim Kolordu Komutanlığı kurulmuş ve Türk Hava Kuvvetlerinin eğitimle ilgili bütün birlik ve kurumları da bu komutanlık emrinde toplanmıştır. 1957 yılında Hava Eğitim Komutanlığı adını almıştır.

Önemli olaylar

  • Sabiha Gökçen, dünyanın ilk kadın savaş pilotu unvanının almıştır. 1936'da Türk Hava Kuvvetlerine katılan Sabiha Gökçen, 1937'de Dersim İsyanını bastırmak için düzenlenen askeri operasyonda görev yapmıştır. Bu göreve katılmasıyla beraber, dünyanın ilk savaş deneyimli kadın pilotu unvanını da almıştır. Türk Hava Kuvvetlerindeki kariyeri boyunca, ki bu 1964 yılına kadarki sürece denk gelmektedir 22 çeşit uçak uçurmuş, havada 8000 saatten fazla kalmış ve 32 farklı askeri operasyona katılmıştır.[13]
  • 1995'te Türk Hava Kuvvetleri NATO'nun, Kararlı Güç Harekâtında yer almıştır. Bu operasyonda F-16'lar ilk defa kullanılmış, Türk Hava Kuvvetleri 100 yakın sorti atmıştır.
  • Bosna Savaşı'ndan beri amborgo altından bulunan Yugoslavyaya karşı ABD öncüllüğünde, 11 NATO üyesi ülke tarafından başlatılan NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması operasyonuna, Türk Hava Kuvvetlerinden 18 adet F-16 tipi uçak katılmıştır. Operasyon boyunca bu uçakların 11 tanesi İtalyadaki Natoya bağlı Aviano Hava üssünde, geri kalan 7 tanesi ise Ankarada konuşlanmış şekilde görev yapmıştır. Bu 18 uçağın hepsi TAI yapımıdır, Lantirn isimli gece görüş sistemi ile donatılmışlardır ve lazer güdümlü bomba atabilmektedirler.
  • Türkiye, Birleşmiş Milletlerin Bosna-Hersek için barışı koruma operasyonunda yer almıştır 2001' de bu operasyonda görev yapan birlikler vatana geri dönmüştür.
  • 2006'da, 4 Türk F-16'sı Natonun Baltık Hava Polisliği operasyonuna katılmıştır.
  • Güneş Harekâtı sırasında hava kuvvetleri F-16 ları, AGM-65 Maverick ve AGM-142 Popeye tipi mühimmatları ilk defa bir gece operasyonunda kullandı.
  • 22 Haziran 2012'de Türk Hava Kuvvetlerine ait RF-̟4E Phantom II tipi gözlem uçağı, Suriye anti uçak sistemleri ile atış altına alınarak düşürüldü.[14]
  • 16 Eylül 2013'te Türk jetleri sınır ihlali yapan Suriyeye ait Mi-17 tipi helikopteri angajman kuralları çerçevesinde düşürdü.[15]
  • 23 Mart 2014 saat 13.01’de Suriye’ye ait iki adet MIG-23 uçağının, Suriye hava sahasından kuzeye doğru uçuşu, Diyarbakır’daki Birleştirilmiş Kontrol İhbar Merkezi (BİKİM) tarafından 80 deniz mili mesafeden izlenmeye başlanmıştır. Suriye uçakları Türk hududuna on deniz mili mesafeden itibaren Türk hava sahasına yaklaştıklarına ilişkin dört kez ikaz edilmiştirler. Yapılan ikazlar üzerine, Suriye uçaklarından birisi hava sahasına girmeden bölgeden uzaklaşmış; ancak ikinci Suriye uçağı, uyarılara rağmen saat 13.13 sularında Hatay/Yayladağı’na bağlı Çamlı Tepe Hudut Karakolu bölgesinde Türk hava sahasına girerek yaklaşık bir kilometre kadar hava sahasını ihlal etmiştir. Bu esnada bölgede Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriye görevi icra eden iki adet F-16 uçağından birisi, angajman kuralları gereğince saat 13.14'te Suriye uçağına füze atmış ve isabet alan Suriye uçağı hududun 1200 metre güneyinde ve Suriye topraklarında yer alan Kesep bölgesine düşmüştür. Uçağın Kesep bölgesine düşüşü, bölgede bulunan hudut birlikleri tarafından gözlemlenmiştir.
  • 24 Kasım 2015 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerine ait hava devriyesi görevi icra eden 2 adet F-16 tarafından angajman kuralları çerçevesinde sınır ihlali yapan Rusyaya ait bir adet Su-24 Fencer tipi uçak düşürülmüştür. 2015 Rus Sukhoi Su-24 uçağının düşürülmesi olayı olarak adlandırılmıştır ve dünya liderleri tarafından hava sahasını savunma amaçlı hareket olarak görülüp desteklenmiştir.

Envanteri

Daha fazla bilgi: Türk Silahlı Kuvvetlerinin aktif hava aracı listesi

Saldırı ve Gözetleme Uçakları

1984 yılında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ)'in kurulması ile beraber, Türkiye yerel lisans altında kendi F-16'larını üretmeye başladı. Hava kuvvetleri için 237 adet F-16 (Block 30/40/50), TUSAŞ tarafınca üretilmiştir. Daha önceleri siparişi verilen 8 adet F-16 ABD'den direkt olarak teslim alındı. Böylece hava kuvvetlerindeki F-16 sayısı 245'e ulaştı. Tüm F-16 uçakları TUSAŞ tarafından yeniden modernize edilerek Block 50+ standardına getirildi. Birçok TUSAŞ üretimi F-16 ise yabancı ülkelere satıldı. Türkiye F-16 üretebilen beş ülke arasında yer almaktadır. Türkiye JSF (Joint Strike Fighter) Projesine 12 Temmuz 2002'de yedinci uluslararası partner olarak katıldı. JSF projesi kapsamında TUSAŞ, F-35 uçaklarına ait birçok parçayı üretmektedir. F-35 uçakları 2018 yılında hava kuvvetleri envanterine de girecektir.[16]

Hava Sahası Erken Uyarı ve Kontrol Uçakları

Boeing 737 AEW&C Barış Kartalları, hava kuvvetleri tarafından dört adet olmak üzeri satın alınmış erken uyarı ve komuta uçaklarıdır. Proje Havelsan ve TUSAŞ tarafından sağlanan sistemler ile tamamlanarak kısmen Türk yapımı hal almıştır. Amerikalı şirket Boeing, uçakların planlanan teslim süresini teknik aksaklıklardan dolayı geciktirdi. Teslimat için yapılan çalışmalar sırasında Savunma Sanayi Müsteşarlığı ile Boeing arasındaki gecikme konusunda kesilecek ceza hakkında da anlaşma sağlandı. Böylelikle faiziyle birlikte Boeing’e gecikmeler için 183 milyon dolarlık ceza kesildi. Buna ek olarak başlangıç destek süresi 2 yıldan 5’e, 3 yıllık bakım desteği ile 32 milyon dolarlık yedek parça da Türkiye’ye ücretsiz olarak verilmesine karar verildi. Uçaklar Kuzey, Güney, Doğu ve Batı olarak isimlendirildi ve hepsi hava kuvvetleri bünyesindeki hizmetlerine başladı.

Havada Yakıt İkmal Uçakları

1994 yılında hava kuvvetleri, 2 adeti geçici kiralık olmak üzeri 7 adet Boeing KC-135 Stratotanker siparişi verdi. Devam eden süreçte tüm uçakların teslim edilmesi ile kiralanan 2 uçak ABD'ye geri teslim edildi. Halen İncirlik üssünde Asena filo adıyla hizmet vermektedirler.

Helikopterler

Türk Hava Kuvvetleri envanterinde 20 adet Eurocopter Cougar ve 59 adet Bell UH-1 Iroquois nakliye helikopterleri bulunmaktadır.

Uydular

Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Göktürk-2 isimli askeri istihbarat uydusunu kullanmaktadır. Göktürk-1 üretimim devam ederken Göktürk-2 hava kuvvetleri için Jiuquan Fırlatma Alanı 4 / SLS-2 de Uzan Yürüyüş 2D isimli Çin Halk Cumhuriyeti fırlatma aracı ile 2012 de fırlatılmıştır ve başarı ile yörüngeye oturmuştur. 2013 yılında fırlatma üssü eksikliği nedeni ile Türkiye, Roketsan'ı görevlendirerek alt yörüngeye uydu fırlatabilecek düzeye sahip fırlatma tesisi yapımını onaylamıştır. 2015 yılında Türkiye ve Ukrayna milyar dolarlar değerinde uzay araştırma anlaşmasına imza atmıştır.[17]

İnsansız Hava Araçları

Türkiye de yerli olarak halen aktif şekilde üretilmekte olan birçok insansız hava aracı mevcuttur. Hava kuvvetleri bünyesinde görev yapan tam sayısı bilinmeyen hava araçlarının bir kısmı TUSAŞ ANKA ve Bayraktar İHA da Türkiye üretimidir. Bunların yanı sıra I-GNAT ve IAI Heron İHAlarıda aktif görev yapmaktadır. ABD'den silahlı İHA alınamaması üzerine ANKA ve Bayraktar İHAları, Roketsan tarafından üretilen cirit füzeleri ile silahlandırılmaya başlamıştır.[18][19]

Teşkilat

Filo ve Komutanlıklar

Görevi başındaki Türk Hava Kuvvetleri'ne ait bir F-16 Fighting Falcon.
2018 yılında, elde bulunan F-4'lerin ve F-16 Blok 30' ların yerini alması planlanan F-35A
Türk Hava Kuvvetleri bünyesindeki bir F-16 Fighting Falcon savaş uçağı.
221. Filo'ya bağlı bir C-160 Transall
Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Airbus A400M Atlas
Görevini 2018 yılında F-35 Lightning II'lere yerini devredecek F-4 Phantom
Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Bayraktar İHA
Türk Hava Kuvvetleri KC-135R Stratotanker
Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki Eurocopter Cougar
Location of Turkish Air Force bases in Turkey
  • Hava Kuvvetleri Komutanlığı Karargâhı, Ankara
  • 1. Ana Jet Üs Komutanlığı, Eskişehir
    • 111 Filo (Panter)
      • F-4E 2020 Terminator
    • 201 Arama ve Kurtarma Filo (Atak)
    • 113 Filo (Ceylan)
      • F-16C
      • F-16D
    • 401 Test Filosu
      • F-16C-30
      • F-16C-40TM
  • 2. Ana Jet Üs Uçuş Eğitim Merkez Komutanlığı, Çiğli
    • 121 Tekamül Filo (Arı)
      • T-38A
      • T-38M
    • 122 Temel Filo (Akrep)
      • KT-1T
    • 124 Öğretmen-Yetiştirme Standardize ve Alet Filosu
      • 121 ve 122 Filo uçakları
  • 3. Ana Jet Üs Komutanlığı, Konya
  • 5. Ana Jet Üs Komutanlığı, Merzifon
    • 151 Filo (Tunç)
      • F-16C
      • F-16D
    • 152 Filo (Akıncı)
      • F-16C
      • F-16D
    • 153 Filo (Öncel)
      • F-16C
      • F-16D
    • 5 AJÜ A&KK (Melek)
  • 6. Ana Jet Üs Komutanlığı, Bandırma
    • 161 Filo (Yarasa)
      • F-16C
      • F-16D
    • 162 Filo (Zıpkın)
      • F-16C
      • F-16D
    • 6 AJÜ A&KK
  • 7. Ana Jet Üs Komutanlığı, Malatya
    • 171 Filo (Korsan)
      • F-35A uçaklarını bekliyor.
    • 172 Filo (Şahin)
      • F-35A uçaklarını bekliyor.
    • 173 Filo (Şafak)
      • Silahlı İnsansız Hava Araçları
    • 7 AJÜ A&KK (Burak)
  • 8. Ana Jet Üs Komutanlığı, Diyarbakır
  • 9. Ana Jet Üs Komutanlığı, Balikesir
    • 191 Filo
      • F-16C
      • F-16D
    • 192 Filo
      • F-16C
      • F-16D
  • 10. Hava Üs Komutanlığı, İncirlik
  • 11. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Etimesgut
    • 211 Filo (Gezgin)
      • CN235M-100
    • 212 Özel Filo (Doğan)
      • Ce560
      • Ce650
      • Gulfstream IV
      • G550
      • UH-1H
      • CN235M-100
      • A319
      • A330
    • GES Filo (Genelkurmay Elektronik Sistemler)
      • CN235EW (ELINT/SIGINT)
    • MİT Filo (Millî İstihbarat Teşkilatı)
      • S-76
      • Bell 206L-3
      • CL-600
  • 12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı, Erkilet
  • 14. İnsansız Sistemleri Ana Üs Komutanlığı, Batman

Rütbeler

NATO Kodu OF-10 OF-9 OF-8 OF-7 OF-6 OF-5 OF-4 OF-3 OF-2 OF-1
Hava Kuvvetleri
Mareşal
Genelkurmay
Başkanı
Orgeneral
Korgeneral
Tümgeneral
Tuğgeneral
Albay
Yarbay
Binbaşı
Yüzbaşı
Üsteğmen
Teğmen
Asteğmen
NATO Kodu OR-9 OR-8 OR-7 OR-6 OR-5 OR-4 OR-3 OR-2 OR 1
Hava Kuvvetleri
Astsubay Kıdemli
Başçavuş
Astsubay
Başçavuş
Astsubay Kıdemli
Üstçavuş
Astsubay
Üstçavuş
Astsubay Kıdemli
Çavuş
Astsubay
Çavuş
Astsubay Astçavuş
Uzman
Çavuş
Uzman
Onbaşı

Sözleşmeli Çavuş

Sözleşmeli Onbaşı
Dengi yok


Sözleşmeli Er


Er


Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Hava Kuvvetleri Komutanlığı (8 Şubat 2012). "Kuruluş Yılları". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012. 
  2. ^ Yalçın, Osman (Bahar 2011). "Türk Tarihi Bakımından 20. Yüzyılda İki Önemli Gelişme:"Havacılığın Ve Bir Liderin Doğuşu"" (PDF). Turkish Studies. Cilt 6/2. s. 1039. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012. 
  3. ^ "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete, 29898. 24 Kasım 2016. Erişim tarihi: 25 Aralık 2016. MADDE 36- 1325 sayılı Kanuna 1 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 1/A maddesi eklenmiştir. “Kuvvet komutanlıklarının bağlılığı MADDE 1/A- Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Millî Savunma Bakanına bağlıdır. 
  4. ^ a b "2018 Türkiye Askeri Gücü". Global Fire Power. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018. 
  5. ^ https://www.hvkk.tsk.tr/tr-tr/T%C3%BCrk_Hava_Kuvvetleri/Hakk%C4%B1m%C4%B1zda/G%C3%BCn%C3%BCm%C3%BCz_Hava_Kuvvetleri/Envanterdeki_U%C3%A7aklar
  6. ^ a b "Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname" (PDF). resmigazete.gov.tr. 31 Temmuz 2016. 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016. 
  7. ^ http://www.turkeyswar.com/aviation/aviation.html
  8. ^ http://www.turkeyswar.com/aviation/index.html
  9. ^ Turkish Aircraft in 'Turkey in the First World War' website
  10. ^ a b c Hv. K. K. Mebs. "1918-1923". 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017. 
  11. ^ Utkan Kocatürk, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi kronolojisi, 1918-1938, Türk Tarîh Kurumu Basımevi, 1983, p. 674.
  12. ^ a b c Hv. K. K. Mebs. "1923-1944". 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017. 
  13. ^ "TRT World". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "BBC News - Syrian military says it downed Turkish fighter jet". BBC News. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2014. 
  15. ^ Tawfiq, Saif (16 Eylül 2013). "Turkish warplanes shoot down Syrian helicopter". Reuters. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013. 
  16. ^ https://www.tai.com.tr/tr/bolum/ucak-sistemleri-grubu
  17. ^ https://www.tai.com.tr/tr/proje/gokturk-2
  18. ^ http://www.hurriyet.com.tr/abd-hala-vermiyor-30267905
  19. ^ http://www.haberler.com/silahli-anka-yerli-muhimmatlarla-ilk-atisini-9555882-haberi/

Dış bağlantılar

Şablon:Portal alt

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_Hava_Kuvvetleri&oldid=20359499" sayfasından alınmıştır