Fenike alfabesi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik |
→Ayrıca bakınız: düzeltme AWB ile |
||
272. satır: | 272. satır: | ||
| Тт |
| Тт |
||
|} |
|} |
||
== Ayrıca |
== Ayrıca bakınız == |
||
*[[Arap alfabesi]] |
*[[Arap alfabesi]] |
||
*[[İbrani alfabesi]] |
*[[İbrani alfabesi]] |
Sayfanın 11.23, 7 Aralık 2017 tarihindeki hâli
Fenike alfabesi | |
---|---|
Tür | Alfabe |
Diller | Fenikece |
Dönem | M.Ö.1200– M.Ö.150 [1] |
Aile sistemi | |
ISO 15924 | rtl, Phoenician |
Yön | Sağdan sola |
Unicode adı | Phoenician |
Unicode aralığı | U+10900–U+1091F |
Bu sayfa UFA fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir görüntüleme desteğiniz bulunmadığı takdirde, soru işaretleri, kutular veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız Yardım:IPA. |
Fenike alfabesi, tahminen MÖ 1200 yılında ortaya çıkmış, Fenike dilini yazmak için kullanılmıştır. Günümüzde kullanılan birçok çağdaş alfabe Fenike alfabesinden türemiştir. Paleo-İbrani alfabesi, doğrudan Fenike yazı sisteminden gelmektedir. Modern Arap alfabesinin kökeni olan Arami alfabesi; Avrupa'da Yunan alfabesi, Yunan alfabesi üzerinden Kiril alfabesi ve Latin alfabesi, Fenike alfabesinden türemiş alfabelerdir. Fenikelilerden önce yazı, resimlerden oluşmaktaydı ve her kelimeye karşılık bir resim çizilirdi. Fenikeliler, her ses için bir sembol kullanarak bu sesleri birleştirip kelimeler oluşturdular. Bu sayede cümleler, artık resimlerin birleştirilmesiyle değil; seslerin birlikteliğini içerir kelimelerin birleştirilmesiyle kuruluyordu.
Bugün Fenike alfabesi ile ilgili arkeolojik kalıntılar, Mısır ve Lübnan'ın tarihi bölgelerinde bulunabilir. Fenike Alfabesi olarak adlandırılan ve ilk alfabe olduğu iddia edilen yazıt, İtalya'nın Toskana bölgesinde bulunan Marsilya Yazıtı'dır. Kazım Mirşan tarafından Türkçe okunan bu yazıt, bir yazı tahtası olarak adlandırılabilecek yüzeyi düz bir taşın üzerinde bulunmuştur. Yazıtta: "Tanrı namına elde olunan zaferleri halka anlatmayı mümkün kılan yazıları okutan harfler" denmektedir.[3]
Alfabe
Harf | İsim | Anlamı | Transliterasyon | Karşılık gelen harf | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
İbrani | Arap | Yunan | Latin | Kiril | |||||
Alef | öküz | ʼ | א | ﺍ | Αα | Aa | Аа | ||
Bet | ev | b | ב | ﺏ | Ββ | Bb | Бб, Вв | ||
Gimel | bumerang | g | ג | ﺝ | Γγ | Cc, Gg | Гг | ||
Dalet | kapı | d | ד | ﺩ | Δδ | Dd | Дд | ||
He | pencere | h | ה | ﮬ | Εε | Ee | amig, Єє | ||
Vav | kanca | w | ו | ﻭ | (Ϝϝ), Υυ | Ff, Uu, Vv, Ww, Yy | Уу | ||
Zayin | silah | z | ז | ﺯ | Ζζ | Zz | Зз | ||
Het | duvar, avlu | ḥ | ח | ﺡ | Ηη | Hh | Ии | ||
Tet | tekerlek | ṭ | ט | ﻁ | Θθ | Фф | |||
Yud | el | y | י | ﻱ | Ιι | Ii, Jj | Іі | ||
Kaph | avuç çizgileri | k | כ | ﻙ | Κκ | Kk | Кк | ||
Lamed | üvendire | l | ל | ﻝ | Λλ | Ll | Лл | ||
Mem | su | m | מ | ﻡ | Μμ | Mm | Мм | ||
Nun | balık | n | נ | ﻥ | Νν | Nn | Нн | ||
Sameh | sütun, mesnet | s | ס | س | Ξξ, Χχ | Xx | Xx | ||
Ayın | göz | ʿ | ע | ﻉ | Οο | Oo | Оо | ||
Pe | ağız | p | פ | ﻑ | Ππ | Pp | Пп | ||
Tsade | av, bitki | ṣ | צ | ﺹ | Ϡϡ | Цц, Чч | |||
Qaf | iğne deliği | q | ק | ﻕ | Ϙϙ | ||||
Reş | baş | r | ר | ﺭ | Ρρ | Rr | Рр | ||
Şin | dişler | š | o | ش | Σσ | Ss | Сс, Шш | ||
Tav | işaretleme | t | ת | ﺕ | Ττ | Tt | Тт |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Earliest attestation in the Bronze Age collapse period, classical form from about 1050 BC; gradually died out during the Hellenistic period as its evolved forms replaced it; obsolete with the destruction of Carthage in 149 BC.
- ^ Himelfarb, Elizabeth J. "First Alphabet Found in Egypt", Archaeology 53, Issue 1 (Jan./Feb. 2000): 21.
- ^ Mirşan, Kazım. Etrüskler, MMB, Bodrum, 1998, s.61
Dış bağlantılar
- Phoenicia.org
- Ancient Scripts.com (Phoenician)
- The Alphabet of Biblical Hebrew
- Omniglot.com (Phoenician alphabet)
- Michael Everson's Final proposal for encoding the Phoenician script in the UCS
Dilbilim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |