Teksas: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yasin citak (mesaj | katkılar)
119 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Paseyn (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
1.841 değişiklik
k Yasin citak (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Seraphim System tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (TW)
44. satır: 44. satır:
}}
}}


'''Teksas''' ([[İngilizce]]: '''Texas''') [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde [[Nüfusa göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en kalabalık ikinci]] (Kaliforniya'dan sonra) ve [[Yüzölçüme göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en geniş ikinci]] eyalet, [[Kıta ABD'si]]nin en geniş eyaleti. Coğrafi olarak ülkenin [[Merkezi güney ABD|merkezi güney]]inde yer alır. Teksas güneyde [[Meksika]]'nın [[Chihuahua (eyalet)|Chihuahua]], [[Coahuila]], [[Nuevo León]], ve [[Tamaulipas]] [[Meksika'nın idari bölümleri|eyaletleri]] ile [[Meksika-ABD sınırı|uluslararası sınır]]; batıda [[New Mexico]], kuzeyde [[Oklahoma]], kuzeydoğuda [[Arkansas]] ve doğuda [[Louisiana]] [[ABD eyaletleri|eyaletleri]] ile sınır oluşturur. Teksas {{convert|268820|sqmi|km2}} alana ve sürekli artan 26.4 milyon (Haziran 2013) nüfusa sahiptir ve buralı olan bir dünya yıldızı ise [[selena gomez]]'dir<ref>{{Web kaynağı | başlık = U.S. Census Bureau Announces 2010 Census Counts – Apportionment Counts Delivered to President | çalışma = Press Release | yayıncı = U.S. Census Bureau | url = https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_population | erişimtarihi = Şubat 7, 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160623191251/https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_population | arşivtarihi = 23 Haziran 2016}}</ref>
'''Teksas''' ([[İngilizce]]: '''Texas''') [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde [[Nüfusa göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en kalabalık ikinci]] (Kaliforniya'dan sonra) ve [[Yüzölçüme göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en geniş ikinci]] eyalet, [[Kıta ABD'si]]nin en geniş eyaleti. Coğrafi olarak ülkenin [[Merkezi güney ABD|merkezi güney]]inde yer alır. Teksas güneyde [[Meksika]]'nın [[Chihuahua (eyalet)|Chihuahua]], [[Coahuila]], [[Nuevo León]], ve [[Tamaulipas]] [[Meksika'nın idari bölümleri|eyaletleri]] ile [[Meksika-ABD sınırı|uluslararası sınır]]; batıda [[New Mexico]], kuzeyde [[Oklahoma]], kuzeydoğuda [[Arkansas]] ve doğuda [[Louisiana]] [[ABD eyaletleri|eyaletleri]] ile sınır oluşturur. Teksas {{convert|268820|sqmi|km2}} alana ve sürekli artan 26.4 milyon (Haziran 2013) nüfusa sahiptir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = U.S. Census Bureau Announces 2010 Census Population Counts – Apportionment Counts Delivered to President | çalışma = Press Release | yayıncı = U.S. Census Bureau | url = https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_population | erişimtarihi = Şubat 7, 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160623191251/https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_population | arşivtarihi = 23 Haziran 2016}}</ref>


[[Houston]] Teksas'ın en büyük ABD'nin [[Nüfusa göre ABD şehirleri listesi|dördüncü en büyük]] şehri, [[San Antonio]] ise eyaletin en büyük ikinci ve Birleşik Devletler'in en büyük yedinci şehri. [[Dallas–Fort Worth Metroplex|Dallas–Fort Worth]] ve [[Greater Houston]] sırasıyla en büyük dördüncü ve beşinci [[ABD metropolitan bölgeleri|ABD metropolitan bölgesi]]. Diğer büyük şehirler [[El Paso, Texas|El Paso]] ve [[başkent|eyalet başkenti]] [[Austin, Texas|Austin]]'dir. Teksas'a eskiden bağımsız bir cumhuriyet olduğunu belirtmesi ve Meksika'dan bağımsızlığın alınma mücadelesini hatırlatması amacıyla yalnız yıldız eyaleti anlamına gelen "Lone Star State" lakabı takılmıştır. "Yalnız Yıldız" bugün Teksas eyalet bayrağında ve Teksas eyalet mühründe bulunur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.netstate.com/states/intro/tx_intro.htm | başlık = Introduction to Texas | yayıncı = Netstate.com | erişimtarihi = Nisan 11, 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151220172301/http://www.netstate.com:80/states/intro/tx_intro.htm | arşivtarihi = 20 Aralık 2015}}</ref> Eyalet adı olan Teksas (Texas) adının kökeni, [[Caddo]] dilinde arkadaşlar anlamına gelen "Tejas" kelimesinde gelir.<ref>Texas from Sea to Shining Sea http://books.google.co.in/books/about/Texas.html?id=PUemv3wa0O8C&redir_esc=y</ref>
[[Houston]] Teksas'ın en büyük ABD'nin [[Nüfusa göre ABD şehirleri listesi|dördüncü en büyük]] şehri, [[San Antonio]] ise eyaletin en büyük ikinci ve Birleşik Devletler'in en büyük yedinci şehri. [[Dallas–Fort Worth Metroplex|Dallas–Fort Worth]] ve [[Greater Houston]] sırasıyla en büyük dördüncü ve beşinci [[ABD metropolitan bölgeleri|ABD metropolitan bölgesi]]. Diğer büyük şehirler [[El Paso, Texas|El Paso]] ve [[başkent|eyalet başkenti]] [[Austin, Texas|Austin]]'dir. Teksas'a eskiden bağımsız bir cumhuriyet olduğunu belirtmesi ve Meksika'dan bağımsızlığın alınma mücadelesini hatırlatması amacıyla yalnız yıldız eyaleti anlamına gelen "Lone Star State" lakabı takılmıştır. "Yalnız Yıldız" bugün Teksas eyalet bayrağında ve Teksas eyalet mühründe bulunur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.netstate.com/states/intro/tx_intro.htm | başlık = Introduction to Texas | yayıncı = Netstate.com | erişimtarihi = Nisan 11, 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151220172301/http://www.netstate.com:80/states/intro/tx_intro.htm | arşivtarihi = 20 Aralık 2015}}</ref> Eyalet adı olan Teksas (Texas) adının kökeni, [[Caddo]] dilinde arkadaşlar anlamına gelen "Tejas" kelimesinde gelir.<ref>Texas from Sea to Shining Sea http://books.google.co.in/books/about/Texas.html?id=PUemv3wa0O8C&redir_esc=y</ref>

Sayfanın 18.20, 19 Haziran 2017 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Teksas (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Başlığın diğer anlamları için Texas (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Teksas
Eyalet
Ülke ABD
ABD'ye katılışı29 Aralık 1845 (28'inci)
En büyük şehirHouston
İdare
 • ValiRick Perry (R)
 • Üst meclis{{{Upperhouse}}}
 • Alt meclis{{{Lowerhouse}}}
ABD senatörleri{{{Senators}}}
Nüfus
 • Toplam{{{2.010Pop}}}
 • Yoğunluk30,75/km²
Dil
 • Resmî dilYok. İngilizce ve İspanyolca konuşulur.
ISO 3166 kodu[[ISO 3166-2:US|]]
Traditional abbreviationTX
Enlem25°50'K ile 36°30'K arası
Boylam93°31'B ile 106°38'B arası

Teksas (İngilizce: Texas) Amerika Birleşik Devletleri'nde en kalabalık ikinci (Kaliforniya'dan sonra) ve en geniş ikinci eyalet, Kıta ABD'sinin en geniş eyaleti. Coğrafi olarak ülkenin merkezi güneyinde yer alır. Teksas güneyde Meksika'nın Chihuahua, Coahuila, Nuevo León, ve Tamaulipas eyaletleri ile uluslararası sınır; batıda New Mexico, kuzeyde Oklahoma, kuzeydoğuda Arkansas ve doğuda Louisiana eyaletleri ile sınır oluşturur. Teksas 268.820 milkare (696.200 km2) alana ve sürekli artan 26.4 milyon (Haziran 2013) nüfusa sahiptir.[1]

Houston Teksas'ın en büyük ABD'nin dördüncü en büyük şehri, San Antonio ise eyaletin en büyük ikinci ve Birleşik Devletler'in en büyük yedinci şehri. Dallas–Fort Worth ve Greater Houston sırasıyla en büyük dördüncü ve beşinci ABD metropolitan bölgesi. Diğer büyük şehirler El Paso ve eyalet başkenti Austin'dir. Teksas'a eskiden bağımsız bir cumhuriyet olduğunu belirtmesi ve Meksika'dan bağımsızlığın alınma mücadelesini hatırlatması amacıyla yalnız yıldız eyaleti anlamına gelen "Lone Star State" lakabı takılmıştır. "Yalnız Yıldız" bugün Teksas eyalet bayrağında ve Teksas eyalet mühründe bulunur.[2] Eyalet adı olan Teksas (Texas) adının kökeni, Caddo dilinde arkadaşlar anlamına gelen "Tejas" kelimesinde gelir.[3]

İklim

Kıyılarda ve doğuda sıcak ve nemli alttropikal, iç kesimlerde özellikle Panhandle'de kuru ve en düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık dereceleri arasında fark büyük olan kara iklimi egemendir. Yüzölçümünün genişliği ve iklimin çeşitliliği, topraklarının ancak %20 kadarının ekildiği halde çeşitli bir tarımsal üretime olanak vermektedir.

Ekonomi

Teksas dünyanın en zengin yerlerinden biridir. Yalnız Amerika Birleşik Devletleri'nde değil bütün dünyada yeraltı ve yerüstü zenginlikleriyle önemli bir yer tutar. Ilımlı bir bölgede bulunan geniş topraklarında tarımın birçok türü, hayvancılık yapılır. Ayrıca dünyanın en zengin petrol yataklarının bir kısmı da buradadır. Yalnız petrol ele alındığında yıllık kazancı milyar dolarları bulur. Teksas petrol üretim patlaması ile başliyan üretim artış sayesinde bugün Amerika Birleşik Devletleri'nin petrol ihtiyacının %40 kadarı Teksas'tan sağlanır. Tarımda Amerika Birleşik Devletleri içinde liderdir. Hayvancılıkta da lider konumundadır. Texas ayda 982,4 milyon dolarla Amerika Birleşik Devletleri'nde Kaliforniya'dan sonra en büyük ticareti gerçekleştirir.

Tarih

Ana maddeler: Teksas Devrimi ve Teksas-Kızılderili savaşları

Teksas ilk defa 1528'de İspanyol gemici Cabeza Da Vaca ile gelenler ayak basmıştır. O günden sonra sırasıyla Fransa, İspanya, Meksika'nın eline geçti. 1836'da bağımsız bir cumhuriyet oldu. 1845'te Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı. O sıralarda Teksas'ta birkaç küçük şehir ve hayvan beslenen büyük çiftliklerden başka bir şey yoktu. Gerek hayvancılık, gerek tarım, gerekse petrol'ün bulunması XX. yüzyıl içinde Teksas'ın gelişmesinde en önemli etkenlerdi. Teksas eyaletinin diğer eyaletlere nazaran ayrıcalıklı olduğu söylenebilir. Halk oylaması sonucu gerekli çoğunluğa ulaştığı takdirde Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrılma hakkı vardır.

Teksas'daki şehirler

Teksas'taki Şehirler

Teksas'da 254 şehir vardır. En önemli 7 şehri Houston, San Antonio, Dallas, Austin, Fort Worth, Lubbock ve El Paso'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük 20 şehri arasında buradaki birçok şehir bulunmaktadır.

Teksas'daki
şehirlerde		 ABD'deki
şehirlerde		 Şehir Nüfus
 Yüzölçümü
 Teksas'taki
Konumu
1. 4. Houston 2.016.582 601,7 Güneydoğu Teksas
2. 7. San Antonio 1.256.509 412,1 Güney Teksas
3. 9. Dallas 1.213.825 385,0 Kuzey Teksas
4. 16. Austin 690.252 258,4 Orta Teksas
5. 19. Fort Worth 624.067 298,9 Kuzey Teksas
6. 21. El Paso 598.590 250,5 Batı Teksas

Nüfus ve etnik yapı

Daha fazla bilgi: Teksas Kızılderilileri

Teksas eyaletinin nüfusu 23,5 milyon kişidir. Halkın (%83)'ü beyazdır. Geri kalan (%17) ise siyahidir. Etnik köken olarak ;

Meksikalı (%25,3), Alman (%10,9), Afrikalı ve yerliler (%10,5), İngilizler (%7,2), ve İskoçlar ile İrlandalılar (%7,2) ve geri kalanlar oluşturur.

Dil

Teksas'ta en çok konuşulan dil İngilizce'dir. İngilizce'den sonra İspanyolca konuşulur ve İspanyolca'yı Fransızca izler. Türkçe, Almanca, Lehçe, Çekçe, Korece, Vietnamca, Ermenice, ve Urduca konuşan küçük gruplar vardır. Ayrıca Amerikan yerlileri kendilerine özgü bazı diller konuşurlar.

Eğitim

Rice Üniversitesi
Houston
San Antonio
Austin

Teksas'ta yüksek kalitede eğitim veren birçok üniversite ve kolej vardır.

College Station'taki Teksas A&M Üniversitesi, Austin'deki Texas Üniversitesi, Houston Üniversitesi, Lubbock'taki Teksas Tech Üniversitesi, Dallas'daki UTD (UT Dallas) Universitesi gibi uluslararası üniversitelerle birlikte daha küçük dereceli üniversiteler de vardır örneğin; Denton'daki Kuzey Texas Üniversitesi, Houstan'daki Rice Üniversitesi, San Antonio'daki Trinity Üniversitesi gibi 100'ün üzerinde üniversite bulunur.

Kaynakça

  1. ^ "U.S. Census Bureau Announces 2010 Census Population Counts – Apportionment Counts Delivered to President". Press Release. U.S. Census Bureau. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Şubat 7, 2011. 
  2. ^ "Introduction to Texas". Netstate.com. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Nisan 11, 2010. 
  3. ^ Texas from Sea to Shining Sea http://books.google.co.in/books/about/Texas.html?id=PUemv3wa0O8C&redir_esc=y
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Teksas&oldid=18802899" sayfasından alınmıştır