Goranice: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 10.07, 21 Nisan 2017 tarihindeki hâli

Goranice, İrani Diller'in Kuzeybatı grubuna ait bir dildir.

Tarih

İran - Irak sınırındaki Hawraman Dağlarında konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Geçmişte Erdelan beyliğinde resmî dil olan Gorani, 20. yyılın başlarında bu konumunu yittirdi. Şu an itibarıyla, çoğu Yarsani, yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmakta.

Paris Üniversitesi Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal Enstitüsü (Institut national des langues et civilisations orientales de l’Université de Paris.) akademisyenlerinden dil bilimci Prof.Dr.Joyce Blau, Muhtemelen Gorani ve Zazaca‘nın mazisi Kürtçe‘nin kinden daha eskidir. Gorani İran‘ın Güney kesiminde, Kermanşah‘in Kuzeyinde konuşulur.

Gorani dili, dilbilimsel açıdan "asıl Kürtçe" olarak görülen "Kurmancî" lehçelerinin dışındadır, bu kapsamda bir Kürt dili sayılmamaktadır. Fakat Kürtçe ile Lorca, Lekçe, Zazaca ve Farsça gibi akrabadır.

Lehçeler

Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî´dir^[1]. Hewramî diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup, Kuzey İran Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır^[2]:

Hewramanî Textî: Hewramanın Irak'ta kalan kısmında konuşulur.
Hewramanî Lûhonî: Hewraman bölgesinin İran tarafında konuşulur.
Şebeki: Şabaklarca Musul yakınlarında konuşulur.
Bacelanî: Xanekin ve Musulda kalan büyük Bacelan boyunun konuştuğu lehçedir
Sarlî: Musulun kuzeyinde 15 köyde, kakai kürtlerinin kulandığı şivedir.
Kendulayî (asıl Gorani): Yarsanların kutsal dili olarak bilinen, Goran aşiretinin konuştuğu lehçedir.
Şexanî: eskiden Halepçe yöresinde konuşulan lehçedir. İran-Irak Savaşında İran askerleri desteğinde ayaklanan ve Irak yönetimine ABD tarafından verilen zehirli gaz silahlarının gerek İran ve gerekse Irak tarafından kullanımının yaşandığı Halepçe olaylarından sonra bu yöredeki Goranlar Hewraman dağlarına sığınmışlardır.

Kaynaklar

^ MacKenzie, D. N.: The Dialect of Awroman(Hawraman-i Luhon)
^ Karl Hadank & Oskar Mann: Mundarten der Guran Berlin 1930.

Hint-Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] MacKenzie, D. N.: The Dialect of Awroman(Hawraman-i Luhon)

[2] Karl Hadank & Oskar Mann: Mundarten der Guran Berlin 1930.

[1]

[2]

@@ 11. satır: / 11. satır: @@
 == Lehçeler ==
-Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî´dir<ref>[http://www.rupking.com/Documents/Awroman_Mackenzie1966_Introduction.pdf MacKenzie, D. N.: The Dialect of Awroman(Hawraman-i Luhon)]</ref>. Hewramî diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup, sunni [[Kürt]] Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır<ref>Karl Hadank & Oskar Mann: Mundarten der Guran Berlin 1930.</ref>:
+Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî´dir<ref>[http://www.rupking.com/Documents/Awroman_Mackenzie1966_Introduction.pdf MacKenzie, D. N.: The Dialect of Awroman(Hawraman-i Luhon)]</ref>. Hewramî diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup, Kuzey İran Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır<ref>Karl Hadank & Oskar Mann: Mundarten der Guran Berlin 1930.</ref>:
 * ''Hewramanî Textî'': Hewramanın Irak'ta kalan kısmında konuşulur.
 * ''Hewramanî Lûhonî'': Hewraman bölgesinin İran tarafında konuşulur.