Schwyz (kanton): Revizyonlar arasındaki fark

Schwyz (kanton)
	Arma {{{Name}}}
Temel bilgiler
Başkent	Schwyz
Alan	907.92 km²; (Sıralama )
Nüfus	146,730 (2010); (Sıralama )
Nüfus yoğunluğu	160 kişi/km²; (Sıralama )
Katılma yılı	1291
Kısaltma	SZ
Diller	Almanca
Web sitesi	Schwyz
Harita
	Harita Schwyz

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 19.58, 28 Mart 2017 tarihindeki hâli

Schwyz (Almanca: Schwyz), İsviçre'nin orta kesiminde kanton. Yüzölçümü 908 km² olan Schwyz Kantonu'nun merkezi Schwyz şehridir. İsviçre Konfederasyonu'nun ilk dört kantonundan biridir. Konfederasyon adını ve bayrağını bu kantondan almıştır.

Coğrafya

İsviçre Önalpleri bölgesinde yer alan kanton, buzul vadileriyle ve göllerle büyük ölçüde yarılmış olan kuzey kesimine doğru alçalır. Muota ve Sihl vadilerinin geçtiği kanton topraklarının yaklaşık dörtte üçü tarım arazisi, dörtte biri ise ormanlıktır. Lauerz ve Sihl göllerinin tamamıyla Zürih, Luzern (Vierwaldstätter) ve Zug göllerinin bazı bölümleri ve Rigi kütlesinin en yüksek doruklarından ikisi (Kulm, 1.798 m; Scheidegg, 1.665 m) kanton sınırları içinde kalır. Kantonun en yüksek noktası Ortstock'tur (2.716 m).

Tarih

Schwyz Vadisi; ön planda Schwyz kasabası, sol tarafta Luzern Gölü ve sağ tarafta Lauerz Gölü

Schwyz Vadisinin adı kayıtlara ilk kez 972'de Suittes olarak geçti. Bu tarihten sonra Büyük Mythen'in (1.870 m) eteklerine, Alman kralını temsil eden Zürihgau kontuna bağlı özgür köylüler yerleşti. Schwyz köyü ve Muota Vadisi çevresinde yaşayanlar 1240'ta doğrudan imparatora bağlanma ayrıcalığını elde ettiler. Schwyz, Habsburg hanedanından IV. Rudolf'un (sonradan Almanya kralı I. Rudolf) bu ayrıcalığı tanımayı reddetmesi üzerine, 1242-45'te Uri ve Unterwalden'le yaptıkları bağlaşmalarını 1291'de yenilediler. Nihayetinde Schwyz, Uri ve Unterwalden'le birlikte 1291'de Ölümsüz Birlik'in (Ewige Bund) kuruluşuna öncülük etti. Schwyz'in birliğin ilk dönemlerinde oynadığı öncü rol, Schwyz lehçesinde Schweiz (İsviçre) olan adının 1320'de üç kurucu kantona, 1352'de de bütün konfederasyona verilmesiyle sonuçlandı.

1291'den sonra Avusturya'nın zamanla üç kantona zorla kabul ettirdiği egemenliğine son veren Morgarten Savaşı'na (1315) kadar Schwyz, Habsburglar'a karşı savaşımda önemli bir rol oynadı. Avusturyalıların 1386'da Sempach'ta yenilmesinden sonra sınırlarını büyük ölçüde genişletti. Ayrıca Zürih Savaşı'ndaki (1436-1450) harekatların da başına geçti ve Zürih'e bağlı toprakların sahibi durumuna geldi. Schwyz, Reform hareketi sırasında Luthercilere karşı savaştı (1531). 1798'de Fransızların kurduğu Helvetia Cumhuriyeti'nin parçası olan ve Fransız işgalinden sonra zorla kabul ettirilen Anayasa'yı reddetmeyi kararlaştıran Schwyz Kantonu, sıradan bir yönetim bölümü durumuna düşürüldüyse de, Uzlaşma Yasası'yla 1803'te yeniden bağımsız kanton statüsü elde etti. 1845'te öteki Katolik kantonlarla birlikte Sonderbund adıyla bilinen ayrılıkçı federasyona katıldı. 1848'de kabul edilen kanton anayasasında 1876 ve 1898'de değişiklikler yapıldı.

Ekonomi

Kırsal özellikle gösteren bir kanton olan Schwyz yöreye özgü kahverengi sığırlarla tanınır. Kumaş ve mobilya üretimi gibi sanayi etkinlikleri yönetim merkezi Schwyz ve Zürih Gölü yakınlarında yoğunlaşmıştır. Wägital Gölünün çevresinde hidroelektrik santralları vardır. Başlıca şehirler Schwyz ile bir hac merkezi olan Einsiedeln'dir. Sankt Gotthard karayolu sayesinde ulaşımı ve turizmi gelişmektedir.

Nüfusun büyük bölümü Almanca konuşur ve Katoliktir.

Dış bağlantılar

Resmi websitesi (Almanca)

@@ 20. satır: / 20. satır: @@
 == Coğrafya ==
-İsviçre Önalpleri bölgesinde yer alan kanton, buzul vadileriyle ve göllerle büyük ölçüde yarılmış olan kuzey kesimine doğru alçalır. Muota ve Sihl vadilerinin geçtiği kanton topraklarının yaklaşık dörtte üçü tarım arazisi, dörtte biri ise [[orman]]lıktır. [[Lauerz Gölü|Lauerz]] ve [[Sihl Gölü|Sihl]] göllerinin tamamıyla [[Zürich Gölü|Zürich]], [[Luzern Gölü|Luzern]] (Vierwaldstätter) ve [[Zug Gölü|Zug]] göllerinin bazı bölümleri ve Rigi kütlesinin en yüksek doruklarından ikisi ([[Kulm]], 1.798 m; [[Scheidegg]], 1.665 m) kanton sınırları içinde kalır. Kantonun en yüksek noktası [[Ortstock]]'tur (2.716 m).
+İsviçre Önalpleri bölgesinde yer alan kanton, buzul vadileriyle ve göllerle büyük ölçüde yarılmış olan kuzey kesimine doğru alçalır. Muota ve Sihl vadilerinin geçtiği kanton topraklarının yaklaşık dörtte üçü tarım arazisi, dörtte biri ise [[orman]]lıktır. [[Lauerz Gölü|Lauerz]] ve [[Sihl Gölü|Sihl]] göllerinin tamamıyla [[Zürih Gölü|Zürih]], [[Luzern Gölü|Luzern]] (Vierwaldstätter) ve [[Zug Gölü|Zug]] göllerinin bazı bölümleri ve Rigi kütlesinin en yüksek doruklarından ikisi ([[Kulm]], 1.798 m; [[Scheidegg]], 1.665 m) kanton sınırları içinde kalır. Kantonun en yüksek noktası [[Ortstock]]'tur (2.716 m).
 == Tarih ==
 [[Dosya:Schwyz.jpg|thumb|left|Schwyz Vadisi; ön planda [[Schwyz]] kasabası, sol tarafta [[Luzern Gölü]] ve sağ tarafta [[Lauerz Gölü]]]]
-Schwyz Vadisinin adı kayıtlara ilk kez 972'de Suittes olarak geçti. Bu tarihten sonra [[Büyük Mythen]]'in (1.870 m) eteklerine, Alman kralını temsil eden Zürichgau kontuna bağlı özgür köylüler yerleşti. Schwyz köyü ve Muota Vadisi çevresinde yaşayanlar 1240'ta doğrudan imparatora bağlanma ayrıcalığını elde ettiler. Schwyz, [[Habsburg hanedanı]]ndan IV. Rudolf'un (sonradan Almanya kralı [[I. Rudolf]]) bu ayrıcalığı tanımayı reddetmesi üzerine, 1242-45'te Uri ve Unterwalden'le yaptıkları bağlaşmalarını 1291'de yenilediler. Nihayetinde Schwyz, [[Uri]] ve [[Unterwalden]]'le birlikte 1291'de [[Ölümsüz Birlik]]'in (''Ewige Bund'') kuruluşuna öncülük etti. Schwyz'in birliğin ilk dönemlerinde oynadığı öncü rol, Schwyz lehçesinde Schweiz (İsviçre) olan adının 1320'de üç kurucu kantona, 1352'de de bütün konfederasyona verilmesiyle sonuçlandı.
+Schwyz Vadisinin adı kayıtlara ilk kez 972'de Suittes olarak geçti. Bu tarihten sonra [[Büyük Mythen]]'in (1.870 m) eteklerine, Alman kralını temsil eden Zürihgau kontuna bağlı özgür köylüler yerleşti. Schwyz köyü ve Muota Vadisi çevresinde yaşayanlar 1240'ta doğrudan imparatora bağlanma ayrıcalığını elde ettiler. Schwyz, [[Habsburg hanedanı]]ndan IV. Rudolf'un (sonradan Almanya kralı [[I. Rudolf]]) bu ayrıcalığı tanımayı reddetmesi üzerine, 1242-45'te Uri ve Unterwalden'le yaptıkları bağlaşmalarını 1291'de yenilediler. Nihayetinde Schwyz, [[Uri]] ve [[Unterwalden]]'le birlikte 1291'de [[Ölümsüz Birlik]]'in (''Ewige Bund'') kuruluşuna öncülük etti. Schwyz'in birliğin ilk dönemlerinde oynadığı öncü rol, Schwyz lehçesinde Schweiz (İsviçre) olan adının 1320'de üç kurucu kantona, 1352'de de bütün konfederasyona verilmesiyle sonuçlandı.
-'den sonra [[Avusturya Düklüğü|Avusturya]]'nın zamanla üç kantona zorla kabul ettirdiği egemenliğine son veren [[Morgarten Savaşı]]'na (1315) kadar Schwyz, Habsburglar'a karşı savaşımda önemli bir rol oynadı. Avusturyalıların 1386'da [[Sempach]]'ta yenilmesinden sonra sınırlarını büyük ölçüde genişletti. Ayrıca Zürich Savaşı'ndaki (1436-1450) harekatların da başına geçti ve Zürich'e bağlı toprakların sahibi durumuna geldi. Schwyz, [[Reform (tarih)|Reform]] hareketi sırasında [[Lutherci]]lere karşı savaştı (1531). 1798'de [[Fransa|Fransızlar]]ın kurduğu [[Helvetia Cumhuriyeti]]'nin parçası olan ve Fransız işgalinden sonra zorla kabul ettirilen Anayasa'yı reddetmeyi kararlaştıran Schwyz Kantonu, sıradan bir yönetim bölümü durumuna düşürüldüyse de, [[Uzlaşma Yasası]]'yla 1803'te yeniden bağımsız kanton statüsü elde etti. 1845'te öteki [[Katolik]] kantonlarla birlikte [[Sonderbund]] adıyla bilinen ayrılıkçı federasyona katıldı. 1848'de kabul edilen kanton anayasasında 1876 ve 1898'de değişiklikler yapıldı.
+'den sonra [[Avusturya Düklüğü|Avusturya]]'nın zamanla üç kantona zorla kabul ettirdiği egemenliğine son veren [[Morgarten Savaşı]]'na (1315) kadar Schwyz, Habsburglar'a karşı savaşımda önemli bir rol oynadı. Avusturyalıların 1386'da [[Sempach]]'ta yenilmesinden sonra sınırlarını büyük ölçüde genişletti. Ayrıca Zürih Savaşı'ndaki (1436-1450) harekatların da başına geçti ve Zürih'e bağlı toprakların sahibi durumuna geldi. Schwyz, [[Reform (tarih)|Reform]] hareketi sırasında [[Lutherci]]lere karşı savaştı (1531). 1798'de [[Fransa|Fransızlar]]ın kurduğu [[Helvetia Cumhuriyeti]]'nin parçası olan ve Fransız işgalinden sonra zorla kabul ettirilen Anayasa'yı reddetmeyi kararlaştıran Schwyz Kantonu, sıradan bir yönetim bölümü durumuna düşürüldüyse de, [[Uzlaşma Yasası]]'yla 1803'te yeniden bağımsız kanton statüsü elde etti. 1845'te öteki [[Katolik]] kantonlarla birlikte [[Sonderbund]] adıyla bilinen ayrılıkçı federasyona katıldı. 1848'de kabul edilen kanton anayasasında 1876 ve 1898'de değişiklikler yapıldı.
 == Ekonomi ==
-Kırsal özellikle gösteren bir kanton olan Schwyz yöreye özgü kahverengi sığırlarla tanınır. [[Kumaş]] ve [[mobilya]] üretimi gibi sanayi etkinlikleri yönetim merkezi Schwyz ve [[Zürich Gölü]] yakınlarında yoğunlaşmıştır. [[Wägital Gölü]]nün çevresinde hidroelektrik santralları vardır. Başlıca şehirler Schwyz ile bir hac merkezi olan [[Einsiedeln]]'dir. Sankt Gotthard karayolu sayesinde ulaşımı ve turizmi gelişmektedir.
+Kırsal özellikle gösteren bir kanton olan Schwyz yöreye özgü kahverengi sığırlarla tanınır. [[Kumaş]] ve [[mobilya]] üretimi gibi sanayi etkinlikleri yönetim merkezi Schwyz ve [[Zürih Gölü]] yakınlarında yoğunlaşmıştır. [[Wägital Gölü]]nün çevresinde hidroelektrik santralları vardır. Başlıca şehirler Schwyz ile bir hac merkezi olan [[Einsiedeln]]'dir. Sankt Gotthard karayolu sayesinde ulaşımı ve turizmi gelişmektedir.
 Nüfusun büyük bölümü [[Almanca]] konuşur ve [[Katolik]]tir.